Dit is één van de getuigenissen  die door Human Rights Watch werd opgetekend:

“Nadat onze woningen nabij Aleppo vernield waren door luchtaanvallen, probeerden twintig leden van mijn familie te vluchten naar Turkije. Maar de grenswachters aan de overgang van Bab al-Salameh wilden ons niet doorlaten. Het kamp nabij die grensovergang was overvol. Daarom gingen we naar Khurbat al Juz. Daar vonden we een smokkelaar die bereid was ons te helpen.”

Op zondag 17 april, rond vijf uur in de namiddag, nam de smokkelaar ons mee naar de muur die tussen Turkije en Syrië staat. Op ongeveer vijfhonderd meter van de muur gekomen, hoorden we plots automatische geweren afgaan. Het geluid kwam van de richting van de muur. Kogels vlogen ons om de oren. De vrouwen begonnen te roepen, de kinderen weenden, maar het schieten hield aan. We wierpen ons op de grond en bedekten de kinderen. Ik lag tegen mijn zus en mijn neef aan. Zij werden geraakt door de kogels terwijl ze neerlagen. Plots hielden ze op met schreeuwen. Ik wist meteen dat ze dood waren.

“Ik werd zelf geraakt in mijn rechterhand. Mijn andere neef werd ook gewond aan zijn rechterhand. Ook zijn negenjarige dochter werd geraakt in haar benen, net als zijn vijfjarige zoon. Hij kreeg een schot in zijn rechter beentje. Ik zag het allemaal gebeuren.”

Weerzinwekkend

In maart en april 2016, traden Turkse grenswachten bijzonder gewelddadig op tegen Syrische vluchtelingen en vermeende smokkelaars. Vijf mensen, waaronder een kind, overleefden dat geweld niet. Veertien anderen raakten ernstig gewond.

“Turkije claimt dat vluchtelingen probleemloos de grens kunnen oversteken, maar in praktijk worden de vluchtelingen geslagen en gedood door de Turkse grenswachters”, aldus Gerry Simpson, onderzoeker bij Human Rights Watch. “Het vuur openen op getraumatiseerde mannen, vrouwen en kinderen die de oorlog ontvluchten is weerzinwekkend”, zo besluit Simpson.

Sinds augustus 2015 voeren Turkse grenswachten een push back beleid uit tegenover Syrische vluchtelingen. Dat beleid is strijdig met internationale richtlijnen. Die bepalen dat Turkije het recht heeft om zijn buitengrenzen te beschermen, maar dat het verboden is om vluchtelingen terug te sturen naar plaatsen waar ze reëel gevaar lopen.

Europese verantwoordelijkheid

Het lijkt er sterk op dat de draconische Turkse houding ten aanzien van vluchtelingen, mee wordt ingegeven door de deal tussen Europa en Turkije. Ten einde de vluchtelingenstroom via Turkije naar Europa te stoppen, beloofde de Europese Unie zes miljard aan Ankara om vluchtelingen in Turkije zelf op te vangen. Daar bovenop werd een belofte gemaakt om gesprekken op te starten over de toetreding van Turkije tot de Europese Unie en het visa-vrij reizen voor Turkse burgers. In ruil mocht Europa in Griekenland aangekomen vluchtelingen terugsturen naar Turkije.

Nu lijkt het erop dat de Turks-Europese deal leidt tot een gespierd grenzenbeleid aan Turkse kant. De deal legitimeert als het ware het sluiten van de Turks-Syrische grens. Ook Europa draagt met andere woorden een politieke verantwoordelijkheid in deze.