Lula werd op 4 maart 2016 opgepakt door de politie voor ondervraging over het enorme corruptieschandaal in staatsoliebedrijf Petrobras. Hij werd drie uur ondervraagd.

De politie onderzoekt of ook hij geld zou hebben gekregen van bouwbedrijven, die ervan beschuldigd worden aan politici en ambtenaren smeergeld te hebben betaald in ruil voor miljoenencontracten voor aanbestedingen van Petrobras.

“Nergens voor nodig”

Dat hij opgepakt werd voor ondervraging, was nergens voor nodig, meldt Lula, aangezien hij vroeger al vrijwillig meewehad meegewerkt met het gerecht in deze zaak. Volgens hem zocht het departement justitie op 4 maart vooral media-aandacht.

“Ik voelde me een gevangene”, zei hij meteen na zijn ondervraging aan militanten van zijn Arbeiderspartij. Hij kondigde aan dat hij het land zou rondreizen om te reageren op deze “vervolging” door het openbaar ministerie, de politie en de media.

De oppositie roept op om op 13 maart in heel het land te manifesteren tegen de regering en voor de afzetting van president Rousseff, Lula’s opvolger en eveneens van de Arbeiderspartij. Bij betogingen in maart en augustus 2015 kwamen reeds honderdduizenden Brazilianen op straat.

Kookpunt crisis nadert

Daarmee nadert de politieke crisis in Brazilië zijn kookpunt. Met voormalig president Lula en huidig president Rousseff hebben gerecht en oppositie nu hun belangrijkste doelwitten in het vizier.

Op 3 maart 2016 maakte het tijdschrift Isto é (‘dat is’) bekend dat senator Delcidio Amaral, voormalige fractieleider van de regeringsmeederheid in de Senaat, Lula en Rousseff in verband heeft gebracht met de onregelmatigheden en de corruptie die sinds maart 2014 door het gerecht worden onderzocht.

Senator Amaral is voormalig directeur van Petrobras. Hij werd in november 2015 gearresteerd toen hij, als vermoedelijk sleutelfiguur in het corruptienetwerk, naar het buitenland willen vluchten. Hij besloot daarop mee te werken met het gerecht in ruil voor strafvermindering. Zijn onthullingen kunnen over het lot van president Rousseff beslissen, aangezien hij tot vlak voor zijn arrestatie nog bij belangrijke regeringsonderhandelingen betrokken was.

In de Kamer van Afgevaardigden liep al een afzettingsprocedure tegen de president. Die krijgt nu wind in de zeilen. De leiding van een van de verdachte bouwbedrijven in het Petrobras-schandaal heeft bekend uitstaande schulden van Rousseffs eerste verkiezingscampagne in 2010 te hebben betaald. De bevestiging dat de Braziliaanse economie in 2015 3,8 procent is gekrompen en het 2016 wellicht niet beter zal doen, verergert de kritieke situatie nog waarin de Braziliaanse overheid zich bevindt.

Nieuwe mokerslag voor president Rousseff

Een proces met Lula op de beschuldigdenbank zou een nieuwe mokerslag betekenen voor president Rousseff. Volgens het openbaar ministerie zouden er aanwijzingen dat Lula en zijn familie geld hebben gekregen dat bouwbedrijven onrechtmatig verworven hadden met Petrobras-projecten.

In totaal zou ongeveer 30 miljoen real (ongeveer 7 miljoen euro) bij het Lula-instituut zijn beland. Dit is een organisatie die de nationale en internationale activiteiten van de oud-president organiseert. Dat geld was bestemd voor lezingen, de burelen en de organisatie zelf. Lula ontkent echter daar persoonlijke eigendommen in te hebben. De Arbeiderspartij spreekt naar aanleiding van de recente ondervraging van Lula van “willekeur”, “selectieve onderzoeken” en “illegale onthullingen”.

Rechtsonzekerheid voor alle burgers

Verscheidene juristen hebben de aanhouding van Lula op 4 maart zwaar bekritiseerd. Zelfs rechter Marco Aurelio de Mello, een lid van het Hooggerechtshof, zei dat geldende juridische regels overtreden werden, waardoor volgens hem “rechtsonzekerheid voor alle burgers” is ontstaan.

“Morgen gaan ze een muur bouwen op het Plaza de los Tres Poderes” (‘het plein van de drie machten’ – dit zijn de wetgevende, uitvoerende en rechterlijke macht), voegde hij er ironisch aan toe. Op dit plein in de hoofdstad Brasilia bevinden zich de hoofdkwartieren van regering, parlement en gerecht.

Rechter Mello was regelmatig dissidenten bij recente beslissingen van de Hooggerechtshof. Zo verzette hij zich tegen het opsluiten van veroordeelden die in hoger beroep gaan. Volgens hem zegt de grondwet dat een beschuldigde zijn vrijheid moet behouden zolang een vonnis in beroep niet is uitgesproken.

Bron: Crisis política hacia la radicalización y el desenlace en Brasil