Reportage -

Noorse elektriciteitswerkers en Argentijnse rechter ontfermen zich over massagraf Franco

Een Argentijnse rechter heeft opdracht gegeven om een Spaans massagraf te openen en een Noorse vakbond van elektriciteitswerkers betaalt de kosten. Het is een vreemde situatie die het Spaanse gerecht in verlegenheid zou moeten brengen. Het precedent zorgde deze week in Spanje voor heel wat media aandacht want het openen van een massagraf is bijna 80 jaar na de feiten nog steeds een bijzonder pijnlijk taboe in de Spaanse samenleving.

vrijdag 22 januari 2016 15:23
Spread the love

Veel Spanjaarden zijn verdeeld over de vraag: wat te doen met de stoffelijke resten van slachtoffers van de repressie van het regime van dictator Francisco Franco?

“Ik wens dat ze me samen met hem begraven”, zei Ascensión Mendieta deze week toen ze de stoffelijke resten van haar vader Timoteo Mendieta uit de aarde zag verschijnen. Op 15 november 1939 werd hij door de autoriteiten van het Franco regime gefusilleerd.

Argentijnse rechter

Timoteo was lid van de socialistische vakbond Unión General de Trabajadores (UGT). Ascensión was 13 jaar oud toen het lijk van haar vader, samen met een twintigtal andere lichamen, in een massagraf in het kerkhof van Guadalajara werd geworpen. Haar 88ste verjaardag vierde ze in een vliegtuig op weg naar Argentinië, een voor haar onbekend land. Daar had ze in 2013 een afspraak met een onderzoeksrechter die sinds 2010 onderzoek verricht naar de misdaden van de Franco dictatuur. Het is die onderzoeksrechter María Servini de Cubría, die in 2014 Spanje aanspoorde om het graf van Ascensión’s vader te openen.

Twee jaar heeft het Spaanse gerecht er over gedaan om te toestemming te verlenen voor de opgraving.

Historisch geheugen Spanje

“Ik zal heel binnenkort sterven, maar ik weet dat ik geen moeite spaarde om zover te komen”, zei Ascención aan de talrijke journalisten die naar het kerkhof waren gekomen. Voor haar was Argentinië de enige mogelijkheid om haar vader een degelijke begrafenis te geven, want in Spanje maakt een wet uit 1977 het mogelijk om dat soort aanvragen te verwerpen. Deze wet is er één die de politieke partij Podemos zo snel mogelijk wil schrappen. Podemos vindt dat het hoog tijd is dat er opnieuw werk wordt gemaakt van het historisch geheugen in Spanje. 

De tussenkomst van het Argentijnse gerecht stelt de huidige regering van Mariano Rajoy in een negatief daglicht want ook de Verenigde Naties heeft Spanje in het verleden herhaaldelijk op de vingers getikt en aangespoord om misdaden tegen de mensheid ernstig te nemen. Want sinds vier jaar heeft de Spaanse overheid helemaal niets meer gedaan om slachtoffers van de Franco repressie te helpen. Voor de conservatieve partij komt het erop neer dat het niet benoemen van het historisch geheugen wil zeggen dat die ook niet bestaat. 

De kleine vereniging La Asociación para la Recuperación de la Memoria Histórica (ARMH) die tijdens de regering van de socialistische PSOE op geringe financiële steun van de overheid kon rekenen en daarmee over heel Spanje naar massagraven zocht, werd door de Partido Popular alle steun ontnomen. De vereniging bestaat vandaag nog steeds dankzij schenkingen. Daarom kwam een Noorse vakbond van elektriciteitswerkers financieel tussenbeide om een professionele opgraving in Guadalajara mogelijk te maken.

130.000 vermiste slachtoffers

 Ana Mesutti, de advocate die de zaak in Argentinië verdedigde was ook naar het kerkhof gekomen. Aan de krant El País vertelde ze dat het voor haar een “enorme eer was” om het nieuws aan Ascensión over te maken dat alle toestemmingen in orde waren gebracht. “Ze begon te huilen en het was onmogelijk haar te troosten. Toen pas besefte ik ten volle wat het betekend om een vermist familielid te hebben.”

Bij de stoffelijke resten van Timoteo liggen nog een 20-tal andere lichamen. Een tiental families hebben van zich laten horen en willen ook hun familieleden begraven.

Meer dan 130.000 slachtoffers van de repressie van de Franco dictatuur blijven vermist. De meeste stoffelijke resten liggen nog steeds in meer dan 2000 massagraven over heel Spanje verspreid. Duizenden liggen in de Valle de los Caídos, of Vallei der Gevallenen: naast het praalgraf van een dictator en een luguber symbool van veertig jaar repressie. Voor sommige Spanjaarden is het een heiligdom, andere willen het afbreken of er een andere bestemming aan geven. De familieleden van Timoteo wensen dat alles in het werk wordt gesteld om de vermisten terug te vinden, zodat “alle wonden kunnen genezen” waardoor Spanje “een volwaardig democratisch land kan zijn”.

take down
the paywall
steun ons nu!