Een pleidooi voor vluchtelingen in de maatwerkbedrijven 

CD&V lanceerde afgelopen weekend een snijdend filmpje met de titel ‘Wij vluchten niet’. De partij schuwt de confrontatie niet om haar 16-puntenplan voor de aanpak van de vluchtelingencrisis kracht bij te zetten. De focus ligt op het destigmatiseren van de nieuwkomers, een gecoördineerde Europese aanpak en intensieve integratie. 

Binnen het integratieluik benadrukt de nota het samengaan van rechten en plichten van erkende vluchtelingen. “Zo krijgen erkende vluchtelingen en subsidiair beschermden niet onmiddellijk toegang tot alle takken van het sociaal zekerheidsstelsel. Hiervoor moeten zij eerst via arbeid bijdragen hebben geleverd aan het sociaal zekerheidssysteem.” 

CD&V lijkt daarmee de waarde van werk als katalysator in het integratieproces begrepen te hebben. De sector van sociale werkplaatsen houdt al geruime tijd een pleidooi om naast de elementaire bed-bad-brood-aanpak ook volwaardige tewerkstelling als fundamenteel recht te integreren. 

Activering en maatschappelijke integratie van mensen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt – zoals daar zijn: erkende vluchtelingen – is de dagelijkse kernopdracht van maatwerkbedrijven (sociale werkplaatsen) in Vlaanderen. Een honderdtal werkplaatsen stelt een goeie 9.000 mensen tewerk, waarvan de meesten uit kansengroepen komen. Het terugverdieneffect van sociale tewerkstelling laat zich zowel becijferen als vertalen in de latente winst die tewerkstelling genereert. Voor alle betrokken partijen is er een overduidelijke win-win. De (maatschappelijke) kost ervan is maar half zo groot als zouden mensen ‘voltijds werkloos’ gefinancierd worden. 

Dat gegeven indachtig, is de nota van CD&V, met haar nadruk op vrijwilligerswerk door vluchtelingen, een gemiste kans. Waarom niet meteen inzetten op echte tewerkstelling in een sociale werkplaats? Studie wees uit dat vrijwilligerswerk noch tot een goede job, noch tot echte integratie leidt. Bovendien laat de aard van de jobs het competentiepotentieel van (hoog)opgeleide vluchtelingen vaak onbenut. Anders gezegd: met bezigheidstherapie gaan we mensen niet integreren. Wel integendeel. 

Uit bevraging van onze sector blijkt dat sociale werkplaatsen de komende drie jaar 1.600 jobs kunnen creëren. Alleen het gebrek aan overheidsfinanciering tempert de ondernemingsgeest van onze bedrijven. Een substantieel volume potentiële tewerkstelling wordt daardoor onbenut gelaten. Wij reiken de bevoegde ministers de hand: laat deze vorm van tewerkstelling (een deel van) het antwoord zijn op het complexe debat van de vluchtelingencrisis. Laten we vooral geen nieuwe maatregelen initiëren en financieren als er reeds voldoende structurele oplossingen bestaan. Onze sector biedt een tewerkstellingsmaatregel die voor een groep met veel arbeidspotentieel een opstap naar een nieuw leven kan betekenen. 

Geef onze sector een mandaat om een valabele vorm van tewerkstelling aan de integratie van asielzoekers te koppelen. Wat volgt is een genuanceerd en betaalbaar verhaal waaruit op organische wijze afdwingbare wederzijdse rechten en plichten voortvloeien. 

Eva Verraes, Directeur SST, werkgeversfederatie sociale werkplaatsen