Al lang vraagt het Kinderrechtencommissariaat om extra steun en begeleiding te voorzien voor kinderen op de vlucht. Een nieuw heikel punt is: wat is de inzet van politie in relatie tot jeugdzorg?
Kinderen op de vlucht dubbel traumatiseren?
Er is betere psychologische begeleiding en ondersteuning nodig voor kinderen en jongeren op de vlucht. Dat horen we in onze contacten met jongeren die bij onze Klachtenlijn aankloppen alsook in de vele verhalen van professionals. En ook wetenschappelijk onderzoek toont de noodzaak ervan zeer duidelijk aan.
Veel van deze jongeren liepen in hun land van herkomst en onderweg naar hier traumatische ervaringen op. Ze belanden in een nieuw land, in een nieuwe situatie. Ook dat roept heel wat vragen op. Er is vaak grote onzekerheid over hun toekomst en dat veroorzaakt spanningen, stress en conflicten. Om dit ten overvloede duidelijk te maken: volgens Fedasil is 36% van de niet-begeleide minderjarige vreemdelingen die in 2014 in ons land aankwamen ‘zeer kwetsbaar’. Waar wachten we op? Het groeit er niet uit. Deze kinderen en jongeren hebben nu hulp nodig. En niet nog een extra trauma in een land waarvan ze dachten dat het veilig was.
Bijzondere jeugdzorg ondersteunen
De bijzondere jeugdzorg vangt sommige van deze zeer kwetsbare jongeren op. Om op adem te komen en om ze te beschermen tegen een omgeving die ontworteld is geraakt. Deze groep jongeren opvangen en begeleiden is geen eenvoudige opdracht. Veel sterker dan vandaag het geval is, moet ingezet worden op het ondersteunen van deze instellingen. Her en der verspreid is er zeker expertise in Vlaanderen zoals bij het centrum Solentra. Alleen is de expertise te weinig gekend, te weinig verspreid en bereikt ze dus te weinig hulpverleners, opvoeders en jongeren.
Politie-interventies als antwoord op kwetsbare kinderen: target uitschakelen?
De instelling zat met de handen in het haar. Ze vroeg hulp aan de politie. Het Kinderrechtencommissariaat ontkent niet dat dit soms nodig is. Ook al om kinderen en jongeren soms tegen zichzelf te beschermen. Maar kinderen die gevlucht zijn voor oorlog opnieuw met wapens benaderen, keuren we af. Dat het antwoord op de kwetsbaarheid van de jongere en van de instelling een kogel is, is absoluut onaanvaardbaar.
Tussenkomen vraagt soms tijd. Het inschakelen van vertrouwensfiguren van de jongere is echt nodig. Optreden van interventieploegen kan onmogelijk zonder overleg met de zorgfiguren die de context kennen en kunnen inschatten. Hoe kunnen risico’s anders ingeschat worden? Het zou op zijn minst voorkomen hebben dat de interventie gebeurde in een taal die de jongere niet of nauwelijks begreep.
Onze samenleving moet zich beraden over het inschakelen van politie-interventies op plekken waar kwetsbare kinderen en jongeren samenleven. De zorg voor de veiligheid van de jongere moet altijd centraal staan.
Bruno Vanobbergen is kinderrechtencommissaris
