De vakbonden onderweg naar Parijs
Interview -

De vakbonden onderweg naar Parijs

Op 29 november 2015 zal mogelijk de grootste klimaatmars ooit plaatsvinden bij de start van de klimaattop in Parijs. In België mobiliseert Climate Express om 10.000 Belgen samen te brengen in Parijs. Ook bij de vakbonden is het klimaatthema brandend actueel. Arbeid & Milieu sprak hierover met Marc Alexander (hoofdafgevaardigde ACV bij Nyrstar) en Dirk Van de Poel (directeur interprofessionele werking Vlaams ABVV).

dinsdag 10 november 2015 10:44
Spread the love



Marc Alexander (ACV-hoofdafgevaardige Nyrstar) (copyright Thijs Calu)

Marc Alexander: “Als vakbondsman ben ik uiteraard sociaal geëngageerd, met de bedoeling om het welzijn van werknemers te verbeteren. Maar, je bent pas echt sociaal als je ook rekening houdt met de ecologische uitdagingen die op ons afkomen. En het omgekeerde geldt ook: wie aan het milieu wil werken moet de sociale vraagstukken in het oog te houden, omdat klimaat en milieu op een sociaal rechtvaardige manier dienen verbeterd te worden. Ik probeer in mijn vakbondswerk steeds beide zaken te verbinden om er een positief verhaal van te maken.”

 

Dirk Van de Poel: “Binnen het ABVV hebben we een klimaatwerkgroep, waarin mensen uit onze verschillende diensten vertegenwoordigd zijn. Een van de eerste wapenfeiten was de organisatie van de ‘klimaatweken’ in 2012-2013. Toen sensibiliseerden we werknemers aan de poorten van bedrijven rond het thema. Vervolgens stond het thema centraal op ons statutair congres in 2014 (“Vooruit: de toekomst moet sociaal en duurzaam”), waar een aantal belangrijke oriëntaties rond duurzaamheid werden gestemd. In navolging van het congres houden we in 2016 een Vlaams comité waarin we echt overgaan tot een aantal uitgewerkte standpunten rond duurzaamheid en we bepalen welke richting we uit willen. Laat het duidelijk zijn dat we ons als vakbond over de toekomst ontfermen, en dat een thema als klimaat en de bredere milieuthematiek hier niet mag ontbreken.”

Wat zijn jullie verwachtingen over de top in Parijs?

Marc: “Ik heb er geen goed gevoel bij. Ten eerste zijn er de grote lobbymachines van bepaalde grote bedrijven uit bijvoorbeeld de fossiele brandstofsector die er alles aan zullen doen om de winsten en hun bestaan zelf zoveel mogelijk te vrijwaren. Als er al een akkoord komt, zullen de doelen volgens mij te laag gesteld worden en is de kans groot dat het een akkoord zal zijn dat gesneden is op maat van de vrije markt. Dan worden de lasten weer afgewenteld op de gewone mensen, en ontstaan er als we niet opletten zelfs extra winstopportuniteiten voor bepaalde bedrijven. Verder mogen we niet vergeten dat de grens van 2°C een politiek compromis is en absoluut geen wetenschappelijk gegeven. Gelukkig wordt de beweging voor veiliger doelen sterker, zoals een maximum opwarming van 1,5°C. Voorts zal er in Parijs ook weer gelobbyd worden voor ‘valse’ alternatieven om het klimaatprobleem op te lossen, zoals alle vormen van kernenergie. De eis voor een sociale reconversie (en niet enkel sociale begeleiding) is essentieel voor de huidige nucleaire en fossiele sector.

 

Marc: “Wat de uitkomst van de top ook zal zijn: het zal uiteindelijk de mobilisatie van onderuit zijn die zal bepalen dat een eventueel klimaatakkoord verbeterd dient te worden, ofwel erover zal waken dat positieve punten uit het akkoord ook effectief worden uitgevoerd.”

 

 



Marc: “Er zal in Parijs weer gelobbyd worden voor ‘valse alternatieven’ zoals kernenergie. Mijn frustratie en actief engagement daarover is voor mij ook een motivatie om mee te gaan naar Parijs.”(Copyright Climate Express)

 Waar ik optimistischer over ben, is de rol van de basisbewegingen die in Parijs aanwezig zullen zijn, waaronder de Climate Express vanuit Belgie. Wat de uitkomst van de top ook zal zijn: het zal uiteindelijk de mobilisatie van onderuit zijn die zal bepalen dat een eventueel klimaatakkoord verbeterd dient te worden, ofwel erover zal waken dat positieve punten uit het akkoord ook effectief worden uitgevoerd. Ze zullen de rol opnemen van waakhond en blijvende activist, want er zullen altijd spelers zijn die zullen proberen te ontsnappen aan hun verplichtingen.”

 

Dirk: “We willen er met onze campagne mee voor zorgen dat de mensen ook na Parijs geëngageerd blijven om binnen hun bedrijven en binnen verenigingswerk initiatieven te nemen die bijdragen aan de klimaatdoelstelling. In die zin is de campagne rond de COP21 in Parijs voor ons eerder een startpunt dan een eindpunt.”

Dirk: “Ik heb toch het gevoel dat er een zekere sense of urgency aan het groeien is. Ik hoop dat de politici er in Parijs in slagen om de doelstellingen die geformuleerd gaan worden ook concreet en tastbaar te maken en



Dirk Van de Poel (directeur interprofessionele werking Vlaams ABVV) (copyright Thijs Calu)

dat de ambitie daarin hoog genoeg zal liggen. Maar of de top in Parijs geslaagd zal zijn, zal uiteindelijk ook afhangen van een al dan niet geslaagde realisatie van de doelstellingen in de komende jaren en decennia. Met het Vlaams ABVV willen we in Parijs aanwezig zijn om duidelijk te maken dat we ambitieuze politieke doelstellingen verwachten, het is nu of nooit. Maar we willen er met onze campagne mee voor zorgen dat de mensen ook na Parijs geëngageerd blijven om binnen hun bedrijven en binnen verenigingswerk initiatieven te nemen die bijdragen aan de klimaatdoelstelling. In die zin is de campagne rond de COP21 in Parijs voor ons eerder een startpunt dan een eindpunt.”

 

 

Leeft het thema ook bij vakbondsafgevaardigden op de werkvloer?

Marc: “Wat de aandacht van collega-afgevaardigden voor het milieu betreft is er een positieve evolutie, maar we komen van ver: historisch gezien is Nyrstar altijd een zeer vervuilend bedrijf geweest. Denk maar aan de film Groenten uit Balen, over de Balense zinkfabriek ‘Vieille-Montagne’, nu Nyrstar. Die traditionele vervuiling is nu in grote mate onder controle, maar het is dus altijd al een issue geweest voor onze mensen. Traditioneel was dat vooral onder de vorm van een absolute tegenstelling tussen tewerkstelling en milieu, en die schrik zit er nog steeds wat in: “zal ons bedrijf niet sluiten, of relocaliseren naar een land waar de sociale en milieuverplichtingen veel lager liggen?”. Vandaar dat het zeer belangrijk is om met een positief verhaal te komen, die de twee aspecten (het sociale en het ecologische) met elkaar verbindt.

Marc: “Met alle vakbonden op het bedrijf vormen we één gemeenschappelijk platform om een reeks voorstellen te doen. Om hieraan tegemoet te komen, vragen we aan de mensen op de vloer om ideeën naar voor te brengen rond besparingen en verbeteringen op het vlak van energie en materialen. Zij hebben immers de ‘wijsheid van de vloer’ in pacht en op die manier willen we besparingen op de werknemers vermijden.”

Dit doen we momenteel heel concreet via het zoeken van een invulling van de CAO rond leefijdsbewust werken en diversiteit (CAO 104). Dat is een kader-CAO zonder veel verplichtingen, maar zet wel aan tot dialoog op bedrijfsvlak om oplossingen te zoeken rond langer werken, en hoe we dat op een draaglijke manier kunnen organiseren. Met alle vakbonden op het bedrijf vormen we één gemeenschappelijk platform om een reeks voorstellen te doen naar de directie. Het gaat om voorstellen voor leeftijdsbewust werken waar een bepaalde kostprijs mee gemoeid is. Om aan die kostprijs tegemoet te komen, vragen we aan de mensen op de vloer om ideeën naar voor te brengen rond besparingen en verbeteringen op het vlak van energie en materialen. Zij hebben immers de ‘wijsheid van de vloer’ in pacht en op die manier willen we besparingen op de werknemers vermijden.“

Dirk: “Ons standpunt rond het ontginnen van schaliegas in Vlaanderen werd door de militanten zelf verder aangescherpt: ook import van schaliegas is voor het Vlaams ABVV uit den boze”.

Dirk: “Het besef dat er iets moet gebeuren is zeker aan het groeien, al is het maar omdat afgevaardigden ook kinderen en kleinkinderen hebben die moeten kunnen opgroeien op een leefbare planeet. Tegelijkertijd is er een spanningsveld tussen tewerkstelling en de uitdaging om een andere economie te voeren zoals we die de dag van vandaag kennen. De economie geeft mensen uiteraard jobs, maar als we richting een ander soort economie willen evolueren, moeten we er ook voor zorgen dat we de jobs zo goed mogelijk kunnen vrijwaren.



Dirk: “Op ons statutair congres in 2014 rond het thema: ‘Vooruit: de toekomst moet sociaal en duurzaam’, werden een aantal belangrijke oriëntaties rond klimaat en duurzaamheid gestemd.” (Copyright Vlaams ABVV)

Ik beschouw dit echter eerder als een creatieve spanning dan iets wat onoverkomelijk is. Het is eigen aan de mens om te beschermen wat er is. In die zin is het logisch dat er weerstand ontstaat vanuit de concrete gevolgen voor hun job. Daarom gaan vaak moraliserende campagnes aan sommigen voorbij: hun voornaamste zorg is dat er op een werkbare manier gewerkt kan worden en voorkomen dat de fabriek sluit. We moeten dus erg goed nadenken over hoe we de thematiek bij de mensen aanbrengen en hoe we hen kunnen betrekken. De weerstand heeft ook te maken met een gebrek aan informatie over mogelijke oplossingen. Het is een moeilijk thema en de oplossingen liggen niet altijd voor de hand, maar gelukkig zijn er ook steeds meer voorbeelden van bedrijven die aantonen hoe het anders kan. Op die concrete voorbeelden moeten we hard inzetten, zodat het geen abstract verhaal blijft. Enkel op die manier kunnen we mensen warm maken om na te denken over een toekomst.

Dat het besef bij onze achterban aan het groeien is, bewijst ons standpunt rond schaliegas: ons voorstel was om de oriëntatie op te nemen dat we geen ontginning van schaliegas in Vlaanderen willen. Vanuit de militanten van de algemene centrale werd dit standpunt verder aangescherpt: ook import van schaliegas is voor het Vlaams ABVV uit den boze. Ik was aangenaam verrast met het feit dat ons oorspronkelijke voorstel op die manier werd versterkt.”

  • Inschrijven om mee te gaan met Climate Express kan nog tot 15/11. ABVV, ACV en ACLVB gaan allen met een delegatie naar Parijs.
  • Arbeid & Milieu organiseert binnenkort vijf bedrijfsbezoeken, waarbij we ieder bedrijf vragen om hun bijdrage inzake klimaatbeleid toe te lichten. Deelname is gratis, maar inschrijven is verplicht.
  • Voor dit artikel haalden we input uit twee interviews die in het Magazine van Arbeid & Milieu verschenen (oktober 2015).

Interview: Thijs Calu en Emma Denorme,  educatief medewerkers Arbeid & Milieu

dagelijkse newsletter

take down
the paywall
steun ons nu!