Op 11 februari 2012 klommen vredesactivisten met behulp van een ladder over de omheining van de Supreme Headquarters of the Allied Powers in Europe (SHAPE). Ze liepen er ongestoord rond, maakten beelden en verspreidden een video en foto’s van de basis op internet. Deze actie van burgerlijke ongehoorzaamheid kaderde in de campagne NATO GAME OVER. De actievoerders kaartten onder meer de nucleaire strategie van de NAVO en de aanwezigheid van kernwapens in ons land aan.

Militaire besluitvorming

Het NAVO-hoofdkwartier in Evere is de zetel van de politieke besluitvorming in de NAVO, terwijl in SHAPE de militaire besluitvorming gebeurt. Op SHAPE worden de plannen gemaakt om de Amerikaanse kernwapens die in Kleine Brogel gestationeerd zijn te gebruiken. Ook onder commando van SHAPE oefenen F-16 piloten, waaronder Belgische, ieder jaar op het vervoer en gebruik van tactische kernwapens. Die planning van het gebruik van kernwapens komt neer op het voorbereiden van oorlogsmisdaden en misdaden tegen de mensheid. Nucleaire wapens zijn immers massavernietigingswapens die, net als biologische en chemische wapens, in een korte tijdspanne en in een groot gebied zeer veel slachtoffers kunnen maken. 

Op vraag van de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties boog het Internationaal Gerechtshof zich in 1996 over de wettigheid van het gebruik van kernwapens. In zijn advies bepaalde het Internationaal Gerechtshof dat de basisbeginselen van het internationaal humanitair recht (IHR) ook van toepassing zijn op kernwapens. Wapens die geen onderscheidt maken tussen burgers en oorlogvoerenden en wapens die onnodig lijden toebrengen aan oorlogvoerenden mogen niet gebruikt worden. De tactische kernwapens die in Europa liggen kunnen onmogelijk worden ingezet zonder die regels te schenden.

Belgen willen kernwapens weg

Sinds eind jaren negentig dienden duizenden mensen klacht in tegen de NAVO-kernwapenpolitiek. Duizenden bomspotters gingen geweldloos de luchtmachtbasis van Kleine Brogel op. Die acties zorgden voor een breed draagvlak voor de verwijdering van kernwapens uit ons land en voor resoluties in Kamer en Senaat die de regering aanmanen daar werk van te maken.

Uit een opiniepeiling van de Universiteit Antwerpen in 2014 bleek opnieuw dat een ruime meerderheid van de Belgen de kernwapens uit ons land weg wil. De regering negeert dat signaal.

Bomspotters voor de rechtbank

De zeven bomspotters die maandag voor de correctionele rechtbank van Bergen verschenen worden vervolgd op basis van artikel 120 ter van het Strafwetboek. Volgens Roel Stynen van Vredesactie is dat de wereld op zijn kop: “Geweldloze burgers die proberen de voorbereiding van oorlogsmisdaden tegen te houden worden vervolgd terwijl onze regering actief meewerkt aan dit illegale kernwapenbeleid.”

Ook in 1999 moesten bomspotters voor de correctionele rechtbank verschijnen nadat ze geweldloos de luchtmachtbasis van Kleine Brogel waren opgegaan. De rechter verklaarde zich toen onbevoegd. 

Het betreden van militaire bases is immers een politiek misdrijf dat door een assisenjury moet beoordeeld worden. De procureur wilde het niet tot een politieke zaak laten komen: het asissenhof zou zich immers ook over de illegaliteit van de NAVO-kernwapenpolitiek moeten uitspreken. 

De vraag is of de rechter ook vandaag zal instemmen met de politieke dimensie van deze kwestie, die van de burgers die zich verzetten tegen de Belgische overheid die weigert het internationaal recht over atoomwapens te respecteren. Roel Stynen van Vredesactie liet alvast weten dat de voorzitter van de rechtbank de bomspotters voldoende tijd gaf om hun inhoudelijke motivatie te argumenteren.

De uitspraak volgt op 23 november.