De controversiële overeenkomst, het Trans-Pacific Partnership, brengt twaalf landen bij elkaar die samen goed zijn voor 40 procent van de wereldeconomie. Op 5 oktober werd het verdrag getekend in Atlanta in de VS. Het moet nog goedgekeurd worden door de nationale parlementen.

Behalve afspraken over lagere tarieven, arbeidsstandaarden en wetgeving op het gebied van internationale investeringen, is ook vastgelegd dat producenten van biotechgeneesmiddelen hun gegevens vijf tot acht jaar geheim mogen houden. Het gaat om medicijnen op basis van een biologische bron, zoals vaccins, antitoxinen en monoklonale antilichamen voor ziekten zoals kanker en hiv/aids.

Dure medicijnen

Volgens het Brookings Institution, een Amerikaanse denktank, zijn biotechgeneesmiddelen groter en structureel complexer dan andere medicijnen. Daardoor zijn ze ingewikkelder en duurder om te ontwikkelen.

Vanwege van deze hoge kosten gebruiken bedrijven data van de oorspronkelijke fabrikant om goedkopere versies te ontwikkelen. Artsen zonder Grenzen ziet dat als “de beste manier om de prijs van medicijnen te verlagen en meer mensen te kunnen behandelen.” AzG behandelde bijvoorbeeld 300.000 mensen met hiv/aids in 21 landen met generieke medicijnen. Daardoor daalden de kosten van de behandeling van 10.000 dollar per patiënt per jaar tot 140 dollar per patiënt per jaar.

Gevaarlijke blauwdruk

Amerikaanse producenten van biotechmedicijnen mogen hun recepten echter twaalf jaar geheim houden. In die periode zal de Amerikaanse Food and Drug Administration (FDA) geen soortgelijke medicijnen goedkeuren waarbij gebruik gemaakt is van dezelfde biologische data. Databeschermingregels zijn niet in alle landen hetzelfde. Peru, Chili en Mexico kennen op dat gebied helemaal geen regelgeving.

De VS eisten ook in het TPP twaalf jaar bescherming. Die eis sneuvelde in de onderhandelingen. Uiteindelijk kwam het verplichte minimum uit op vijf tot acht jaar databescherming. Dat betekent dat goedkope varianten van biopreparaten niet meer direct beschikbaar kunnen zijn in landen waar voorheen geen beperkingen golden.

Artsen zonder Grenzen stelt dat dit het leveren van betaalbare zorg hindert. Volgens de hulporganisatie pakt het TPP op dit punt negatief voor minstens een half miljard mensen. “De grootste verliezers in het TPP zijn patiënten en behandelaars in ontwikkelingslanden”, zegt Artsen zonder Grenzen in een verklaring. De organisatie dringt er bij overheden op aan om de consequenties van het TPP in ogenschouw te nemen. “We zullen de negatieve impact hiervan op de gezondheid van mensen in de komende jaren gaan voelen. En die blijft niet beperkt tot de huidige twaalf TPP-landen, omdat dit akkoord een gevaarlijk blauwdruk is voor toekomstige overeenkomsten.”