(foto James Robertson/Jubilee Debt Campaign/ Creative Commons)

Argentinië boekt juridische overwinning op aasgierfondsen

Argentinië heeft zopas een juridische overwinning geboekt over zijn buitenlandse schulden. Het Amerikaanse Hof van Beroep sprak op 30 augustus 2015 een vonnis uit ten voordele van het Zuid-Amerikaanse land. Het vonnis luidt dat tegoeden van de Argentijnse Centrale Bank in het buitenland niet in beslag genomen kunnen worden. Het hof stelt daarmee twee Amerikaanse aasgierfondsen in het ongelijk, EM Ltd en NML Capital Ltd.

woensdag 2 september 2015 17:45
Spread the love

Het vonnis werd geveld door het Court of Appeals for the Second Circuit en verbreekt een vorig vonnis uit 2013 van een districtsrechtbank in New York. Rechter Thomas Griesa oordeelde toen dat de Argentijnse Centrale Bank een alter ego is van de Argentijnse staat. Schulden van de Argentijnse staat mochten dus verhaald worden op deze instelling. Dat is een vergissing, zegt het Hof van Beroep nu.[i]

De uitspraak van 31 augustus 2015 is een belangrijke juridische overwinning voor Argentinië. “Dit vonnis stelt een internationaal precedent en waarborgt dat reserves van een centrale bank niet aangeslagen kunnen worden op vraag van aasgierfondsen,” zei goeverneur van de Argentijnse centrale bank Alejandro Vanoli.[ii] Argentinië tracht zich al 15 jaar uit de wurggreep van zijn buitenlandse schuldeisers te bevrijden.

Die schulden werden opgestapeld in de jaren 1970, ’80 en ’90. Maar de oorsprong van het dossier dat nu in de VS is behandeld, ligt in 1994. De ultra-liberale president Carlos Menem bracht toen opnieuw een pakket Argentijns schuldpapier in omloop (hierna de Menem-obligaties). Eind 2001 was Argentinië niet langer in staat zijn schulden terug te betalen en het land stelde een moratorium in op de aflossing van zijn buitenlandse schulden. In 2003 kwam de progressieve president Nestor Kirchner aan de macht. Hij slaagde erin die schuldverplichtingen aanzienlijk te reduceren.

In twee bewegingen (in 2005 en 2010) kwam Argentinië met het gros van de partijen die Menem-obligaties bezaten een schuldherschikking overeen. Ze zouden slechts een kwart (25 à 29 procent) terugbetaald krijgen van de schuld die ze vorderden van Argentinië en de aflossing zou over een langere termijn gespreid worden. Zo’n 91 procent van de houders van de Menem-obligaties aanvaardden de herschikking. Beter iets terugbetaald krijgen dan niets was hun redenering. Hun Menem-obligaties (FAA bonds, in het Amerikaanse vonnis) werden ingeruild voor nieuw schuldpapier, Exchanged bonds (hierna omgeruilde obligaties genoemd). 

Schulden ook politiek misbruikt 

Een kleine groep schuldeisers weigerde echter elke herschikking. Daar zijn een aantal individuele beleggers bij. Tot deze groep behoren echter ook de zogenaamde aasgierfondsen (holdouts in de Engelstalige vakpers, ‘volhouders’). Dit zijn financiële groepen die speculeren met schulden van landen in moeilijkheden.

In het geval van Argentinië hebben aasgierfondsen Menem-obligaties gekocht op de tweedehandsmarkt, nà 2001 en aan spotprijzen (grosso modo aan 10 tot 15 procent van de originele prijs), maar ze eisten voor de volle 100 procent (de nominale waarde) te worden terugbetaald, met alle interesten daarbovenop. Als ze hun slag thuishalen, boeken ze aanzienlijke winsten. Zij voeren al sinds 2003 een juridische èn politieke oorlog tegen Argentinië om de volledige terugbetaling van de Menem-obligaties die zij nog bezitten af te dwingen.

De schuldeisers die een herschikking weigerden, hebben zich de voorbije jaren gegroepeerd achter de grote beleggingsfondsen Aurelius en NML Capital Limited. NML behoort tot de beleggingsgroep van de Amerikaanse miljardair Paul Singer en diens hefboomfonds Elliott Management (dat in 2014 zo’n 25 miljard dollar aan fondsen had belegd) [iii]. Singer heeft ruime ervaring met aasgierpraktijken. In 1996 kocht hij voor 11 miljoen dollar aan schuldpapier van Peru en dwong voor verscheidene rechtbanken (waaronder ook Belgische) af dat Peru hem 58 miljoen dollar terugbetaalde, een winst van 400 procent.

Maar Singer is vooral een met de Republikeinse Partij van de VS gelieerde belegger. Hij heeft meermaals te verstaan gegeven dat hij zich niet door een derdewereldland als Argentinië zal laten kisten. Een goed deel van de propaganda in de Amerikaanse media, die zegt dat Argentinië alle internationale regels schendt en weigert ook maar één peso van zijn aangegane schulden terug te betalen, is door Paul Singer en zijn bondgenoten geïnspireerd.

Doelbewuste blokkage

Dit front van speculanten en beleggers bekwam in 2012 een vonnis, van de hieboven al genoemde New Yorkse rechter Thomas Griesa. Dat vonnis blokkeert sindsdien het Argentijnse schuldendossier. Griesa volgde de argumenten van de aasgierfondsen en oordeelde dat Argentinië zijn schuldeisers niet gelijk behandelt, omdat het wel bereid is schulden af te lossen aan de houders van ‘omgeruilde obligaties’ maar niet aan de houders van ‘Menem-obligaties’.

In een vonnis van oktober 2012 besliste rechter Griesa dat Argentinië voor het eind van het jaar voor 1,33 miljard dollar aan deze holdouts moest aflossen.

In de nasleep van dat vonnis werd voor 539 miljoen dollar aan Argentijnse tegoeden geblokkeerd, die het land gedeponeerd had bij de Bank of New York Mellon. Deze bank moest dat geld normaal gezien doorstorten aan schuldeisers met ‘omgeruilde obligaties’. Volgens de geest van het Griesa-vonnis kon deze som pas gedeblokkeerd worden, als Argentinië eenzelfde bedrag van 539 miljoen dollar zou terugbetalen aan de aasgierfondsen.

In juli 2014 zat de kwestie nog altijd muurvast. De aasgierfondsen weigerden andermaal om hun schulden met Argentinië te herschikken. Die zijn, interesten inbegrepen, intussen opgelopen tot 2,4 miljard dollar. De zaak was niet binnen een door rechter Griesa gestelde deadline geregeld en daarop verklaarde de financiële industrie eind juli 2014 dat Argentinië opnieuw in staking van betaling was, de tweede default sinds 2001. 

Staat van behoefte

 Argentinië zit knel. Het kan onmogelijk de aasgierfondsen voor het volle pond terugbetalen. Als het dat zou doen, bestaat het risico dat ook houders van ‘omgeruilde obligaties’ het gelijkheidsprincipe inroepen en eisen voor de volle waarde van hun originele schuldpapier te worden terugbetaald. Argentinië wil de schulden aan de houders van ‘omgeruilde obligaties’ terugbetalen, maar kan dat vanwege de actie van de aasgierfondsen niet.

Er spelen ook politieke argumenten. Hier geldt namelijk het internationale rechtsbeginsel dat de aflossing van buitenlandse schulden in geen geval de bevolking mag treffen van het land in kwestie. Het principe luidt dat indien een land in staat van behoefte verkeert (State of Necessity) het legitiem is dat dit land eenzijdig de betaling van zijn schulden opschort. Dit principe is dit jaar nog ingeroepen door de Commissie voor de Waarheid over de Schuld die door het Griekse parlement in het leven is geroepen.[iv] (over het onderzoek van deze Griekse onderzoekscommissie zie dit artikel van 19 juni 2015

Argentinië beantwoordt aan deze omschrijving. In tegenstelling tot wat de aasgierfondsen doen geloven, betaalt Argentinië wèl zijn buitenlandse schulden terug, en niet voor pietluttige bedragen. Volgens een document van de Argentijnse senaat heeft Argentinië tussen 2003 en 2013 voor 173,7 miljard dollar uitstaande schulden terugbetaald: 41 miljard dollar aan de eigen openbare sector, 81,5 miljard dollar aan privé-obligatiehouders in binnen- en buitenland en 51,2 miljard dollar aan multilaterale kredietinstellingen (en met name het Internationaal Muntfonds, de Interamerikaanse Ontwikkelingsbank, de Wereldbank en de Corporacion Argentina de Fomento).[v]

Dit betekent een zware financiële aderlating en men moet zich afvragen wat Argentinië onder meer aan sociale programma’s en in het onderwijs had kunnen realiseren, als het al dit geld niet had moeten terugbetalen. 

Latijns-Amerika staat achter Argentinië

 De aasgierfondsen gijzelen Argentinië, juridisch, financieel en politiek. Hun actie gaat regelrecht in tegen de belangen van de Argentijnse bevolking. De kwestie werd in 2014 zo acuut dat de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties er in september van dat jaar ruime aandacht aan besteedde. Ze pleitte toen voor meer internationale samenwerking om ervoor te zorgen dat de schulden van soevereine landen worden verlicht zodat deze landen voort hun eigen weg kunnen gaan.

Soevereine landen, aldus de VN, hebben het recht hun schulden te herschikken. Zo’n schuldherschikking mag niet bemoeilijkt of verhinderd worden, noch door andere staten, noch door “commerciële schuldeisers, inbegrepen de gespecialiseerde investeringsfondsen, zoals hefboomfondsen, die streven naar speculatieve aankopen aan sterk verlaagde prijzen van niet afgeloste schulden ten einde ze via juridische procedures voor de volle som te doen terugbetalen”. Een duidelijke hint naar de aasgierfondsen.[vi]

De Latijns-Amerikaanse landen staan als één blok achter Argentinië. Deze solidariteit kwam begin 2015 tot uiting tijdens hun conferentie in Costa Rica. Daar veroordeelden ze zonder omwegen de acties van de aasgierfondsen die verhinderen dat Argentinië voor zijn schulden een definitieve regeling kan treffen met zijn schuldeisers.[vii]

[i] EM Ltd et al. v. Banco central de la Republica Argentina et al., US Court of Appeals Second Circuit, 31 augustus 2015, 43p.

[ii] Lukin, Tomas, Esta vez fue un No para el apetito buitre, Pagina12, 1 september 2015.

[iii] Abelson, Max & Porzecanski, Katia, Paul Singer will make Argentina pay, Bloomberg, 7 augustus 2014.

[iv] Preliminary Report, The Truth Committee on Public Debt, Hellenic Parliament, Athene, 18 juni 2015, p.61-62.

[v] Canje de deuda, Senado de la Nacion, Republica Argentina, 112/1, Buenos Aires, 27 augustus 2013, gescande facsimile, 17p.

[vi] Resolution adopted by the General Assembly on 9 September 2014, UN A/Res/68/304.

[vii] Declaracion espacial de respaldo a la posicion de la Republica Argentina en la reestructuracion de su deuda soberana, III  Cumbre  de  la  Comunidad  de  Estados  Latinoamericanos  y  Caribeños  (CELAC),  Costa Rica, 28-29 januari 2015.

dagelijkse newsletter

take down
the paywall
steun ons nu!