Wereldwijd zijn
ze met 370 miljoen: mensen die onder de noemer inheems vallen. Samen leven ze
in meer dan zeventig verschillende landen.

Naar aanleiding van de
Internationale Dag van de Inheemse Volkeren op zondag 9 augustus zegt de
Indigenous Peoples Major Group, een organisatie die de inheemse volkeren
vertegenwoordigt, dat er in de Millenniumdoelstellingen (MDG’s) een gebrek
aan aandacht was voor de inheemse volkeren als aparte groepen. Die
“cultureel blinde implementatie van de MDG’s” resulteerde in te weinig
gerichte maatregelen rond de specifieke noden van elke groep.

Geen
dialoog

“Elk project dat de participatie van inheemse volkeren
uitsluit, maakt hun noden onzichtbaar”, zegt Sandra del Pino, regionaal
adviseur Culturele Diversiteit bij de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO).
“Het gebrek aan dialoog met inheemsen is een groot
obstakel.”

Volgens de WHO zijn inheemse volkeren bij de meest
gemarginaliseerde bevolkingsgroepen ter wereld.

Als hoofdthema van de
Internationale Dag van de Inheemse Volkeren werd dit jaar gekozen voor
gezondheid. De algemene gezondheidstoestand van inheemse volkeren verschilt
immers aanzienlijk van die van niet-inheemsen.

“We willen de toegang
van inheemse mensen tot erkende gezondheidscentra analyseren, net zoals de
redenen waarom ze daar worden uitgesloten en wat er gedaan kan worden om
bestaande hiaten in de gezondheidszorg voor inheemsen te dichten”, zegt del
Pino.

“Kinderen die geboren worden in inheemse families leven vaak in
afgelegen gebieden waar overheden weinig investeren in gezondheid, onderwijs,
recht en participatie. Veel inheemse kinderen lopen zo het risico om niet
geregistreerd te worden bij hun geboorte en dus niet over
identiteitsdocumenten te beschikken.”

Culturele barrière

Ook
factoren zoals de afgelegen woonplaats, de taal en het gebrek aan onderwijs
bepalen waarom inheemse volkeren achterblijven op gezondheidsvlak. “Maar
van al deze barrières is het wellicht de culturele die het grootste obstakel
vormt”, zegt del Pino. “Er is weinig kennis over de sociale en culturele
gebruiken van inheemse volkeren op het vlak van
gezondheidswerking.”

Roberto Mukaro Borrero, een leider van de Taíno
en vertegenwoordiger van de United Confederation of Taíno People zegt dat
meer begrip nodig is door te focussen op samenwerking tussen traditionele
genezers, niet-traditionele gezondheidswerkers en gezondheidscentra. “Deze
samenwerkingsverbanden moeten vooral de nadelen wegwerken waarmee inheemse
mensen nu te maken hebben, nadelen die versterkt worden door onteigeningen en
armoede.”

“Regeringen moeten de toezeggingen die werden
overeengekomen en die vastliggen in de Verklaring van de Rechten van Inheemse
Volkeren, daadwerkelijk implementeren”, zegt Borrero.

Doelstelling
17.18

Ook de klimaatverandering en het daarmee gepaard gaande extreme
weer blijken een grote impact te hebben op de gezondheidstoestand van
inheemse volkeren.

“In veel gevallen zijn inheemse gemeenschappen
meer kwetsbaar voor milieurampen omdat ze afgelegen of in onherbergzame
gebieden wonen”, zegt del Pino. “Daarnaast zijn ze ook erg afhankelijk
van het milieu en zijn directe bronnen.”

“Doelstelling 17.18 van de
SDG’s ter verbetering van de kwaliteit, de dekking en de beschikbaarheid
van opgesplitste  gegevens, kwam er als antwoord op een van de lessen
die getrokken werden uit de MDG’s: de noodzaak om de meest kwetsbare
bevolkingsgroepen veel meer zichtbaar te maken in de
SDG’s.”

“Voor de Ontwikkelingsagenda na 2015 is het meer dan ooit
nodig dat we geen enkele groep achterlaten. Geen doelstelling mag worden
gehaald, tenzij gehaald door elke bevolkingsgroep”, besluit del
Pino.