Is de Griekse regering onredelijk?

Het standpunt van de Griekse regering, op basis waarvan ze is
verkozen, is dat het besparingsbeleid van de voorbije vijf jaar niet kan
worden verdergezet, aangezien dat heeft geleid tot een drastische
toename van de werkloosheid, de armoede en de zelfmoordcijfers, of
kortweg, zoals de Internationale Arbeidsorganisatie (ILO) het heeft
genoemd, voor een humanitaire crisis heeft gezorgd. Dat door de
crediteurs (de andere eurolanden, de Europese Centrale Bank en het
Internationaal Monetair Fonds) opgelegde beleid heeft bovendien niet
eens haar oorspronkelijke doelstelling bereikt, namelijk een reductie
van de Griekse schuld. Integendeel, door de verslechtering van de
economische toestand in Griekenland en de daling van het bruto
binnenlands product is de schuld alleen maar toegenomen. Daarom krijgt
het Griekse standpunt bijval van een lange rij internationaal
gerenommeerde economen zoals Joseph Stiglitz, Paul Krugman, Thomas
Piketty en Barry Eichengreen. 

Is de Griekse regering onverantwoordelijk?

De voorbije maanden, en zeker de voorbije dagen na het afkondigen van
een referendum over het door de crediteurs voorgestelde programma,
wordt de Griekse regering ‘onverantwoordelijk’ genoemd. Het is
belangrijk zich te realiseren wat daarmee bedoeld wordt. Men meent dat
Alexis Tsipras, Yannis Varoufakis en co hun zogenaamd onrealistische
verkiezingsbeloftes moeten inslikken en zich schikken naar de spelregels
van de muntunie, anders zullen zij het onvermijdelijke verdwijnen van
de Grieken uit de eurozone op hun geweten hebben. ‘Verantwoordelijk’ zou
dus betekenen dat Syriza na de verkiezingen te hebben gewonnen volledig
zijn rug zou moeten keren naar de Griekse kiezers die hun een mandaat
hebben gegeven en een voorstel zou moeten aanvaarden waarvan ze zelf, en
daarin dus gesteund door vele topeconomen, absoluut niet geloven en dat
hun land verder de dieperik in zou duwen. 

Is de Griekse regering roekeloos?

Naast onredelijk en onverantwoordelijk wordt de Griekse regering ook
verweten roekeloos, amateuristisch te werk te gaan. In plaats van zich
respectvol – of eerder: onderdanig – op te stellen tegenover de
collega’s in de eurozone hebben de Grieken – en minister van Financiën
Varoufakis bij uitstek – zich arrogant en betweterig opgesteld terwijl
ze toch niets te eisen en enkel dankbaar te krijgen hadden. Die
gemakzuchtige analyse gaat voorbij aan het inzicht dat het Syriza niet
te doen was en is om een iets minder slecht akkoord voor de Grieken uit
de brand te slepen (al kan dat wel deel zijn van haar
guerrilla-strategie), maar dat zij op termijn een radicale verandering in
de eurozone wil teweegbrengen die de muntzone minder instabiel en
sociaal destructief moet maken; en die ommekeer moet gaan via een
paradigmaverandering. Hun strategie van confrontatie heeft op dat vlak
zijn effect niet gemist; zie opnieuw de indrukwekkende lijst aan
steunbetuigingen met de Griekse positie van topeconomen die niet
verdacht kunnen worden van extreemlinkse sympathieën as such. Alsmaar meer volbloed pro-Europeanen zien dat er iets fundamenteel rot is aan de euroconstructie. 

Is de Griekse regering blind ideologisch?

De leidende partij van de Griekse regering, Syriza, verzamelt een
aantal linksradicale naast ook sociaaldemocratische groeperingen. Toch
kan je niet stellen dat de Griekse regering zich in de onderhandelingen
extreem-links heeft opgesteld. Omdat de partij niet alleen als
doelstelling had om het contraproductieve besparingsprogramma stop te
zetten maar ook om Griekenland in de euro te houden, heeft ze zelfs een
heleboel toegevingen gedaan, tot onvrede van de meer radicalen onder haar
parlementsleden. Ze volgde de lijn-Varoufakis die deze
economie-professor al eerder had bepleit: Griekenland en Europa hebben
baat bij een geleidelijke hervorming, niet bij een revolutie. De chaos
die dat laatste zou creëren, dreigt namelijk alleen maar extreem-rechts
aan de macht te brengen. Dat de Griekse regering zich nu toch
genoodzaakt zag om een referendum uit te schrijven, komt doordat zij in
het voorstel van de crediteurs geen enkel lichtpunt zag en vermoedde dat
deze enkel uit zijn op de totale vernedering van Syriza in de hoop zo
snel een regimewissel te bewerkstelligen die opnieuw een onderdanige
Griekse regering aan de macht brengt.

Zijn de crediteurs dan wel onredelijk, onverantwoordelijk, roekeloos
en blind ideologisch? Hoe anders kun je een positie omschrijven waarbij
men een beleid dat zo duidelijk heeft gefaald wil verderzetten? Hoe
blind ideologisch moet zelfs een groep ministers van financiën niet zijn
om niet te beseffen dat men de democratie volledig ondergraaft wanneer
men meent met rode pen te kunnen dicteren dat een verkozen regering, allez
vooruit, wel een lager btw-tarief voor melk en olijven mag behouden
maar die van yoghurt en olijfolie wel omhoog moet? Dat men daarvoor het
einde van de euro wil riskeren?

We moeten de Griekse regering dankbaar zijn dat zij een aantal
fundamentele spanningen in de huidige Europese constructie blootlegt.
Kunnen we een toestand waarbij verkiezingen tot geen enkele verandering
leiden nog democratie noemen? Wat zegt het over de gesteldheid van ons
continent wanneer ‘verantwoordelijkheid’ wordt gedefinieerd als de rug
keren naar je eigen bevolking ter wille van de wetten van ‘de markt’ en
de aangetoond disfunctionele regels van de muntunie? Wat blijft er nog
over van het Europese ideaal van ever closer union tussen
bevolkingen door feitelijke solidariteit, wanneer aan een regering niet
alleen wordt gevraagd om zelfmoord te plegen, maar het zelfs niet mag
kiezen op welke manier het dat doet?

Deze tekst is overgenomen van de webstek van Poliargus. Raadpleeg hier de oorspronkelijk versie.