Julian Assange kreeg op 25 november 2014 bezoek van een volhoudend supporter (foto WikiLeaks)

Zweeds gerecht bereid Assange te verhoren in Londen

Volgens berichten in de Britse pers zou het Zweedse gerecht een aanvraag hebben ingediend om Julian Assange te ondervragen in de ambassade van Ecuador in Londen. Op 20 juni 2015 zal Assange drie jaar in de ambassade verblijven.

maandag 15 juni 2015 21:19
Spread the love

Het Zweeds gerecht heeft bijna vijf
jaar na de feiten nog steeds geen aanklacht ingediend tegen Julian
Assange. De onderzoekrechter wil hem enkel ondervragen om vast te stellen
of er al dan niet redenen zouden zijn voor een aanklacht voor
seksueel wangedrag (niet voor verkrachting). Een en ander is nog niet bevestigd, maar als de
berichten kloppen is dit een complete ommezwaai van de Zweedse
overheid over de zaak en een mogelijke doorbraak in de impasse.

Twee klachten

Alles begon vijf jaar terug tijdens een
verblijf van Assange in Zweden. Twee Zweedse dames dienden klacht in
tegen Assange, die op dat ogenblik in het land verbleef voor een
lezingentournee en voor contacten met sympathiserende organisaties en
personen. Beide dames begeleidden hem tijdens zijn verblijf in Zweden
en dienden klacht in, nadat ze hadden vastgesteld dat Assange met
hen beiden tegelijk een seksuele relatie had.

Assange meldde zich vervolgens aan bij de politie,
maar die verhoorde hem niet en liet hem weten hem te zullen
contacteren. Na een aantal weken wachten is Assange vertrokken naar
Londen, nadat hij had verklaard beschikbaar te blijven voor
ondervraging. Een eerste Zweedse onderzoeksrechter besliste echter de
zaak zonder gevolg te klasseren, omdat de verklaring van beide dames
volgens haar te weinig elementen bevatten voor een aanklacht.

Zaak wordt heropend

De hele zaak kwam echter in een
stroomversnelling nadat een tweede onderzoeksrechter de zaak opnieuw
opende en een internationaal uitleveringsbevel naar Groot-Brittannië
stuurde ‘om Assange te horen’ in verband met de verklaringen van
beide dames.

Ondertussen was WikiLeaks ter ore
gekomen dat in de VS een klacht werd voorbereid tegen Assange voor
spionage, op basis van een wet die de doodstraf als mogelijke sanctie
bevat. Deze Amerikaanse wet voorziet tevens dat het onderzoek en een rechtszaak achter gesloten
deuren gebeuren.

Klokkenluider wordt spion

Groot-Brittannië is de nauwste
bondgenoot van de VS en de Britse regering deelt het oordeel van de
Amerikaanse regering dat Assange geen klokkenluider maar een spion
is. Uitlevering aan de VS vanuit Groot-Brittannië is echter geen
optie. Eerst en vooral weigert Groot-Brittannië – net als de
meeste EU-lidstaten – uitlevering voor misdaden waar de doodstraf
op staat.

Bovendien moeten juridische
uitleveringsprocedures in Groot-Brittannië in het openbaar worden
gevoerd, heeft de betrokkene recht op verdediging en kan hij tijdens
de procedure vrij blijven. Tevens moeten de VS hun argumentatie
voor een aanvraag tot uitlevering eveneens openbaar verdedigen en kan de
betrokkene daartegen in beroep gaan, wat de eventuele uitlevering
opschort.

In Zweden verloopt een procedure voor
uitlevering totaal anders. De beschuldigde persoon wordt onmiddellijk
aangehouden en incommunicado gehouden tijdens de rechtszittingen over
de uitlevering. Argumentatie voor en tegen uitlevering moet volledig achter
gesloten deuren en de advocaten van de verdediging mogen niet over de
zaak communiceren met de buitenwereld. Een beroep tegen uitlevering
schort de uitlevering niet op.

Politiek asiel in Ecuador

Dit alles maakt dat Assange niet langer
bereid is met de Zweedse autoriteiten te spreken in Zweden zelf. Hij
verzette zich dus tegen de uitlevering. Belangrijk om weten is dat de
Britse rechter zich niet uitsprak over de gegrondheid van het verzoek
voor uitlevering, maar enkel over de wettelijkheid van de procedure.

Toen duidelijk werd dat Assange ook de
beroepsprocedure zou verliezen, heeft hij asiel aangevraagd in de
Ecuadoraanse ambassade in Londen. Ecuador was een van de landen die
al eerder had laten weten bereid te zijn hem politiek asiel te geven.

Omdat zijn verblijf in de ambassade
volgens de Britse rechter een overtreding is van zijn vrijlatingsvoorwaarden om
onder toezicht in het land te verblijven, wordt hij nu ook door de
Britse autoriteiten vervolgd. Zolang Assange binnen de muren van de
ambassade verblijft, wordt hij beschermd door de diplomatieke
onschendbaarheid van het gebouw van de ambassade.

Rogatoire commissie

Een en ander blijft verbazen, want de
Zweedse autoriteiten hadden evengoed onmiddellijk een verzoek tot ondervraging
van Assange kunnen indienen. De Zweedse onderzoeksrechter verklaarde dat Assange ondervragen buiten Zweden ‘niet effectief’
zou zijn. Dat is een bijzonder vreemd argument. Het verhoren van
verdachten in het buitenland op beschuldiging van mogelijke
misdrijven in het eigen land is immers een courante praktijk.

Er dienen een aantal procedurele regels
te worden afgesproken voor het vragende land een ‘rogatoire
commissie’ (een ‘vragende commissie’) kan zenden. Wie maakt er deel
van uit? Welke vragen zullen worden gesteld, over welke
aangelegenheden? Zal het plaatselijke gerecht aanwezig zijn bij de
ondervraging? Hoelang zal de commissie in het land blijven? Dit zijn slechts administratieve aangelegenheden, die geen hinderpaal
vormen voor de kern van de zaak: het verhoor van de verdachte.

Omdat Assange in een ambassade
verblijft, is de zaak iets complexer. Ook het Ecuadoraanse gerecht
moet formeel toestemming geven voor een verhoor. Ecuador heeft
echter al meermaals laten weten volledig te zullen meewerken met de
verzoek tot verhoor van Assange in Londen.

Bericht is nog niet bevestigd

Het is nog niet zeker of de Zweedse
aanvraag wel degelijk werd ingediend, maar meerdere Britse bronnen
bevestigen het. Als een verhoor van Assange doorgaat, moet het
Zweedse gerecht beslissen of er al dan niet een aanklacht wordt ingediend.
Assange heeft altijd ontkend strafbare feiten te hebben
gepleegd. Volgt er geen aanklacht, dan betekent dat nog niet dat Assange onmiddellijk een vrij man is. Hij wordt nu immers ook vervolgd door de Britse
autoriteiten voor het verbreken van de voorwaarden van zijn
tijdelijke vrijlating, tijdens het Britse proces over zijn
uitlevering aan Zweden.

Op basis van het feit dat hij niet langer vervolgd wordt voor strafbare feiten, kan de Britse justitie dan
beslissen Assange buiten vervolging te stellen. Dat kan echter nog
problematisch verlopen omdat Assange voor een rechtszaak
de ambassade zou moeten verlaten om verhoord te worden in een Britse
rechtbank, nog voor die haar vonnis heeft geveld.

Desalniettemin zou een Zweeds verhoor van Assange in de ambassade van Ecuador in Londen een
belangrijke eerste stap zijn om zijn uiteindelijke vrijheid te
bekomen.

Bronnen:
Swedish prosecutors plan to question Assange in June or July
Swedish prosecutors ask to question Assange in London within days

dagelijkse newsletter

take down
the paywall
steun ons nu!