Subsidies redden levens
Opinie -

Subsidies redden levens

De ‘Chief Economist BNP Paribas Fortis’ Peter De Keyzer liet zich gisteren in een column in De Tijd ontvallen dat subsidies vooral verliezers voortbrengen. Los van de achterhaalde opdeling van mens en maatschappij in een kamp van losers tegenover winnaars is het behoorlijk ironisch dat uitgerekend iemand die zijn job heeft te danken aan het ingrijpen van Vadertje Staat zich in de meest absolute termen uitspreekt tegen subsidies. Miljarden en miljarden heeft de Belgische overheid gepompt in Fortis om de bank van de ondergang te redden.

zaterdag 13 juni 2015 16:46
Spread the love




Op de website van BNP Paribas Fortis staat onder het
titeltje ‘Geniet maximale overheidssteun’ trouwens te lezen: ‘Alle overheden in dit land stimuleren
ondernemers. Dat doen ze met subsidies, bonussen, kortingen, premies en fiscale
voordelen. Zorg ervoor dat u ze goed kent en er tijdig gebruik van maakt
’.
Daaronder een proper lijstje met links naar alle overheidsinstellingen in dit land
waar een ondernemer terecht kan voor vragen in verband met subsidies.

De slotzin van de column van De Keyzer luidt: ‘Wie een idee heeft dat alleen met subsidies
kan slagen: zoek er best een ander
’.

Warm en koud tegelijk blazen, noemen we dat dan (als we
beleefd willen blijven natuurlijk).

Concurrentievervalsing

En uiteraard volgt het obligate riedeltje over concurrentievervalsing
en een overheid die elke innovatie versmoort in subsidies aan bedrijven die het
niet verdienen.

Dat klopt natuurlijk voor geen meter, en zelfs geen halve.
Zoals de Italiaanse econome Mariana Mazzucato al aantoonde in haar boek The Entrepreneurial State (De
Ondernemende Staat), zou er zonder die subsidieslurpers bijvoorbeeld geen sprake
zijn van nieuwe technologieën die uiteindelijk hebben geleid tot de komst van
de smartphone. Soit, wie meer wil lezen over Mazzucato en de rol van de staat
bij innovatie en onderzoek raad ik met veel plezier dit artikel van Jesse
Frederik
aan dat hij schreef voor De Correspondent.

En herinnert u zich Viktor nog? Het kleine jongetje dat het
dure medicijn Soliris nodig had om te kunnen overleven? Na een geslaagde
mediacampagne aan het handje van een PR-bureau werd toenmalig minister van
Volksgezondheid Onkelinx zodanig onder druk gezet dat ze niet anders kon dan
instemmen met een terugbetaling van 18.000 euro per maand per patiënt. En laten we
wel wezen: als het leven van de patiënt op geen enkele andere manier kan gered
worden, dan zijn we het als solidaire en menselijke maatschappij verplicht om
dat ook te doen. Maar het wordt een wel erg bittere pil op het moment dat de
kosten van een groot deel van het onderzoek dat leidde tot de ontwikkeling van
het medicijn gebeurde door onderzoekers aan universiteiten binnen en buiten
Europa, tot in China toe. De firma die het medicijn op de markt bracht,
Alexion, is zelfs een spin-off van de universiteit van Yale. En farmaceutische
bedrijven kunnen in de EU door middel van een systeem van belastingsaftrek en –
jaja – subsidies tot de helft van hun kosten voor onderzoek en ontwikkeling
verhalen op de belastingbetaler.

Het is maar de vraag of een bedrijf zonder dit soort traject
er in zou slagen om een medicijn te ontwikkelen dat het leven van mensen met
een zeldzame ziekte kan redden. In deze gevallen redden subsidies gewoonweg
mensenlevens.

Disruptie

Ook het toverwoord ‘disruptie’ valt, waarmee dan wordt
bedoeld hoe technologische ontwikkelingen bestaande economische gebruiken en
sectoren op hun kop zetten en onderuit halen. De bekendste daarvan zijn apps zoals
Uber en Airbnb, die particulieren respectievelijk toelaten om  voor hun vervoer dan wel hun logement op reis
beroep te doen op de diensten of de woonst van andere particulieren. Snel,
makkelijk en goedkoop en dus waanzinnig populair. Alleen moet er wel bijgezegd
worden dat de bedrijven achter Uber en Airbnb er alles aan doen om hun winsten
uit handen van de fiscus te houden en dat ze eigenlijk een parallelle (en dus
zwarte) economie creëren. Als dat geen concurrentievervalsing is, dan weet ik
het ook niet meer.

Subsidies hebben
visie nodig en een beleid. Geen belangengroepen.

De Keyzer heeft wel een punt als hij stelt dat belangengroepen
of bedrijven soms te veel wegen op de toekenning van subsidies. Er is
bijvoorbeeld geen enkele goede reden te bedenken voor het 0 procent BTW tarief op de papieren
krant (met eventueel een digitaal abonnement erbij), terwijl spelers die enkel
online nieuws aanbieden daar wél 21 procent voor moeten aanrekenen. Idem dito voor de
270 miljoen euro per jaar die de overheid Bpost toesteekt om diezelfde papieren
kranten op tijd bij de lezers te krijgen. Nieuwe online spelers moeten zo met
ongelijke middelen opboksen tegen de macht van grote uitgeversgroepen en zien
zich zo geremd in hun ontwikkeling.

Met subsidies moet dus verstandig worden omgegaan en er moet
nagedacht worden over het algemeen belang en in welke mate de maatschappij als
geheel profiteert van de uitkomst ervan. En Chief Economists met een kort
geheugen zouden beter twee keer nadenken voor ze anderen proberen te ontzeggen waar
ze zelf maar al te gretig gebruik van hebben gemaakt. 

take down
the paywall
steun ons nu!