Foto Sarah Wagemans
Opinie -

Vrijheid met een strop eromheen

"Eerst was er de heisa met de bibliotheken, maar ook andere takken dreigen de dupe te worden van het gemak waarmee de Vlaamse regering bevoegdheden naar het lokale niveau verkast. Het zou goed zijn mocht ze ingaan op de uitnodiging van het middenveld om hierover een hoorzitting te organiseren." En zo geschiedde. Burgerbeweging Hart boven Hard zal gehoord worden in de commissie Cultuur, Sport, Jeugd en Media van het Vlaams Parlement, raakte vandaag bekend.

dinsdag 26 mei 2015 20:05
Spread the love

Investeert uw lokaal bestuur straks nog in de bibliotheek en
naschoolse opvang? Kunnen kinderen nog naar de speelpleinwerking? Blijft het
sportaanbod laagdrempelig? Is er straks nog degelijk theater in uw
cultuurcentrum? Blijft er geld voor jeugdwerk met kwetsbare jongeren? Maakt uw
bestuur nog werk van integratiebeleid, ontwikkelingssamenwerking of de strijd
tegen kinderarmoede?

Dat kan, en laten we hopen dat het zo is. Maar niets is nog zeker,
als de commissie Binnenlands Bestuur van het Vlaams Parlement vandaag de
regering steunt in haar plan om maar liefst zeven decreten rond lokaal beleid tegelijk
de papierversnipperaar in te schuiven. Daarvan zijn de decreten lokaal
cultuur-, sport- en jeugdbeleid amper drie jaar oud. Op de afslankingskramp van
Bourgeois I staat geen maat.

Autonomie zonder fond… 

De relatieve stilte rond deze schrapping staat in schril contrast
met de gevreesde impact. Jeugdwerkers, bibliothecarissen,
cultuurprogrammatoren, armoedeverenigingen, de noord-zuidsector: alle zijn ze
beducht voor kwaliteitsverlies. Meer dan elfduizend burgers tekenden een
spoedpetitie van Hart boven Hard voor een hoorzitting over deze plannen. Maar
alleen rond de bibliotheken was er in de media even tamtam. Hun onzekere
toekomst is slechts het topje van de ijsberg. Heel wat lokale voorzieningen
zijn straks niet meer gegarandeerd, want niet langer ‘geoormerkt’ vanuit een
Vlaams beleidsperspectief.

Wat is er aan de hand? Onder het mom van een strijd tegen
‘betutteling’ van lokale besturen laat Vlaanderen de besteding van jaarlijks
130 miljoen steun voor lokaal sectoraal beleid volledig over aan de gemeenten
zelf. Doe vanaf 2016 met dit geld wat je wil! Stop je het liever in riolen dan
in jeugdwerkers, geen probleem. Bouw je liever schulden af dan nieuwkomers te
integreren, doe gerust.

Aan de basis van deze beleidskeuze ligt geen afweging van lokale
noden en behoeften, geen grondige becijfering, geen dialoog met het werkveld,
maar een simpel ‘vertrouwen’. De Vlaamse regering heeft alle vertrouwen in de
lokale besturen, tenzij ze in de Brusselse Rand liggen en dreigen te
verfransen. Dat vertrouwen in de goede intenties van gemeentebesturen wil je
nog wel delen. De meeste gemeenten willen wellicht blijven investeren in
cultuur en flankerend onderwijsbeleid, in gelijke kansen binnen sport en
jeugdwerk.

…en zonder middelen 

Maar er is vandaag alle reden om géén vertrouwen te hebben in hun
financiële situatie. Dat hebben steden en gemeenten ook zelf niet, als je hun
herhaalde noodkreten ernstig neemt. Wat betekent hun autonomie dan eigenlijk?
Vrijheid zonder middelen staat gelijk met de dwang om te schrappen. Wat
Vlaanderen delegeert, is autonomie met een strop eromheen.

Een andere reden om dit plan te wantrouwen is de bestuurskracht.
Deze beslissing gaat door voor goed bestuur, want vraagt minder papierwerk.
Politiek zou zo dichter bij de burger komen. Maar tegelijk versterkt dit plan
juist de democratische split waar heel Europa op afstevent: terwijl de
eigenlijke macht steeds hoger kruipt, in globale kapitaalstromen die de
politiek nog nauwelijks kan volgen, wordt bestuur steeds lager geduwd. Beleid maken
komt steeds meer neer op beleid uitbesteden. Zullen we onderwijsbeleid straks
ook overlaten aan de afzonderlijke scholen? En de regels rond sociale
bescherming aan de ondernemingen zelf? Nee toch?

In plaats van één minister voor lokaal cultuur- of jeugdbeleid
krijgen we nu 308 ministertjes. U zal het geluk moeten hebben in een rijke
gemeente te wonen, als u geen cultuurcentrum wil dat volledig commercialiseert,
zoals nu gebeurt in vele gemeenten in Nederland. Niemand die straks nog
schoolzwemmen of jeugdwerk garandeert in armere gemeenten. Als het geen
kaalslag wordt, valt minstens te vrezen voor een Vlaams hinterland met veel
plukken en kale plekjes. Een lappendeken van ongelijk aanbod, dat niemand nog
overziet. 

Afslankingskramp 

Misschien is dit nog het meest onrustwekkende: de evidentie waarmee
deze regering zichzelf buitenspel zet en zelfs tegenspreekt. Minister Sven Gatz
(Open VLD) wil werk maken van het ‘spreidingsprobleem’: het teruglopende
kunstaanbod in cultuurcentra. Alleen heeft hij daarvoor straks geen enkel
instrument meer.

Minister Liesbeth Homans (N-VA) wil het lokale integratiebeleid
versterken, ‘want lokale besturen staan hier voor grote uitdagingen’. Alleen
levert ze zelf de bevoegdheid erover uit. Regisseren zonder te willen
regisseren? Hoe moet dat er in de praktijk uitzien?

Het kan niet dat de regering deze maatregel er zomaar doorjaagt,
tegen de scepsis van het middenveld in. Eerst is een breed debat nodig over een
kader voor lokale voorzieningen. Waarvan moet elke burger sowieso kunnen
genieten? Willen we in Vlaanderen anno 2020 de lokale omgeving begrijpen als
iets anders dan het verliesgewest van wisselende coalities? Dan moeten we
kansen voor een kwalitatief lokaal bestuur creëren, in plaats van ze af te
slanken zonder globale visie of inzicht in de gevolgen. Begin met een
parlementaire hoorzitting van het middenveld. Ook die expertise verdient het
vertrouwen van de regering in het lokale terrein.

Wouter Hillaert is woordvoerder Hart boven Hart. Deze opinie verscheen eerder in De Standaard van 26 mei.

take down
the paywall
steun ons nu!