Oekraïner: “Indien ik niet optimistisch was, zou ik niet hier wonen.”

Naast het conflict in het oosten van het land, kampt Oekraïne ook met een problematische economische situatie. Ondanks het feit dat deze situatie vele Oekraïners treft, wordt er weinig aandacht aan besteed in berichtgevingen over dit land. Ik spreek erover met Elizaveta en Olesia, twee jonge vrouwen die in Kiev wonen.

woensdag 13 mei 2015 12:37

Spread the love

Hervormingen en besparingen

Oekraïne kampt al langer met verschillende
economische problemen. Ten eerste is de gemiddelde Oekraïner vandaag
ongeveer 20% armer dan toen de Sovjet Unie uit elkaar viel. Ten
tweede worstelt het land met zware corruptie. “Corruptie vind je op
alle niveaus van de samenleving,” vertellen beide jonge vrouwen. De
ongelijke verdeling van de rijkdom van Oekraïne hangt daarmee samen.
De mensen die het geld hebben, hebben alles. De rest heeft het
financieel gezien erg moeilijk.

Om deze problematische situatie in Oekraïne aan
te pakken, is er al langer sprake van hervormingen. Olesia vertelt
dat de hervormingen die nu voorgesteld zijn eigenlijk jaren te laat
komen. Maar, nu zijn er verschillende instanties die financiële hulp
aanbieden, op voorwaarde dat de hervormingen doorgevoerd worden. Deze
instanties zijn onder andere de EU en het IMF.

Eind april ontmoetten de EU kopstukken Jean-Claude
Juncker en Donald Tusk de Oekraïense president Petro Poroshenko.
Aanleiding voor deze ontmoeting was het bespreken van het akkoord dat
Oekraïne sloot met de EU in juni 2014. In een persconferentie na de
ontmoeting hamerden Juncker en Tusk erop dat het land kan rekenen op
de steun van de EU, mits hervormingen en besparingen die van Oekraïne
een eerlijker, welvarender en rechtvaardiger land moeten maken. “De
EU kan het werk niet voor Oekraïne doen,” was de boodschap.

Behalve de EU, kende ook het IMF het land steun
toe in de vorm van een lening om het economisch
gezien terug op orde te krijgen. Deze lening van $17 miljoen,
waarover in deze krant al geschreven werd, zal aan Oekraïne
toegekend worden gedurende de komende twee jaar, áls
het land een waslijst aan besparingsmaatregelen en
anti-corruptiemaatregelen doorvoert.

Deze maatregelen zijn heel
drastisch ? als
het over de economie gaat wordt Oekraïne wel eens vergeleken met
Griekenland.

Maar, ondanks de lange lijst van verplichte
hervormingen en maatregelen, ziet de economische situatie van
Oekraïne er nog steeds niet goed uit. De Wereldbank voorspelt
bijvoorbeeld dat het BBP met 7,5% zal zakken in 2015. De
werkelijkheid kan nog afwijken van deze voorspelling, met als gevolg
dat het IMF de lening misschien zal moeten herzien, met nog meer
opgelegde maatregelen tot gevolg. Bovendien treffen de hervormingen
en besparingen vooral de gewone burgers van het land.

Verder is er momenteel een sterke inflatie, die
een hoogtepunt kende in februari. Deze inflatie is het gevolg van de
devaluatie van de Hryvnia en de stijging van de energieprijzen.
Elizaveta vertelt dat ze echt gechoqueerd was door de
prijsstijgingen: “Sommige prijzen verdubbelden van de ene dag op de
andere.” Deze stijgingen treffen niet enkel de prijzen van
luxeproducten. Producten zoals brood, kool en tomaten zijn tot 4 keer
duurder dan een jaar geleden. Maar ook de prijzen van medicijnen en
cosmetica zijn de hoogte ingeschoten. Ondanks deze stijgingen worden
de lonen niet aangepast. De moeder van Elizaveta, een dokter in een
publiek ziekenhuis, verdient momenteel zo’n 2000 Oekraïense
Hryvnia per maand, omgerekend is dat ongeveer 86 euro. Gevolg is dat
de mensen in Oekraïne nu vooral dingen kopen die ze echt nodig
hebben. “Ik waardeer nu de luxe die ik vroeger had,” vertelt
Elizaveta. Ook werken mensen naast hun reguliere job meer in het
zwart.

Een maat voor niets?

Er zijn verschillende redenen waarom de situatie
niet snel verbetert. Het consumenten- en investeerdersvertrouwen is
erg laag. Ook het conflict in het oosten van het land speelt een
belangrijke rol. Conflict kost geld, en het schrikt ook investeerders
af. Maar, de conflictsituatie wordt ook aangewend als excuus om de
socio-economische problemen niet aan te pakken. De regering schuift
sommige hervormingen op de lange baan omdat de financiering van het
leger momenteel prioritair is. Bovendien, vertelt Elizaveta
voorzichtig, heerst er de indruk dat er mensen zijn die economisch
gezien baat hebben bij dit conflict.

Intussen wordt de corruptie nog
steeds niet aangepakt, ook niet op het niveau van de regering. Er is
bijvoorbeeld geen duidelijk zicht op het budget en de aanbestedingen
van de verschillende ministers.

Daarenboven komt er kritiek op de tussenkomst van
de EU en het IMF, ook van buiten Oekraïne. In een interview over
deze kwestie uiten Jeffrey Sommers en Michael Hudsen, beiden
professor in de VS, enkele kritische bedenkingen. Hudsen maakte
bijvoorbeeld de vergelijking met de leningen die het IMF aan Ierland
en Griekenland toekende. Bij deze leningen kwam het geld niet terecht
bij de economie of de mensen, maar bij de miljonairs die dit geld
opnieuw naar het westen laten toevloeien. Zowel Elizaveta als Olesia
bevestigen deze analyse: “Het is totaal onduidelijk waar het geld
heengaat”. Olesia legt uit dat de lening van het IMF wel broodnodig
is, maar dat er een externe en onafhankelijke controle zou moeten
zijn op waar het geld naartoe gaat.

Hudson voegt daar in het interview aan toe dat het
onmogelijk is zowel arbeid te bekostigen als het IMF terug te
betalen. Dit zal volgens hem tot gevolg hebben dat de Oekraïners hun
lonen niet meer krijgen en dat jobs zullen verdwijnen. Dit zal dan
tot een massale emigratie leiden, wellicht naar het Westen. Ook
Elizaveta, die sinds enkele maanden terug is uit Duitsland na er
gestudeerd te hebben, krijgt van kennissen van haar ouders te horen
dat ze beter zou vertrekken.

Een nieuw optimisme

Het vertrouwen in de regeringsleiders is erg laag,
en de nabije toekomst ziet er niet rooskleurig uit. Toch heerst er
onder de jongeren en studenten een sterk optimisme. Zo zijn er veel
jonge mensen die in Oekraïne willen blijven. Ze richten
belangengroepen op, zoals studentenbeweging Directe
Actie (?????
??? of Pryama
diya) die strijdt voor een vervanging
van het bureaucratische apparaat in het onderwijs, gelijke rechten en
directe democratie. Daarnaast zijn er nieuwe initiatieven rond
ecologische thema’s, zoals de aanleg van fietspaden in de
hoofdstad. Zowel Elizaveta als Olesia komen erg positief en
vastberaden over.

Olesia vertelt dat emigreren de problemen niet zal
oplossen, ze wil in Oekraïne blijven en meehelpen haar land terug op
de goede weg te zetten.

Elizaveta antwoordt met een glimlach op de
vraag of ze hoopvol is over haar toekomst in Oekraïne dat “Indien
ik niet optimistisch was, ik niet hier zou wonen”.

Bronnen: