Opinie - Wim Van Hees

Wat doet de regering met de uitgestoken hand van Ringland?

Wie voorbije woensdag keek naar het beeldverslag van het parlementaire debat over Ringland, kan niet anders dan denken dat de belangrijkste politieke vraag was: ‘Wat doet de regering met de uitgestoken hand van Ringland?’ Deze vraag heeft vele resonanties.

dinsdag 5 mei 2015 09:12
Spread the love

Eén
ervan lijkt bewust of onbewust (ik pleit voor bewust) twee
tegenstrijdige werelden tegenover elkaar te willen plaatsen: die van
Ringland tegenover die van ‘de andere actiegroepen’, te
verstaan Ademloos en stRaten-generaal. Daar wil ik als
bevoorrechte getuige even bij stilstaan, eindigend bij wat de echte
inzet is.

Bestaan
er twee volmaakt verschillende vormen van burgerbewegingen, namelijk
Ringland en de rest? Ik beperk mij tot de historische rol van
stRaten-generaal.

stRaten-generaal
bestaat sinds 1999, zestien jaar dus. Typisch voor deze klassieker
onder de Antwerpse burgerbewegingen is altijd geweest om niet alleen
nee te zeggen maar steeds weer met goed onderbouwde alternatieven te
komen.

Toen
BorgerhouDt van Mensen in 2004, het jaar waarin de Antwerpse ring een
laatste keer aangepakt werd, voorstelde om de ring te overkappen,
droeg stRaten-generaal dit idee verder uit. In 2005 lanceerde
stRaten-generaal een alternatief voor de Oosterweelverbinding, onder
andere om het overkappen van de ring mogelijk te houden. De mensen
van stRaten-generaal keken toen, als enigen, wel bijzonder ver in de
toekomst: ze zagen reeds dat het geen Oosterweel én overkapping kon
zijn, wel één van de twee.

Het is dankzij die actiegroepen dat het overkappen van
de ring vandaag überhaupt nog mogelijk is. Stel je voor dat we
inmiddels met achttien rijstroken viaductuitloper zaten aan het
Sportpaleis!

Ademloos
prijst zich gelukkig dat het in 2008 mee uit de schulp is gekropen,
om de strijd van stRaten-generaal te vervoegen. Onze uitgestoken hand was
uiteindelijk: de volksraadpleging. Nadien volgden gelukkig steeds
meer mensen dit pad. Helaas niet de politieke meerderheden.

Het
overkappingsvoorstel van BorgerhouDt van Mensen werd in 2006
(verkiezingen!) opgenomen in alle partijprogramma’s én in het
Antwerpse structuurplan. Het volgende college, incluis N-VA, wachtte
echter tot 2012 (verkiezingen!) om een eerste keer van dichtbij naar
het voorstel te kijken.

Toen kwam eindelijk het overkappingsonderzoek
dat al in 2006 bestuurlijk beloofd was. Inmiddels was
stRaten-generaal met eigen middelen naar Madrid getrokken, mét
cameraploeg van de VRT, om aan Antwerpen te tonen dat het overkappen
van een ringweg geen luchtkasteel hoefde te zijn.

Verder had het
burgercollectief twee fel gesmaakte en goed bijgewoonde
overkappingscongressen georganiseerd in het Antwerpse Provinciehuis,
waar experten uit binnen- en buitenland spraken. We kunnen wel
stellen dat op het tweede van die congressen het zaadje is gelegd
voor Ringland, toen Peter Vermeulen bedacht: ze hebben gelijk, dit
moet er komen!

In
2010 werd, amper vier maanden na de volksraadpleging, het
Meccanovoorstel gelanceerd, bevrijd van de beknelling van het
BAM-tracé dat was weggestemd. Bij dat voorstel zat inbegrepen: 6,1
kilometer overkapping van de Antwerpse ring en 146 hectare zuivere
ruimtewinst.

De
regering beweerde altijd dat het tracé niet zou werken. Daarom werd
het in opdracht van Forum 2020 tot twee maal toe onafhankelijk
onderzocht door het Leuvense studiebureau TML (en goed bevonden). Het
tracé werd vervolgens verder ontwikkeld en ingediend én
aanvaard voor opname in het milieueffectenonderzoek over de
Oosterweelverbinding. Met de vele kilometers overkapping dus.

Dezelfde
maand dat dit onderzoek startte, startte ook de bouw van de
gevangenis op het Meccanotracé. Het was een knalharde vuistslag in
het gezicht van de burgerbewegingen én de Antwerpse kiezers. Zij
stemden immers tegen het BAM-tracé.

Het
was de politieke vuist tegen de uitgestoken hand van burgers.

Uit
het milieueffectenonderzoek kwam naar voor dat het Meccanotracé
inderdaad goed werkte op het vlak van mobiliteit, zoals TML in 2010
en 2011 al concludeerde. Het scoorde bovendien beter op het vlak van
leefbaarheid dan het regeringsvoorstel. De drie sleutelconclusies
van de regering waren echter:

  1. het BAM-tracé is superieur want het loopt het dichtst bij de stad;
  2. het BAM-tracé is superieur want de gebruiker heeft een tijdwinst van
    2 minuten (oef);
  3. het BAM-tracé is superieur op basis van gedifferentieerde tol, dat
    in het onderzoek enkel werd toegepast op… het BAM-tracé (say no
    more
    ). Noteer dat stRaten-generaal als enige bij de opstart van het
    milieueffectenonderzoek formeel had gevraagd om te worden becijferd
    met dit soort tol. Ze noemden het een trajectheffing.

De
BAM deed dat niet voor het eigen tracé, maar de BAM was wel
opdrachtgever van het milieueffectenonderzoek. Bijgevolg werd het
BAM-tracé onderzocht met gedifferentieerde tol en het Meccanotracé
niet. De omgekeerde wereld.

Noteer
ook dat het onderzoek naar de mogelijkheid tot overkapping van de ring bij een
scenario met Meccano eveneens onderzoeksmatig werd geweigerd.

We
weten tot vandaag officieel dus niet hoe de Meccano werkt met
gedifferentieerde tol of met een overkapping van de ring. Laat staan
dat we weten wat de effecten voor Antwerpen zijn van een Meccano in
combinatie met beide proposities! En toch wordt er maar door en door
‘beslist’ door de regering.

Er
was nochtans de uitgestoken hand van stRaten-generaal, wat zeg ik: de
beleefde vraag ingediend binnen het kader van een inspraakprocedure
om deze voorstellen ernstig te onderzoeken. Zoals er vandaag ook de
uitgestoken hand is van Ringland om het eigen voorstel ernstig te
laten bekijken.

Ik
maak dus een buitengewoon voorbehoud voor het vertoonde politieke
schouwspel waarbij Ringland wordt voorgesteld als een
burgerbeweging 2.0 die zich zou onderscheiden van de aanpak van
stRaten-generaal. It ain’t fair

stRaten-generaal
is altijd te vuur en te zwaard bestreden door politieke meerderheden
en heeft zelf nooit voor een conflictmodel gekozen. Dat weten de
politici meestal ook.

Hetzelfde
geldt overigens voor Ademloos.

Wat
is nu het reële gevaar voor Antwerpen? Het is een dubbelzinnig twee-snelhedenbeleid: een fast-forward voor Beslist
Beleid en slow-motion voor Ringland.

Minister
Ben Weyts bepleit onverkort voor een én/én beleid, en niemand van
zijn coalitiepartners durft hem tegen te spreken. De eerste ‘en’
slaat op vasthouden aan het Beslist Beleid over Oosterweel, de tweede
‘en’ slaat op Ringland. En/en, zoals in én water én vuur.

In
procedurele realiteit komt dat soort beleid neer op meer van
hetzelfde. Lees: we houden vast aan ons eigen regeringsproject en
behandelen Ringland in de wettelijk voorgeschreven procedures zoals
we Meccano behandelden. Voor de insider betekent dit dat het
Ringlandconcept binnen het lopende milieueffectenonderzoek over de
A102-bypass, die de haven met Wommelgem moet verbinden, niet wordt
onderzocht zoals Ringland dat vraagt maar wel zoals de regering vindt
dat het moet worden bekeken, namelijk binnen het Beslist Beleid dat
Oosterweel op de rails houdt.

Zo
wordt 100 % bewust de noodzakelijke kennislacune gecreëerd waarbij
de vergelijkbare cruciale officiële onderzoeksresultaten over
Ringland als verkeersconcept niet beschikbaar zullen zijn. Want dat
past niet in het Beslist Beleid, de heilige koe.

Maar
men kan Ringland ook niet volledig negeren natuurlijk. Men kan
evenmin een nieuwe gevangenis bouwen. Dus werd een “bestuurlijke
lus” gezocht en gevonden: een intendant. Hij zal onbeperkt mogen
praten, confereren en studeren met iedereen, hij zal ook zijn tijd
mogen nemen. En zijn adviezen kunnen perfect genegeerd worden.

Wat echt van belang is, is het Beslist Beleid. De schop moet in de
grond:

  • Met
    de vernietiging van 140 hectare bestaande natuur. 
  • Met
    het bouwen van een gigarotonde naast de nieuwe wijken van het
    Eilandje en Cadix.
  • Met
    een kathedraalbrede Hollandse knoop ter hoogte van Deurne en
    Borgerhout.
  • En
    met eventuele toekomstige overkappingen uit te voeren door
    toekomstige politici die we over 2 verkiezingen zullen kiezen.

Ringland
wordt gereduceerd tot een paar overkappingen. Bij gebrek aan visie. Bij
gebrek aan schaamte.
It
ain’t fair.

Ringland
én alle burgerbewegingen verdienen veel beter.

Antwerpen
verdient veel beter.

Onze
kinderen en kleinkinderen verdienen veel beter.

Wim
van Hees,
Voorzitter
Ademloos

dagelijkse newsletter

take down
the paywall
steun ons nu!