Het Comité pour l’Annulation de la Dette du Tiers Monde (CADTM-Comité voor de afschaffing van de Schuld van de Derde Wereld) heeft al deelgenomen aan een gelijkaardige onderzoekscommissie in Ecuador in 2007. Na
de eerste verkiezing van president Rafael Correa in januari 2007
stelde de nieuwe regering vast dat een aanzienlijk deel van de door
de vorige regeringen aangegane schulden niet wettelijk was
afgesloten, onder meer met verborgen niet-onderhandelde voorwaarden of onder
valse voorwendselen aan het parlement werden voorgelegd.

De regering
van Ecuador was van oordeel dat dergelijke schulden niet op de
bevolking kunnen verhaald worden, maar dat de leners zelf de risico’s van hun roekleoze leningen moeten dragen. Het IMF, de Wereldbank en een
aantal privé financiële instellingen zagen zich verplicht toe te geven dat de
analyse van deze commissie correct was. Ongeveer 70 procent van alle
aangegane schulden van de vorige regeringen werden daarop heronderhandeld, wat Ecuador een aanzienlijke schuldverlichting
opbracht.

Odious debt

Het
idee van ‘odious debt‘ (letterlijk ‘hatelijke schuld’) dat Ecuador toepaste, bestaat al
lang. Het komt erop neer dat de bevolking van een land niet
verantwoordelijk kan worden gesteld voor schulden waarvan ze nooit
op de hoogte waren, die onder verborgen voorwaarden werden aangegaan,
waarvan de voorwaarden eenzijdig werden opgelegd of gewijzigd en
dergelijke.

De
VS waren het eerste land dat dit principe stelde nadat het Cuba in
1898 van de Spaanse kolonisator had overgenomen. Volgens Washington
was de Cubaanse bevolking niet verplicht schulden over te nemen die
door het Spaanse koloniale regime waren aangegaan en moesten de
schuldeisers zelf de gevolgen van hun roekeloze leningen dragen.

Er
zijn ook recentere precedenten. De bevolking van IJsland besliste
door een referendum op 6 maart 2010 om een aantal leningen van de
staat te verwerpen en de banken verantwoordelijk te stellen voor hun
eigen roekeloos gedrag. Tunesië werkt voor het ogenblik aan een
gelijkaardig initiatief om de schulden van het regime van de
afgezette president Ali te herbekijken.

En nu is het overgenomen door Athene, waar Bruno Tersago bericht: “In Brussel is men niet bepaald opgetogen
over dit initiatief van het Griekse parlement. Daar wil men de minder fraaie aspecten van de financiële
afspraken van de trojka met de vorige Griekse regeringen liever
achter gesloten deuren houden, ver van de kritische ogen van de
bevolking.” Het onderzoek van deze commissie zal ongeveer zes maanden duren.

Debtocracy

Op
de tv-zender van het parlement wordt ondertussen voortdurend de
Griekse documentaire Debtocracy gedraaid, die tot voor kort nog door alle Griekse
media werd geboycot. Daarin worden de oorzaken van de Griekse
schuldenberg uitgelegd en de rol van Duitse en Franse banken in het ontstaan van die schuldenberg. Die banken worden door de recente schuldafbetalingen van Griekenland gered, zonder
dat ze verantwoording moeten afleggen voor de roekeloze leningen die
ze sinds de toetreding van Griekenland tot de EU aan Griekenland hadden opgedrongen.

In
een interview uit februari 2012
vertellen Aris Hatzistefanou en Katerina Kitidi, regisseurs van
Debtocracy, hoe ze tot het maken van hun documentaire zijn gekomen.

“Wij
verdedigen het standpunt dat de huidige situatie slechts een deel is
van het veel globalere probleem, namelijk dat van de euro. Omdat de
euro verdeeld is tussen de kernlanden en de periferie (nvdr: de rijke
eurolanden tegenover de arme eurolanden) zijn wij veroordeeld om aan
competitiviteit in te boeten tegenover de wereldeconomie, omdat wij
onze munt niet kunnen devalueren.”

“Ik
ontken ons deel van de verantwoordelijkheid niet. Het probleem van
Griekenland is dat onze fiscaliteit niet aangepast is aan de
vereisten van de moderne verzorgingsstaat die we hier hebben
opgericht. De bedrijven worden onvoldoende belast, het deficit is dus
niet onder controle. Wij hebben ook een ernstig corruptieprobleem,
maar dat blijft een detail: we kunnen dan wel alle politici achter
slot en grendel zetten, maar wat zou dat veranderen?”

“Samengevat,
wat voor het ogenblik aan het gebeuren is, is misschien niet helemaal
de schuld van de ‘PIIGS’, zoals we worden genoemd (nvdr: PIIGS
staat voor Portugal, Ierland, Italië, Griekenland en Spanje, het
Engelse woord ‘pigs‘ betekent ‘varkens’). Wij stellen ook dat het
Duitse model geen na te volgen voorbeeld is. Zij hebben de lonen voor
tien jaar bevroren. Dat is voor het geheel van Europa onhoudbaar.”

Doodgezwegen door de Griekse media

“We
hadden al een half miljoen hits (op internet) in minder dan een week
en we hebben nu (in februari 2012) het cijfer van één miljoen
bereikt. Ondanks dat succes hebben de Griekse media er in het begin
geen woord aan vuil gemaakt. Toen ze dan het succes van Debtocracy
zagen, konden ze niet langer doen alsof we niet bestonden.”

“Ze
zijn ons dan beginnen bekritiseren en hebben gepoogd onze
geloofwaardigheid aan te tasten. Tot vandaag heeft geen enkele
tv-zender over ons gesproken, zelfs niet in negatieve zin. De dag dat
ze dat wel doen, hebben we gewonnen.”

Debtocracy
duurt 1’14”” (Grieks, Spaans, Frans met Engelse ondertitels):