Natalie Eggermont is spoedarts, moraalfilosofe en klimaatactiviste. Twee
jaar geleden was ze één van de organisatoren van de klimaattrein naar Warschau.
Toen namen 750 Belgen een speciaal ingelegde trein naar de klimaattop in
Warschau om er te manifesteren voor een klimaatakkoord. Nu is Eggermont
voorzitster van Climate Express, een organisatie die 10.000 mensen vanuit
België naar de klimaattop in Parijs wil brengen.

Wat is Climate
Express?

“Climate Express is een groeiende vrijwilligersbeweging die
streeft naar een daadkrachtige en solidaire aanpak van het klimaatprobleem. In
december willen we tienduizend Belgen naar de volgende klimaattop in Parijs brengen
met treinen, bussen en fietsen. In een gigantische klimaatmars kunnen we druk
zetten op de politici die daar onderhandelen over een internationaal
klimaatakkoord. Onze meerwaarde is dat wij een organisatie zijn die aan
massamobilisatie doet, zo’n organisatie bestond nog niet echt in België.”

Vorig jaar namen 400.000 mensen deel aan de klimaatmars
in New York. Toch bracht James Inhofe, Republikeins voorzitter van een
klimaatcommissie, een sneeuwbal mee naar de Senaat  om te ontkennen dat de aarde opwarmt. Is zo’n
klimaatmars dan wel zinvol?

“Ik denk dat
de New York Climate March veel mensen geïnspireerd heeft. Het creëerde het
gevoel dat de internationale klimaatbeweging bestaat en aan het groeien is.
Daarop kunnen we verder bouwen. Maar de mars volstaat niet. Het is geen
of-of-verhaal, maar een en-en-verhaal. Naast het op straat komen, moeten we ook
bouwen aan concrete initiatieven van onderuit. Er wordt nog steeds vastgehouden
aan fossiele systemen, terwijl er geen ruimte is voor bottom-up-initiatieven. Overal zien we interessante initiatieven ontstaan, maar ze moeten een duwtje in de rug krijgen.”

Zullen politici
het gevoel krijgen dat ze iets moeten doen omdat mensen massaal op straat
komen?

“Daar ben ik echt van overtuigd. De geschiedenis toont dat het
kan. Achturige werkdag, vakantie, stemrecht,… zijn niet uit de lucht gevallen.
Het waren ook geen briljante ideeën van een politicus aan zijn bureau. Die
veranderingen zijn er gekomen omdat mensen massaal op straat zijn gekomen. Ik
heb soms het gevoel dat mensen dat vergeten zijn.”

Elk jaar opnieuw
pleiten milieubewegingen voor een akkoord. Denk je dat er ooit verandering kan
komen?

“Ik ben ervan overtuigd dat er verandering moet komen. Daar ben
ik dag in dag uit mee bezig omdat ik daarin geloof. Het zal wel niet zonder
slag of stoot gebeuren. Het gaat niet langer over een windmolen hier en een
zonnepark daar, wel over veranderingen in de macht en economie. Die verandering
zal er niet komen door het lief te vragen. Het zal moeilijk zijn, maar ik
geloof erin.”

De kans is reëel
dat er geen akkoord gesloten wordt.

“Ik ben ervan overtuigd dat er een akkoord zal gesloten worden.
Maar het zal niet ambitieus genoeg zijn, niet legaal bindend en niet sociaal-
en internationaal rechtvaardig. Reden te meer dus om naar Parijs te gaan en dit
moment te gebruiken om de klimaatbeweging te doen groeien. De klimaatstrijd
gaan we niet winnen op die ene dag in Parijs. Het is iets dat op veel langere
termijn zal moeten gebeuren. Ook al treedt het akkoord dat gesloten zal worden
pas in werking in 2020, we moeten zowel nu als na Parijs actie nemen. Dit is
een belangrijke stap in het uitbouwen van een beweging die echte verandering
wil afdwingen.”

“Als de politiek geen beslissing
neemt, dan wordt het tijd om het heft in eigen handen te nemen. We moeten
nadenken over oplossingen en die zelf in gang zetten. Mensen weten goed wat ze
niet willen, maar niet wat ze wel willen. Er is nood aan open en democratische
debatten om na te denken over waar we naartoe willen met onze maatschappij. Als
we onze richting bepaald hebben, moeten we politici onder druk zetten. Zodat
zij naar ons luisteren in plaats van wij naar hen.”

Hoe zie je dit
praktisch haalbaar als je bijvoorbeeld ziet hoeveel er al geïnvesteerd is door
multinationals in grondstoffen die nog onder de grond zitten? Waarom zouden zij
naar de bevolking luisteren?

“Multinationals zullen die investeringen uiteraard niet zomaar
laten vallen. Dat is niet in het belang van zichzelf, van hun aandeelhouders en
ook niet in het belang van de winst die ze willen maken. Alle beslissingen die
nu in de maatschappij genomen worden, draaien om winst. Dat is een fundamenteel
probleem dat we moeten veranderen met een radicale ommezwaai. Als maatschappij
moeten we duidelijk maken dat het in ieders belang is dat de olie onder de
grond blijft zitten. Een heel klein percentage wil die olie omdat ze er rijker
van worden. De meerderheid wordt er armer van. Alleen maar als die meerderheid
opstaat om het luid genoeg te zeggen, en te herhalen, kan er iets veranderen.
Het zal niet vanzelf gaan.”

Als politici geen
beslissingen nemen, is het dan tijd voor meer radicale actie, waar ook Naomi
Klein in haar boek No Time voor pleit?

“De tijd van niet-radicale actie ligt al lang achter ons. We
staan op een tweesprong. Ofwel gooien we het over een andere boeg en kiezen we
voor een maatschappij die sociaal en ecologisch rechtvaardig is. Dat is een
radicale ommezwaai. Ofwel doen we verder zoals we bezig zijn. Dan brengt de
klimaatverandering een enorme verandering in ons leven teweeg en ook dat is
een radicale ommezwaai.”

Hoe zie je de
werking van Climate Express op lange termijn?

“We willen een beweging uitbouwen, en dat doe je niet op één dag.
We gebruiken Parijs als een belangrijke stap hierin. Door laagdrempelig te zijn
willen we mensen het gevoel geven dat ze gemakkelijk kunnen aansluiten.”

“Parijs is internationaal, maar daarnaast zien wij een rol voor België.
Er zijn zoveel belangrijke dossiers in België, zoals toegang tot land voor
kleine boeren, de energiekwestie rond kernenergie,… Dat zijn belangrijke onderwerpen
waar er momenteel weinig maatschappelijk debat over is. Onze bedoeling is om
met tienduizend mensen terug te keren uit Parijs en het volgende dossier op tafel te
gooien.”

Op 26 april neemt Natalie Eggermont deel aan het
klimaatdebat op Ecopolis. De kans dat politici niet tot een bindend
klimaatakkoord komen in Parijs is reëel. Kan de samenleving een burgeragenda
opstellen voor het klimaat? Eggermont
gaat in debat met Katherine Richardson
(Planetary Boundaries Report), Serge de Gheldere (Klimaatzaak), Stefan
Aykut (Franse politicoloog) en Alhadi Agabeldour Adam (Soudanese
mensenrechtenactivist en schrijver).