De overheid die het op een akkoordje gooit met een sector om samen de
eigen wetgeving te passeren. Zo kan het “verdoken protocol” omschreven
worden dat twee jaar terug, onder auspiciën van toenmalig minister van
Financiën Steven Vanackere (CD&V) en later zijn opvolger Koen Geens
(CD&V), werd afgesloten tussen de administratie Financiën en de
grote mediagroepen. Het protocol laat mediabedrijven toe om geen btw –
normaal 21 procent – te betalen op hun digitale nieuwsproducten. De
geheime regeling kostte de schatkist op die manier al miljoenen euro’s.
Om evidente redenen werd er in de reguliere media met geen woord over
gerept. Op het kabinet van bevoegd minister Johan Van Overtveldt (N-VA)
wordt ontstemd gereageerd op het geheime protocol waarvan ze tot voor
kort niet eens zelf het bestaan kenden.

Geen uitzondering

“Elektronische diensten worden volgens de geldende Europese richtlijn
aan het normale btw-tarief belast”, klinkt het op het kabinet Van
Overtveldt. “Dat tarief bedraagt in België 21 procent en de inning
daarvan gebeurde altijd rigoureus. Tot onder de vorige regering een
verdoken protocol werd opgesteld tussen de administratie en de grote
uitgeverijen. Daarin werd afgesproken dat de mediagroepen een
btw-0-tarief mogen hanteren voor hun digitale nieuwsproducten.”

Het protocol kwam er onder zware druk van de mediasector en heeft enkel
betrekking op de grote uitgeverijen. Kleine spelers zoals Apache.be
werden buiten de regeling gehouden en moeten wel 21% btw betalen. De
“oplossing” die daarvoor werd bedacht is dat het protocol enkel geldt
voor uitgevers die hun nieuws zowel op papier als digitaal verspreiden.
Maar die verklaring raakt kant noch wal. Ze was weliswaar het originele
opzet – toenmalig minister Vanackere vroeg aan Europa een uitzondering
voor krantenuitgevers die digitaal een “exacte replica” brengen van hun
papieren krant, maar kreeg die uitzondering niet van Europa. Het geheime
protocol dat na dat Europese njet werd opgesteld, staat met andere
woorden helemaal los van die geweigerde aanvraag voor exacte replica.

Symposium

Op het kabinet Van Overtveldt is men “not amused” over het bestaan
van het geheime protocol. “Het was bedoeld om onder de radar te
blijven”, klinkt het. “Het is pas naar aanleiding van een recente
veroordeling van Frankrijk en Luxemburg voor het toekennen van een
verlaagd btw-tarief voor e-books en de daaropvolgende ingebrekestelling
van België dat we weet hebben gekregen van het bestaan van het
protocol.”

Dat Europa wel op de hoogte was van de geheime deal tussen de Belgische
overheid en de grote uitgeverijen, komt door een toevalligheid. Op een
symposium over media in Nederland, dat onder meer handelde over
btw-tarieven in het medialandschap, kwam het geheime protocol in de
marge ter sprake. Van daaruit kwam het aan de oren van de bevoegde
diensten binnen de Europese Commissie die ons land prompt in gebreke
stelden.

Expliciet

Apache.be schreef ruim een jaar geleden
al over het bestaan van zo’n deal tussen de uitgevers en de overheid.
Op deze site verklaarde Franck Arrii, hoofd van de dienst communicatie
van toenmalig bevoegd EU-Commissaris Semeta bovendien dat Europa België
nooit toestemming gaf voor een verlaagde btw op digitale producten:

Ik heb navraag gedaan bij de diensten van DG Taxation. Op
5 oktober (2012) heeft voormalig minister Steven Vanackere een brief
gestuurd naar onze Commissaris. Die antwoordde heel expliciet, in een
brief van 7 november (2012) dat een verlaagd tarief voor online nieuws
niet mogelijk is.

Europa gaf met andere woorden nooit groen licht voor een bijzondere
regeling of protocol. Integendeel, de bevoegde EU-commissaris zette het
licht uitdrukkelijk op rood. Het was dan ook nooit de bedoeling dat
Europa – of bij uitbreiding eender wie anders – ooit weet zou hebben van
het geheim protocol ten bate van de mediagroepen en ten nadele van de
schatkist.

Europese top

De “lek” op het symposium en de daaropvolgende ingebrekestelling
zorgen er nu voor dat de mediagroepen over afzienbare tijd door de
overheid gedwongen zullen worden om wél 21 procent btw op hun digitale
producten aan te rekenen. “We kunnen het geld moeilijk met terugwerkende
kracht recupereren”, klinkt het op het kabinet Financiën, “maar
wellicht vanaf 1 juli al zal de btw op digitale nieuwsproducten
aangerekend moeten worden.”

Daarnaast wil minister Van Overtveldt, samen met onder meer
Luxemburg, Nederland en Frankrijk, werk maken van een officiële Europese
regeling die lidstaten toelaat een verlaagd btw-tarief te hanteren voor
digitale media, net zoals dat vandaag officieel kan voor papieren
media. Een regeling die voor iedereen, dus ook voor zogenaamde ‘pure
players’ als Apache.be moet gelden. Op de voorbije Benelux-top werd
afgesproken om het thema op de komende Europese ministerraden te
bespreken. Luxemburg en Nederland engageerden zich alvast om, als
toekomstige voorzitters van die Europese ministerraden het thema te
agenderen.

Dit artikel verscheen hier op Apache.be