De
cijfers in Stolen Goods, een omvangrijke studie van de Nederlandse
organisatie Fern, zijn niet mals voor de EU. Tussen 2000 en 2012 werd wereldwijd elke
twee minuten een voetbalveld aan bos illegaal gekapt om de Europese
honger naar vlees, leder, palmolie en soja te stillen. In 2012 alleen
al spendeerde de EU 6 miljard euro aan die producten, goed voor 10
euro per inwoner.

“Het
was al uitvoerig gedocumenteerd hoe de EU een wereldleider is wat
betreft de import van producten uit ontbossing”, zegt Saskia
Ozinga van Fern. “Nu hebben we voor het eerst gegevens over
hoeveel van die ontbossing illegaal gebeurde.”

Nederland
is mede dankzij de havens een van de grootste importeurs, goed voor
een derde van alle goederen uit illegale ontbossing die de EU
binnenstromen. Samen met Duitsland is Nederland vooral een grote
importeur van palmolie, die vervolgens verwerkt wordt in cosmetica en
voedingsmiddelen. Groot-Brittannië is vooral een belangrijke afnemer
van vlees, terwijl Italië veruit het belangrijkste bestemmingsland
is voor leder. Frankrijk is de grootste importeur van soja, dat
vooral gebruikt wordt als voeder voor kippen en vee.

Oorsprong

Het
grootste deel van de ontbossing komt op rekening van twee landen:
Brazilië en Indonesië. Meer dan de helft van de in de EU ingevoerde
producten is afkomstig uit Brazilië, waar naar schatting 90
procent van de ontbossing illegaal is. Een kwart komt van Indonesië,
waar 80 procent van de ontbossing illegaal is. Andere
oorsprongslanden zijn Maleisië en Paraguay.

“De
Europese consumptie doet meer dan enkel het milieu vernielen en de
klimaatverandering aandrijven”, zegt Sam Lawson, hoofdauteur van
het rapport.

“De
illegale aard van de ontbossing draagt bij aan corruptie, verlies van
broodwinning, geweld en mensenrechtenschendingen. Wie zich in die
landen inzet tegen illegale ontbossing, wordt bedreigd, aangevallen
en zelfs vermoord.”

Actie

In
het rapport van Fern worden ook de stappen beschreven die de EU kan
nemen om niet langer illegale ontbossing te stimuleren. In de eerste
plaats kan dat door de eigen beloftes na te komen en een Europees
Actieplan tegen Ontbossing aan te nemen, zegt Fern.

“De
vraag naar grondstoffen met een hoog risico voor de bossen wordt
aangejaagd door verschillende aspecten van het EU-beleid rond
bijvoorbeeld Landbouw, Handel en Energie”, zegt Ozinga. “Er
is dringend nood aan een actieplan om die verschillende
beleidsdomeinen coherent te maken, de consumptie in de EU te
verminderen en te verzekeren dat we enkel legaal en duurzaam
geproduceerde grondstoffen importeren.”

Volgens
de auteurs moet de EU de eigen dominante marktpositie gebruiken om
hervormingen door te drukken in de landen van oorsprong, zoals ze dat
eerder gedaan heeft met het Europese Actieplan tegen Illegale
Houtkap. “Een actieplan tegen ontbossing kan een dialoog starten
tussen de EU en de landen van oorsprong, waarbij handel een incentive
wordt”, zegt Ozinga. “De EU kan zo hervormingen in die
landen bewerkstelligen door er de overheden, industrie en
organisaties samen te brengen”.

Fern-rapport: Stolen
Goods. The EU’s Complicity in Illegal Tropical Deforestation (pdf)