Brieven aan de minister van Financiën (8)

zondag 8 maart 2015 15:48
Spread the love

Beste Yanis

Mag ik je Yanis noemen?

Aangezien onze Belgische regering cultuur als iets
bijkomstigs beschouwt – als iets waar je vooral geld insteekt, maar geen geld
uithaalt en dat is toch wel waar het volgens deze neoliberale regering allemaal
om draait, het moet geld opbrengen, anders deugt het niet – dacht ik van eens
uit te zoeken hoe dat er de laatste jaren in Griekenland aan toe ging. Met de
hulp van vrienden die vrienden kennen, kwam ik terecht in Exarcheia, achter het
Nationaal Archeologisch Museum en trof daar een groep mensen aan werkzaam in de
muziek-, de film-, de theater- en de televisiewereld. Met de zon in onze rug en
het lawaai van het verkeer op de achtergrond werd ik twee uur lang op de hoogte
gebracht over het reilen en zeilen en alle perikelen daaromtrent in de Griekse
cultuursector ten tijde van austeriteit onder het Samaras-regime. Nikos Soulis,
Kostas Ganotis, Vasso Patrouba, Xenia Votsi en Eleni Afentakis weten er alles
van:

N/X/V: “Voor 2008, voor de crisis, was het redelijk gemakkelijk om via de staat aan
fondsen te geraken voor film- en televisieproducties. Vanaf 2008 echter sloeg
dat helemaal om. Er werd verwacht dat we hetzelfde brachten, maar dan met veel
minder financiële hulp. Wij hebben allemaal heel wat keren voor niks gewerkt.
De eerste twee jaar deed je dat nog met enig enthousiasme, uit idealisme, je
wilde niet thuis zitten te niksen. Je had nog wat reserves en je wilde toch
creatief bezig blijven. We hebben dat allemaal gedaan. Maar op het einde wil je
dat echt niet meer doen. Het ontbreekt je aan motivatie, je hebt de fut niet
meer, je wil gewoon niet meer gratis werken.”

K/E: ”In de muziekwereld was het nog moeilijker. De
platenmaatschappijen hadden geen budget meer om muziek op te nemen en de
artiesten moesten alles zelf betalen. De verkoop van cd’s daalde. Het enige dat
nog wat geld opbracht, waren de concerten, maar grote zalen kosten veel geld,
niemand kan zich tickets veroorloven en onze cd’s worden meestal als extraatje
bij kranten en tijdschriften gestoken. Optredens gebeuren nu in kleine zaaltjes
en bars, grote concerten zijn voor heel veel artiesten niet meer haalbaar.
Vroeger kon je gemakkelijk vijf keer per week optreden, nu zijn we al blij met
twee optredens per week.”

N: ”Dat geldt ook voor de theaterwereld. Grote producties
zijn niet meer mogelijk, die kosten te veel. Er wordt nu elke dag een ander stuk
gespeeld en mensen die niet meer betaald werden, hebben de handen in elkaar
geslagen en zijn kleine groepjes beginnen vormen. Kosten worden zo gedeeld, het
podium, de zaal. Ideeën hebben we meer dan genoeg, maar het geld, dat is er
niet.”

N/V/X/E: “Toen de regering de Griekse staatstelevisie ERT op
straat zette, was dat een echte ramp. Zij waren een grote coproducer voor heel
wat cultuurgezelschappen. Niet alleen waren al die mensen op slag hun werk kwijt,
maar het betekende veel meer, we waren ook onze promotie kwijt. De private
televisiemaatschappijen zijn shit, die hebben niks met cultuur te maken, dat is
puur commercieel entertainment. Toen dus de steun van de staat opeens helemaal
wegviel, was dat alsof er een bom ontplofte in de culturele sector.”

N/E: “Door het vormen van kleine groepjes is er wel heel wat
nieuwe creativiteit ontstaan, je kreeg een soort van underground
cultuurrevolutie op de kleine podia, ver weg van de mainstream. Maar echt
overleven doet dat ook niet. De grote massa geeft niet om echte cultuur, die
willen enkel vermaak, die willen fun.”

K: ”De jongere generatie heeft een por gekregen, ze zijn
opnieuw meer op zoek naar hun eigen identiteit, ze stellen de dingen weer terug
in vraag.”

E: “Vijf jaar besparingspolitiek heeft ons bijna allemaal de
das omgedaan. Enkel de echt grote celebrities staan er nog. Aan vermaak niks
tekort. Mensen wilden vermaak tijdens de goede jaren, en dat willen ze nog
steeds tijdens de slechte jaren. Fun fun fun. Maar de echte cultuursector, die
heeft het verschrikkelijk hard te verduren.”

Hoe overleven jullie?

X: “We hebben de ‘Griekse familie’, gelukkig. Iedereen heeft
wel een broer of zus, neef of nicht, een tante of oom ergens zitten die je even
kan opvangen. Onze ouders. Maar er zijn echt periodes geweest dat we gewoon
helemaal niks hadden. Zero. Het hielp al als je eigenaar van een woning was, dan
moest je tenminste geen huur betalen, anders was je nog slechter af. Geen werk,
geen geld. We doen allemaal freelance werk en bijjobjes om de eindjes aan
elkaar te kunnen knopen. Als dat werk er is tenminste. Het was en is echt
moeilijk, we hebben al vele keren zwart zaad gezien.”

N/V/X/E: “Voor de verkiezingen voelden we dat er iets op til
was. We hebben allemaal voor Syriza gestemd. Dit kon echt zo niet verder, het
moest absoluut veranderen. Nu momenteel is het eigenlijk zelfs nog moeilijker,
want alles is gestopt. Iedereen zit te wachten. Er zijn geen televisieproducties,
want niemand betaalde nog taks, alles is op. Maar we zijn ook hoopvol. De minister
van Cultuur staat dicht bij ons, hij begrijpt cultuur, hij is anders dan de
vorige. Hij gaat zelf naar theater en niet enkel omdat er een première is.
Hetzelfde met Varoufakis. Die gaat naar het theater, laatst nog naar een stuk
van Beckett, echt wow! Hij gaat naar het theater, omdat hij geïnteresseerd is
in wat hij op het podium te zien krijgt. Wij geloven echt in deze regering, ze
zijn bekommerd om de mensen, zij zijn zelf mensen, zij spreken onze taal. Wij
hebben eindelijk terug het gevoel dat we allemaal mee in de regering zitten,
dat we medezeggenschap hebben. We blijven kritisch, maar we hebben hoop.”

N: “We voelen ons terug een beetje zoals in 2011, toen we met
de indignado’s op het Syntagmaplein stonden. We hielden volksvergaderingen toen
en Varoufakis was daar bij. Hij zat daar aan zijn tafeltje mee tussen de mensen
en je kon daar gewoon mee praten. Hij deed gewoon mee zoals iedereen.”

Hoe zien jullie de toekomst?

N/X/V/E/K: “Moeilijk te zeggen nu al. De Europese Unie is
niet Griekenland. Griekenland wil niet langer het neoliberale pad volgen, het
is anders nu. Welk pad willen we volgen? We zijn anders. We willen niet zo
veel, we willen gewoon meer sociale betrokkenheid. We verwachten geen mirakels,
maar het neoliberalisme is voor niemand goed. Niet voor Griekenland, en niet
voor de rest van Europa. Varoufakis kan dat aan.  Als we in blijven, dan zullen we compromissen
moeten afsluiten, gaan we out, dan zijn we gewoon wie we zijn.”

V: “Je kan nu al verschillen voelen. De voortdurende repressie
is eindelijk verdwenen. Je ziet bijna geen politie meer. Dat was hier echt niet
meer te doen, overal zag je politie, op elke hoek van de straat. Overal stonden
grote, zwarte overvalbussen klaar. We keken hier elke dag uit het raam en daar
stond een bus. Klaar voor wat, voor wie?”

N: ”Ik probeerde elke dag een andere weg uit van thuis naar
mijn werk, in de hoop eens geen politie tegen het lijf te lopen. Onmogelijk. Ze
waren echt overal.”

X: ”Het is erger geworden na december 2008, toen de 15-jarige
Alex
werd neergeschoten door de politie. De mensen zijn toen massaal op straat
gekomen en toen is de repressie pas goed van start gegaan. Vier jaar lang overal
politie en nu zijn ze weg. Dat geeft een heel ander gevoel.”

K: ”Ik denk dat de crisis een kans was voor de mensen om hun
eigen, echte identiteit terug te vinden, die verloren was gegaan tijdens de
jaren van welvaart. Die jaren hebben ons lui gemaakt, het is gemakkelijk om je
te laten meevoeren in alles wat blinkt. We moeten terug leren kijken naar wat
binnenin ons zit, naar dat wat je met geld niet kan kopen. Dit geldt niet
enkel voor de mensen in Griekenland. Iedereen in Europa moet dringend de ogen
openen en kijken naar wie ze echt zijn, naar wat hun identiteit is. Het is een
kans, grijp ze. We hebben hoop nu in combinatie met begrip van zelfidentiteit. Vóór Syriza
waren we allemaal slechts werknemers van de Europese Unie. We hebben misschien het
kapitalistische regime niet veranderd, maar wel de manier hoe we ermee omgaan.”

Was men bang in de cultuursector om vrij de eigen mening te
uiten tijdens het vorige beleid?

N/X/V/K/E: “Je kan niet echt praten van censuur, maar velen
hielden gewoon hun mond over heel wat dingen. Alle grote posities binnen onze
sector waren in handen van de conservatievelingen en over de besparingen en wat die teweegbrachten, werd gewoonweg niet
gepraat.”

K: ”Mikis Theodorakis mag dan nu heel stoer doen over Syriza
en zeggen dat ze te veel compromissen afsluiten, maar hem hebben we de laatste jaren
niet gehoord. Hij kreeg wel nog subsidies. Hetzelfde bij Giorgos Dalaras. Die
deed ook zijn mond niet open. En stond in de grote zalen. Al die zelfverklaarde
‘linksen’ bleven de laatste jaren opvallend stil. Dat ze nu dan ook maar
zwijgen. Zet dat er maar in! Ik ben heel blij dat Syriza heeft gewonnen, we
zijn allemaal gelukkig met hun overwinning. We hebben de laatste jaren teveel wanhoop gezien.”

N/V/X: ”De vorige regering wist heel goed waarom ze ERT
hebben dichtgedaan, dat was de staatszender, die konden ze niet afkopen. Geen van
de private zenders moest belastingen betalen of betalen om reclame te mogen maken,
dus die zenders konden ze blackmailen, die moesten uitzenden wat de regering
hen beval uit te zenden. Na 1973 gebruikten de generaals van de junta tanks tegen
de mensen, wel, nu gebruiken ze de media tegen de mensen. De media van nu zijn
de tanks van toen. Van 6u ’s ochtends tot 6u ’s avonds maakte men de mensen
bang en hield men ze onwetend hier via de media, zelfs tijdens de verkiezingen.
Door ERT uit de ether te halen, heeft de Samaras-regering het volk de mond
gesnoerd. ERT was de stem van het volk. Syriza heeft ERT opnieuw in gang gezet
en belooft dat voortaan alle zenders een licentie zullen moeten betalen, willen
ze programma’s kunnen uitzenden.”

“Of wij een boodschap hebben voor de mensen in België? Ja,
we hebben er twee. We zijn bezig met de voorbereidingen voor een nieuw filmproject.
Het gaat over fascisme en over hoe jonge mensen ertoe komen om zich bij een
fascistische beweging aan te sluiten. De titel is Greenhouse. We zijn dringend
op zoek naar een coproducer, want alleen trekken we het niet. Mocht je iemand
in België kennen die onze film mee ingeblikt wil helpen krijgen, dan mag die
ons altijd contacteren via f.economopoulou@gmail.com.
Wij geven met alle plezier meer informatie over ons project. En onze tweede
boodschap? Aan alle mensen in België, het is niet normaal wat er in jullie land aan het gebeuren
is. Soldaten op straat? Dat is nog erger dan in Griekenland. Kom in opstand, protesteer. Verzet jullie tegen Merkel en
Dijsselbloem. Stem links!”

Met die woorden hebben we afscheid genomen en ben ik nog wat
gaan dwalen door de straten van Exarcheia en in de Polytechnische Universiteit
daar. De geschiedenis van Athene tijdens de afgelopen jaren kan je daar gewoon
op de muren lezen. Prachtige graffiti.

Zo Yanis, tijd om weer naar het koude, kille België te
vertrekken. Ik ben je dan misschien niet in levenden lijve tegengekomen, maar ik
heb je toch wel dikwijls gezien en gehoord tijdens mijn verblijf in Athene hoor.
Je bent overal aanwezig. Op het televisiejournaal, aan de krantenkiosken. Daar ligt
het vol met kranten waar jij op de voorpagina prijkt. In graffiti op de muren
valt je naam te bespeuren, in gesprekken en debatten kom je voor, tijdens
colleges en in de mensen hun gedachten. En wat me opvalt, is dat men je hier
niet enkel als de wilde ‘rockster’ ziet die men per se van je wil maken in de
mainstream media. Mensen hier vinden dat je zinnige dingen zegt, mensen geloven
en respecteren je omwille van wat ze je menselijkheid noemen, ze hebben een eerlijke en
oprechte bewondering voor je. Hopelijk hebben ze gelijk.

Beste groet

Sarah

P.S. Je boek The Global Minotaur is aangekomen. Tijd om te lezen.

take down
the paywall
steun ons nu!