Voor alle duidelijkheid: ik
beschouw mezelf als een feministe. Jawel, dat F-woord dat wel een scheldwoord of
één of andere vieze SOA lijkt te zijn geworden. Probeer het nog maar eens
casual in een conversatie te laten vallen zonder er meteen van verdacht te
worden je okselhaar welig te laten tieren, je bh’s te verbranden en te pas en
te onpas je blote borsten te laten zwieren. Als je al geen losbandige sloerie
bent die te diep in contact staat met haar eigen seksualiteit – en zeker last
heeft van haar regels – dan vast een frigide conservatieve trees die verdoken
lesbisch is. Het hoeft niet gezegd dat het woord heel wat onjuiste negatieve
connotaties oproept.

Hetzelfde gebeurt met de tot
feestdag uitgeroepen Internationale Vrouwendag. Al te vaak wordt de dag
misbruikt om niet de rechten van vrouwen te verdedigen, maar er net eens
(on)smakelijk mee te lachen. De dag lijkt wel een startschot voor een spervuur
aan vrouwonvriendelijke acties en seksistische tweets. Zelfs vrouwenbladen
benadrukken een karikatuur van shoppen, hersenloos vertier en rozige bloemigheid.

Wat minder zagen

Is zo’n Vrouwendag dan überhaupt
wel nodig? Seksueel geweld, besnijdenis en onderdrukking, het zijn toch
ver-van-ons-bedthema’s waar de geëmancipeerde westerse vrouw geen last van
heeft? Zijn we niet allen vrij om (met dank aan vorige in de vergetelheid
geraakte emancipatiegolven) de keuze te maken voor carrière of gezin, of zelfs
allebei? Het verwijt valt (ook van vrouwen) dat we vooral met z’n allen minder
moeten zagen.

Het spijt me, maar ik ga toch nog even verder zagen. Waarom?

Omdat subtiele maar hardnekkige
stereotypen nog steeds gangbaar zijn. “Boksen, veel te ruwe sport voor meisjes.” “Er zit zeker een vrouw achter ’t stuur, zó slecht parkeren.” “Die uitgebreide
cd-collectie, is die van je vriendje?” “Zou jij niet wat kuisen, wij zullen wel
klussen.” Zijn was, die doet de mama nog. Hij kijkt zijn portie Dagelijkse Kost,
maar zelf iets op tafel toveren, nee bedankt.

Omdat ongeveer elke vrouw die ik
ken een haat-liefdeverhouding heeft met eten. Jojoën tussen vreetbuien en Dagen
Zonder Vet, sounds familiar? Hun hele leven al mogen ze horen dat ze ofwel te
dik ofwel te dun zijn, terwijl hun venten gezapig hun bierbuik kunnen
cultiveren. Maar hey, geef je dochter gerust een Barbie cadeau, en voor haar
achttiende een borstvergroting.

Omdat we in bed blijven meten met
twee maten en gewichten. Een man is aan het “scoren” en “grijpt alle kansen”
(urgh, voetbaljargon), terwijl een vrouw met evenveel veroveringen op haar
palmares uitgemaakt wordt voor “matras”. Hij mag openlijk rondpoepen zonder
last van zijn geweten, maar o wee als zij praat, danst, laat staan slaapt, met
andere mannen.

Omdat het hard botsen is tegen
dat glazen plafond – alle quota ten spijt. Collega’s die je niet serieus nemen
omdat je (naar hun smaak te kleine) borsten hebt of incompetente kwallen die
meer verdienen dan jij voor hetzelfde (nee sorry, de helft van jouw) werk,
frustraties genoeg.

Omdat die work-life vaak stevig
uit balans is. Ik zie zoveel werkende ouders zich door de dag ploeteren,
spurtend van vergadering naar crèche, zich op thuis- én werkfront schuldig
voelend omdat er nu eenmaal maar 24 uren in een dag zijn.

Omdat “Femme de la rue” geen fictie is. Onder bedreigende woorden omsingeld worden door testosteron
in de metro (in reggaetontermen heet dat “una hamburguesa”), van wildvreemden uit
het niets te horen krijgen dat ze je “anaal zullen verkrachten” (ga uw mond
wassen, tuig), of tussen je benen gegrepen worden omdat je een rokje draagt,
ziedaar mijn eigen straatdocumentaire. Hoe reageer je op zoiets? Je zou als
vrouw elke macho in zíjn kruis kunnen grijpen en daarop smalend zijn pakketje
wegen en te licht bevinden, maar ik hou meestal mijn manieren (op die ene
dronken Polé Polé na waar ik een onschuldige voorbijganger zijn boxershort
trakteerde op cocktailijs en – terecht – een draai rond mijn oren kreeg).

En dan valt het bij mij al bij al
nog mee. Vraag eens rond bij vriendinnen en je gelooft gegarandeerd je oren
niet. 

Pleidooi voor de man

Maar ik wil hier graag ook een
lans breken voor de mannen. Die lieve, zachte, begrijpende jongens (was het nu
metro- of spornoseksueel, nieuwe of überman?), die het ook niet meer goed weten.
Die altijd geleerd hebben galant en attent te zijn met de vrouwtjes, om dan
machteloos toe te kijken hoe die storm lopen voor een dominante, op zweepslagen
beluste macho als Christian Grey. Die pas echt meetellen bij hun seksegenoten
als ze borst- en baardhaar kweken, drinkcapaciteiten faken en nauwkeurig
gestylede nonchalance uitstralen. Die niets extravaganter mogen dragen dan een broek
(behalve als ze benen hebben als Mike Hadreas, jaloers!) en niet meer dan een horloge als accessoire. Die niet mogen wenen
bij een WIJFtv-film en scheef bekeken worden als ze thuisblijven om voor de
kinderen te zorgen. Vul gerust aan, ik ben we waarschijnlijk nog nauwelijks
bewust van de beklemmende rol waarin ook mannen dagelijks gedwongen worden.

En daarom, beste dames en heren,
pleit ik voor een Internationale Genderdag. Waarop we de krachten verenigen om
discriminatie van welke aard dan ook te bannen. Om elk op unieke wijze aan te
tonen dat gender een maatschappelijke constructie is, deze bloot te leggen door
te spelen met de gangbare conventies. Waarop iedereen vooral lekker zichzelf
kan zijn. Emma Watson hield een prachtig pleidooi in dezelfde lijn voor de UN campagne
HeForShe.

Sterke rolmodellen

Een sterke rol in de
bewustwording ligt vooral bij de overheid en de media. De wetgeving loopt helaas
nog al te vaak achter op de realiteit en steunt nog steeds op traditionele
gezinskernen met een mannelijk de kostwinnend gezinshoofd. Kijk maar even bij
onze Scandinavische buren en we strompelen een heel eind achterop qua
ouderschapsverlof en sociale voorzieningen. Vrouwenbladen hebben standaard
rubrieken over hoe je lichaam in de plooi te wringen om dat onbereikbare
schoonheidsideaal te behalen of welke lingeriesetjes of beauty tricks in te
zetten om je partner te overhalen. Ik erger me ontelbare keren aan stereotypen
of onnodig naakt in reclame. Niet dat die choqueren, dan wel bij de haren
gesleurd zijn en totaal niet grappig. Of ziet u de mop in volledig naakte
vrouwen bij winter make-up of een oudere dame, “niet rijk getrouwd”, die een
bank aanbeveelt.

Er is nood aan krachtige nieuwe
rolmodellen. Helden en heldinnen die de grenzen van gender aftasten. Dat kunnen
figuren uit je omgeving zijn – mijn broer kan beter kleren stikken dan ik, mijn
zus staat stevig haar mannetje als ingenieur – of bekende idolen. Eén van mijn
persoonlijke favorieten is Lena Dunham, die ongegeneerd in prime time haar
vetkwabben etaleert.

Nood aan (al dan niet holebi of transgender)
rolmodellen die het vloeibare van gender aantonen door crossdressing. David Bowie
en Tilda Swinton zijn meesters in een genderknipoog via hun androgyne kostuum. Heteroseksuele mannen
uit Aalst trekken traditiegetrouw éénmaal per jaar hun valse wimpers en dito
borsten uit de kast. 

Geen nood aan meisjes als Miley
Cyrus. Niets tegen het betere billenwerk, maar kind, twerking is zó 2007. RnB in de jaren 90 was ook kutmuziek (no pun intended) maar daar zat
tenminste nog een boodschap in. 

Los van overheid, media of
lichtende voorbeelden ligt de rol vooral ook bij onszelf om het raderwerk tot
verandering niet te laten roesten. Steek dus even de hand in eigen boezem en
begin klein. Sta even stil nu zondag. En durf jezelf gerust luidop een
feminist(e) noemen.