(foto Han Soete, archief)
Analyse -

Zal regering de vakbonden eerste grote overwinning gunnen?

De vakbonden dreigen met acties als de regering haar voeten veegt aan het akkoord over de beschikbaarheid van bruggepensioneerden dat werkgevers en vakbonden afsloten. Maar als de regering het akkoord overneemt, zou dat de eerste grote overwinning zijn van de vakbonden.

donderdag 5 maart 2015 11:40
Spread the love

Het begon als een
poging om het protest te laten uitdoven: sluit de vakbonden en de
werkgevers op in een onderhandelingsruimte en laat hen wat sleutelen
aan de regeringsmaatregelen. Na de grootste algemene staking in
decennia leek dat een goede strategie om de sociale onrust te
temperen.

Aanvankelijk zag het
ernaar uit dat dat ging lukken. Nog voor de kerstvakantie sloten de
werkgevers en vakbonden een eerste mini-akkoord. Later kwam daar een akkoord bij over een kleine loonmarge en de verdeling van de
welvaartsenveloppe.

Maar daar begon het
mis te lopen. De socialistische vakbond ABVV ondertekende dat
akkoord niet. “Dit akkoord is te mager om de sociale vrede te
herstellen”, klonk het. Het ACV zette wel haar handtekening, maar
kwam nagenoeg tot dezelfde conclusie. “Dit is slechts de eerste
boom van een heel bos dat we willen vellen”, was daar de uitleg.

Door het akkoord
over de beschikbaarheid van werklozen met bedrijfstoeslag (de
vroegere bruggepensioneerden) dreigt de regering haar eigen
afkoelingsstrategie als een boemerang in het gezicht te krijgen. Als
de regering zich achter het akkoord schaart, zou dit de eerste grote
overwinning zijn van de vakbonden.

Kapot

De regering wil dat ook werklozen met een bedrijfstoeslag beschikbaar zijn voor de arbeidsmarkt. Dat betekent dat ze tot hun 65ste actief moeten solliciteren en ingaan op vacatures. Als ze dat niet doen, kunnen ze een sanctie oplopen. Vakbonden zien dat
als een ondermijning van het systeem. Waarom zou een kapot gewerkte
verpleger of verpleegster op 62 met brugpensioen gaan, als hij of zij
één jaar later weer aan de slag moet in een ziekenhuis of
verzorgingsinstelling 60 kilometer verder?

De bediendevakbonden LBC-NVK en BBTK werken een voorbeeld uit: “Nog niet
zo lang geleden werd met veel moeite een sociaal akkoord bereikt bij
Delhaize. Volgens het opzet van de regering-Michel zou een
kassierster die aan het einde van haar loopbaan met SWT gaat dus een
minder goed betaalde job moeten zoeken of aanvaarden, bij een
franchisewinkel, misschien zelfs ver van huis, misschien ook met
slechte werkuren. Tegelijk zou deze kassierster moeten toekijken hoe
haar zoon of dochter wanhopig naar werk blijft zoeken. En wat geldt
voor Delhaizewerknemers zal gelden voor duizenden anderen.”

Op losse schroeven

Tijdens de
onderhandelingen bleek dat ook werkgevers niet zitten te springen om
oudere werklozen die solliciteren. Er kwam een compromis uit de bus, waarbij de regels serieus versoepeld worden. De huidige
bruggepensioneerden zouden niet meer beschikbaar moeten zijn, ook al
zijn ze nog geen 60.

Maar ook bij wie vanaf
nu in het statuut stapt van ‘werkloosheidsuitkering met
bedrijfstoeslag’ wordt de actieve beschikbaarheid begrensd: tot 62
jaar voor het klassieke brugpensioen en tot 60 jaar voor diegenen met
een lange loopbaan, een zwaar beroep of voor wie lang ploegenarbeid
heeft gedaan.

Voor de regering –
en dan vooral voor de partijen N-VA en Open VLD – is dat een
bittere pil om te slikken. Eén van de pijlers van het regeerakkoord
komt op losse schroeven te staan. Als de regering toch doorzet,
blaast ze eigenhandig het sociaal overleg op, terwijl N-VA en co de
vakbonden maandenlang kapittelden omdat ze zogezegd actievoerden nog voor het
sociaal overleg was uitgeput.

Sociaal overleg

De vakbonden hebben
de regering al de wacht aangezegd. Donderdag was er al wat onrust in
enkele bedrijven. “Alle sociale partners, werkgevers en vakbonden,
hebben daarbij één duidelijke boodschap voor de regering:
voer dit akkoord, het moeilijke en broos resultaat van
sociaal overleg, volledig en ongewijzigd uit. Voor een regering die
maanden liep te kwekken dat ze de hand uitsteekt naar de sociale
partners kan dat geen enkel probleem zijn. En als het dat toch zou
zijn, dan is er pas een echt probleem. Dan blaast deze regering het
sociaal overleg op, één van de fundamenten van onze welvaartsstaat,” zegt ACV-voorzitter Marc Leemans.

Bij de socialistische bediendevakbond BBTK klonk vanop het
vierjaarlijkse congres dezelfde boodschap. “De regering moet dit
akkoord nu uitvoeren. Punt! Het niet doen komt neer op een
regelrechte oorlogsverklaring aan het sociaal overleg. De reacties op
het terrein zullen dan ook navenant zijn.”

Concreet dreigen
de vakbonden met acties in de bedrijven vanaf 9 maart. “Als het
nodig is, zal er ook worden gestaakt”, klinkt het.

De Algemene Centrale van het ABVV diende zelfs een stakingsaanzegging in die van kracht blijft tot 30 april. De vakbond viseert niet alleen de activering van de bruggepensioneerden, maar ook de indexsprong en het uitblijven van een eerlijker fiscaliteit.

Werkzoekenden

In januari waren er in België 456.347 volledige
uitkeringsgerechtigde werkzoekenden. Tel daar de schoolverlaters bij
die in januari uitgesloten werden en je komt aan 476.304 werklozen.
Daarnaast zijn er 51.802 oudere werklozen die vrijgesteld werden
van beschikbaarheid. Zij moeten net als 100.547 vrijgestelde
werklozen met bedrijfstoeslag (of bruggepensioneerden) niet meer op
zoek naar een job.

Alles samen gaat het om 608.000 mensen.
Van de regering moeten die allemaal actief op zoek naar een job. Als
ze niet hard genoeg solliciteren, riskeren ze een sanctie. 608.000 is
meer dan de piek van 550.000 werklozen in de donkere jaren tachtig.

“Voor alle kansengroep-werkzoekenden ligt de jobkans lager
dan gemiddeld, maar de jobkans voor oudere werkzoekenden ligt gewoon
extreem laag”, zei de VDAB twee jaar geleden toen uit onderzoek
bleek dat slechts 3 procent van de vijftigplussers werk vond in het
tweede kwartaal van dat jaar.

Nog acties

Morgen moet de regering de knoop doorhakken. Vooral N-VA staat
niet meteen te springen om het akkoord van de vakbonden en werkgevers
integraal over te nemen. De partij verspreidde via haar
Twitter-account zowat alle standpunten van de tegenstanders van het
akkoord. Vicepremier Alexander De Croo suggereerde in De Ochtend om
de invoering van de activeringsmaatregel te spreiden in de tijd.

Volgende woensdag verzamelen de vakbonden hun militanten nog eens
op het Muntplein. De afschaffing van de ‘pestmaatregel’ tegen
bruggepensioneerden was maar één van de punten op het
verlanglijstje. En op 19 maart komen de overheidsvakbonden op straat. Zij kijken aan
tegen zware besparingen en een grondige hervorming van de pensioenen
maar haalden voorlopig niets binnen.

Even leek het er op dat de regering-Michel over de vakbonden zou
walsen. Maar het protest bleek hardnekkiger en dieper dan verwacht.
Eén van de dingen die weinig waarnemers verwacht hadden, was de
kwetsbaarheid van CD&V. Ex-Unizo-topman Kris Peeters ontpopte
zich tegen wil en dank tot sociaal geweten van deze regering.

CD&V noemt zich een centrumpartij, maar waar het centrum ligt,
hangt af van de sociale krachtsverhoudingen. De vakbonden bewezen de
afgelopen maanden dat ze nog lang niet uitgeteld zijn.

take down
the paywall
steun ons nu!