Nieuws, Milieu, België, Antwerpen, Gent -

Doel 3 en Tihange 2: hoe onheilspellend zijn de scheurtjes?

Duizenden scheurtjes in de wanden van reactorvaten Doel 3 en Tihange 2 blijken gemiddeld tien procent groter te zijn dan gedacht. Eind januari kwam reeds aan het licht dat dezelfde twee reactorvaten kampen met de helft meer scheurtjes dan eerdere berekeningen uitwezen. Deze nieuwste uitkomsten en mogelijke gevolgen zijn al breed uitgemeten. Hoe onheilspellend zijn deze hogere getallen volgens milieubewegingen?

zaterdag 28 februari 2015 18:19
Spread the love

Reactorvaten Doel 3 en Tihange 2 hadden in 2012 al een keuring doorstaan. Duizenden
scheurtjes waren ontdekt in de wanden. Op voorwaarde dat extra testen werden uitgevoerd, gaf het Belgisch
Federaal Agentschap voor Nucleaire Controle (FANC) in mei 2013 toestemming voor een herstart.  

Voor de extra testen moest de gevoeligheid van de onderzoeksmethode omhoog
en de detectiegrens strenger. Eind 2014 bleek de uitslag van het onderzoek daardoor ernstiger dan al gedacht. Veel meer kleine scheurtjes
kwamen aan het licht. De gemiddelde lengte is langer, doordat besloten is de
scheurtjes die dicht bij elkaar liggen tot één scheur te rekenen. En de langste
scheur is bijna drie keer zo lang.  

“We vielen binnen enkele weken van het ene gat in het andere”, aldus Kristof
Calvo, federaal parlementslid Groen. “Pas na deze nieuwe uitslag zijn beide
vaten opnieuw stilgelegd. Dit is een onaanvaardbare manier om om te gaan met
kerncentrales.” 

Uitstelgedrag 

De precieze cijfers liegen er niet om. Tihange 2 kampt met 3.000 scheurtjes in plaats van 2.000. De
grootste blijkt 60 procent langer te zijn. In 2012 kwamen de metingen uit op 38
millimeter en nu op 6,3 centimeter. De wand van reactorvat Doel 3 bevat 13.000 scheurtjes in plaats van 8.000. De
grootste scheur bedraagt niet 6,8 centimeter (zoals gedacht in 2012), ook niet 9,1
centimeter (zoals gedacht half februari 2015), maar 18 centimeter.  

De kerncentrales Doel en Tihange zijn in gebruik genomen in 1975. Men ging daarbij uit van een gebruiksduur van ongeveer dertig jaar. Reactorvaten Doel 1 en 2 en Tihange 1 moesten dus in eerste instantie rond 2005 sluiten. Reactorvaten Doel 3 en Tihange 2 kwamen er iets later bij, respectievelijk in 1982 en in 1983. Deze zouden aanvankelijk draaien tot 2012 en 2013. 

Later besloot de
overheid dat de kerncentrales Doel en Tihange veertig jaar open konden blijven. Wel op
voorwaarde dat de deuren dan definitief dicht zouden gaan. Voor Doel 3 en Tihange 2 betekent dit een verlenging tot 2022 en 2023. Maar voor de reactorvaten die als eerst gebouwd waren – Doel 1 en 2 en Tihange 1 – zou de deadline dit jaar vallen, 2015. Hiervan is tot nu toe alleen Doel 1 gesloten. De voorgaande regering besloot er voor Doel 2 en Tihange 1 nog tien jaar bovenop te gooien, waardoor deze tot 2025 in werking blijven.
Volgens Leo Tubbax van Nucleaire Stop Kernenergie omdat een reactor iedere
werkdag zuivere winst opbrengt. “Elke dag dat de reactoren
niet draaien, zou 1 miljoen euro omzetverlies betekenen voor Electrabel.”  

Gevaar 

“De kans dat het misgaat in het algemeen is 1 op 100 miljoen per jaar per
reactor”, vertelt Tubbax. “Dat kan dus zowel over 100 miljoen jaar zijn als
morgen. Treden er scheurtjes op, dan is de situatie volgens een ruwe schatting
van bekwame metaalexperts 1.000 tot 10.000 maal gevaarlijker.” 

“Op dit moment is er geen direct gevaar omdat de reactorvaten stilliggen”,
zegt Kristof Calvo. Het probleem is dat Electrabel Doel 3 en Tihange 2 in juli weer wil opstarten. Volgens hen zat het hogere aantal scheurtjes in 2012 ook al in de
wand. De oudere, minder gevoelige onderzoeksmethode merkte ze alleen niet op.
De scheurtjes zouden daarom nu geen gevaar opleveren.  

“Maar als meerdere scheurtjes die dicht bij elkaar in de buurt liggen nu
als één zijn geteld, terwijl ze in 2012 apart werden gerekend, dan zou het aantal
scheurtjes nu juist minder moeten zijn”, aldus Calvo. “Bovendien kan zelfs één
scheurtje fataal zijn.” 

Aan Le Soir meldde Electrabel op
dit moment in een onderzoeksfase te zitten naar de mogelijkheden. Het is FANC
dat beslist of de deuren weer open kunnen, benadrukt de energie-uitbater. 

Noodstop 

Als Electrabel groen licht krijgt, ligt het risico bij de noodstop. “In
iedere kernreactor vindt een of twee keer per jaar een noodstop plaats”,
vertelt Tubbax. “Men moet dan plotseling de kernreactor stopzetten. Om
oververhitting van de reactorstaven te voorkomen moet direct noodkoelwater
geïnjecteerd worden. Water afkomstig uit de Schelde wordt voorverwarmd tot ongeveer 40 graden en toegevoegd aan water dat al in het vat zit van 200 graden.”  

“Het temperatuurverschil zorgt voor een thermische schok. Hierdoor kunnen
scheurtjes groeien. Ze worden langer en maken op een gegeven moment contact met
elkaar. In het reactorvat heb je een hele hoge druk: zo’n 150 bar. Ter
vergelijking: de druk in een autoband is 2 bar. Als er ook maar een piepklein
gaatje ontstaat, dan spuit het koelwater er met een verschrikkelijke kracht
uit. De scheur wordt alsmaar groter en het water stroomt weg. Dit is niet meer
tegen te houden.”  

“Vullen met nieuw koelwater kan dan niet meer. De kernbrandstof in het hart van
het vat wordt gloeiend heet. Heel de boel begint te smelten en radioactieve
materie komt vrij in de buitenlucht. Dat is een kernramp, zoals gebeurde in
Fukushima en Tsjernobil.” 

Evacuatie 

Volgens Leo Tubbax blijkt uit een wetenschappelijk artikel in Nature dat bij zo’n ramp in enkele uren alle inwoners binnen een straal van 75 kilometer moeten worden geëvacueerd. Dat wil zeggen dat Maastricht,
Aken, Antwerpen, Hasselt, Breda en Gent ontruimd moeten worden. Dat zijn zo’n 9 miljoen mensen.  

Tubbax: “In Japan waren ze tenminste verstandig genoeg om de kerncentrale
Fukushima op het platteland te plaatsen, 270 kilometer van Tokyo.
Doel 3 staat op 12 kilometer van Antwerpen en op 500 meter van het
dichtstbijzijnde petrochemisch bedrijf. Als arbeiders daar de boel zouden
verlaten, vliegt het de lucht in. ‘Maar zodra Doel 3 raar gaat doen, zijn we
weg’, heeft een arbeider me verzekerd.” 

Voorverwarmen

Ondanks de nieuwe uitkomsten, zoekt Electrabel naar mogelijkheden om de
deuren van Doel 3 en Tihange 2 te heropenen. Aan De Morgen meldt het
energiebedrijf met onderzoek het risico dat de scheurtjes zouden groeien reeds
te hebben uitgesloten.  

“Maar hoe langer een reactor in dienst is, des te vaker deze blootstaat aan
noodstops, hoe meer neutronenbombardementen plaatsvinden op het staal in de
wand en dat zorgt voor verbrossing ervan”, legt energiedeskundige
Eloi Glorieux van Greenpeace uit. Hij vergelijkt het met de slechte staat van een weg.
“Regendruppels trekken in de kleine scheurtjes van het asfalt, vervolgens
vriest het en barst de weg verder open”. 

Een oplossing van Electrabel is om het noodkoelwater waarmee het vat bij
een noodstop wordt bijgevuld van tevoren op te warmen. Zo willen ze een
thermische schok voorkomen. “Maar de vereiste functie om te koelen vermindert
dan. Met dit voorstel geeft het energiebedrijf toe aan de veiligheidsmarges”,
zegt Glorieux.  

Oplapwerk

Het is oplapwerk, wat Kristof Calvo betreft. “De vraag is of FANC deze
oplossing zal aanvaarden. Voor de toekomst van de energiemarkt is het heel
belangrijk om te weten wat de beslissing wordt.” 

“Eigenlijk is de zaak heel duidelijk: als je twijfelt tussen ‘wel’ of ‘niet’,
dan is het antwoord ‘niet’,” vervolgt Eloi Glorieux. “De
gevolgen zijn zo immens groot dat we ons niet tevreden mogen stellen met een
kleine, zelfs niet met een minieme kans dat het gebeurt. Deze moet gewoon nul
zijn.”

take down
the paywall
steun ons nu!