Het
Hoogste Kiestribunaal heeft de handen vol om politieke partijen op de vingers
te tikken en geldboetes op te leggen wegens propaganda en
reclame buiten de daarvoor vastgestelde periodes. Begin juli vorig jaar werden elf
partijen tot de orde geroepen. Volgens de wettelijke afspraken kregen ze dertig
dagen de tijd om hun voortijdige verkiezingscampagne op te schorten.

Vijf
maanden later bleek dat zij niet alleen de orders van het Hoogste Kiestribunaal
naast zich neergelegd hadden, maar dat er zes partijen bijgekomen waren die
hun boekje te buiten gegaan waren. Samen kregen ze 474 sancties opgelegd,
goed voor 59.475 dollar geldboetes. Het grootste deel werd effectief door de
betrokken partijen uitbetaald. Het is echter peanuts vergeleken bij de bedragen die bedrijven en andere sponsors
de partijen toeschuiven.

Zedig zwijgen

Zowel
de sponsors als de ontvangende politieke partijen zwijgen liefst zedig over de
omvang van de bedragen die in het spel zijn. De Vereniging voor Sociaal Onderzoek
en Studies (AIES) uitte scherpe kritiek op het gebrek aan transparantie in de
financiën die politieke partijen voor en tijdens de kiescampagne beheren. De Vereniging
had het over gesjacher aan de landsgrenzen, waar smokkelhandel en de
georganiseerde misdaad fondsen toestoppen aan politici om gemakkelijker hun
ding te kunnen doen. Daarnaast strooien bedrijven gul met geldsommen en
ontvangen ze als tegenprestatie contracten met de staat, want “de
investering moet lonen”.

Af
en toe komt er een heel concreet voorbeeld boven drijven dat de media haalt en
veel ophef maakt. Zo kaartte de organisatie Burger Actie (Acción Ciudadana) bij
het Openbaar Ministerie de corruptie aan van Alejandro Sinibaldi, de presidentskandidaat
van de huidige regeringspartij (Partido Patriota). Hij kreeg een envelopje van 1
miljoen dollar van het Braziliaanse bouwbedrijf OAS. Dit bedrijf is niet
vies van onfrisse praktijken. Zo zit de voorzitter in zijn land in voorlopige
hechtenis op verdenking van te hoge onkostennota’s voor werken uitgevoerd voor
het Braziliaanse petroleumbedrijf Petrobras.

Een voedselpakket
voor uw stem

Eén
van de afdelingen van de Procureur voor de Mensenrechten is de Verdediging van
het Recht op Voeding. Die afdeling gaat de boer op en stelde daarbij vast dat op
verschillende plaatsen partijdig omgesprongen wordt met het uitdelen van
voedselpakketten door ambtenaren van het ministerie voor Sociale Ontwikkeling.

Mijn
voedselpakket is een programma van de regering om arme families te helpen, vooral zwangere vrouwen, chronisch zieken en gehandicapten in
stedelijke gebieden en gezinnen op het platteland die af te rekenen hebben met
rampen zoals droogte en overstromingen. Het pakket bestaat uit verschillende
producten, hoofdzakelijk bonen, olie, rijst, maïsmeel en melkpoeder.

In verschillende gemeenten vragen de staatsambtenaren niet alleen het bewijs voor
inschrijving in het kiesregister op, maar ook de partijkaart van de
regeringspartij. Anders geen voedselpakket. Een anomalie in dezelfde zin bestaat erin de uitdeling van de voedselpakketten niet te laten doorgaan
in een ruimte op het gemeentehuis, maar in het 
‘Huis van het Volk,’ geschilderd in de oranje kleur van de
regeringspartij.

Toen hij daarover
aan de tand werd gevoeld, antwoordde president Otto Perez Molina: “Dat kunnen we niet
toelaten. Als u me kunt zeggen in welke gemeenten dit gebeurt, zullen we de
nodige maatregelen treffen”. Kort
tevoren nog had hij eigenhandig, samen met de gouverneur, in Cobán
voedselpakketten uitgedeeld.

Een alternatief

Hoe dikwijls gebeurt het niet dat men na een verkiezingsuitslag vertwijfeld het
hoofd schudt en zegt: “Hoe is het toch mogelijk dat een berooide bevolking
uitgerekend voor de slechtste kandidaten stemt, voor partijen van werkgevers,
grote landeigenaars en sectoren die hen al jaren schaakmat zetten en hen
resoluut gevangen houden in de armoede?” Tegelijk echter kan men de vraag stellen of er wel een alternatief is.

Vorig jaar werd een groots opgezette bijeenkomst georganiseerd van
allerlei democratische, progressieve en linkse organisaties en een politieke
partij. Daar werd de Convergentie voor de Democratische Revolutie gesticht, met
twee doelstellingen: aanwezig zijn op de kieslijst voor de verkiezingen van
eind dit jaar en op lange termijn aan de macht komen in het land.

Eén
zaak kan men de organisatoren alvast niet verwijten, namelijk dat ze niet
realistisch zouden zijn. Ze mikken inderdaad op de lange termijn. De linkse
krachten blijven verdeeld. Op
de Convergentie van de Democratische Revolutie was maar één linkse partij
vertegenwoordigd: namelijk Alternatief Nieuwe Alliantie (ANN) van voormalig
guerrillaleider Pablo Monsanto. De
inheemse Partij Winaq van Rigoberta Menchú sloot zich aan. En, misschien nog
belangrijker, ook de Nationale Inheemse, Boeren- en Volkse Raad.

De initiatiefnemers van de convergentie zijn ervan overtuigd dat ze zich
moeten richten tot de burgerbevolking vanaf de middenklasse. Daarom “kan de democratische revolutie die we nodig hebben, noch Maya noch
socialistisch zijn, maar wel pluralistisch”, zei één van de aanwezige
vertegenwoordigers.

Een
bijkomend element – wanneer we het over een alternatief hebben – is hier niet
eens te berde gebracht. Waar gaan democratische organisaties de middelen halen
om te kunnen optornen tegen de miljoenen waarop de machtspartijen kunnen
rekenen en waarvan ze nu al gebruikmaken om het land te overspoelen met hun verkiezingspropaganda?