Het gebruik is gebaseerd op een bilaterale
overeenkomst tussen Spanje en Marokko, uit 1992. Toen werd afgesproken dat ‘illegale
vreemdelingen’, zonder enige procedure, terug over de grens worden gezet. Deze
overeenkomst is in strijd met de Conventie van Genève, die bepaalt dat een asielzoeker
het recht heeft om – eenmaal in Spanje – 
asiel aan te vragen. 

In februari van vorig jaar
ontstond veel ophef toen verschillende vluchtelingen stierven als gevolg van
buitensporig geweld van de Guardia Civil. Sinds enige tijd zijn plaatselijke
mensenrechtenactivisten in de enclaves heel actief. Dankzij hen doken het
voorbije jaar steeds meer filmpjes op die bewijzen hoe gewelddadig het er wel
aan toe gaat aan ‘het hek’.

Voor de Europese
Commissie werd het vervolgens onmogelijk om te doen of er niets aan de hand
was. De Eurocommissaris voor de rechten van de mens, Nils Muiznieks, bracht in dit
verband een bezoek aan Ceuta en Melilla. Volgens Muiznieks is het direct weer
uitzetten ‘illegaal’. Hij sprak zijn hoop uit dat de Spaanse regering een
oplossing zoekt, zodat de Spaanse wetgeving blijft voldoen aan de
internationale regels.  

Melilla is op dit moment
één van de populairste plekken voor migranten uit Afrika die proberen Europa te
bereiken.

In december vroeg ik aan
de regiopresident van de Autonome stad Melilla, Juan José Imbroda (Partido
Popular), wat hij dacht van het optreden van de Guardia Civil en het dumpen van
vluchtelingen. « Europa moet weten
wat ze wilt. We kunnen morgen de poort openzetten. Wij gaan geen last van de
asielzoekers ondervinden, want hun einddoel is niet Melillla. Zonder papieren
de grens oversteken is en blijft illegaal, hoe je het ook draait of keert. Het
is de taak van Europa om in de landen van herkomst een oplossing te
vinden. De Guardia Civil doet enkel haar werk. »

De Eurocommissaris heeft
het hek gezien, van de Spaanse kant. Maar hoe belangrijk zijn mensenrechten
nog, wanneer een asielzoeker terug op Marokkaanse bodem staat? Om Marokko het
vuile werk te laten opknappen geeft Europa honderden miljoenen aan hulp,
handelsrechten en visumregelingen weg. 

Nalapapa uit Guinea
leeft al maanden aan de Marokkaanse kant, in de bossen op de Gourougou berg, niet
ver van het hek. Op die berg liggen de kampen van de asielzoekers die zich
klaarmaken om over het driedubbele hek tussen Marokko en Spanje te klimmen. Binnenkort
komen er aan Marokkaanse kant nog een hek en een diepe greppel bij.  Voor Nalapapa is de situatie zenuwslopend: « We moeten waakzaam blijven want als
de Marokkaanse politie komt, is dat ‘s nachts. Wie geluk heeft, vlucht en
verbergt zich in het bos. Ze stelen onze mobiele telefoons en verbranden het
weinige wat we bezitten : kleding en eten. Wie niet snel genoeg is, wordt
bont en blauw geslagen en naar de woestijn in het grensgebied met Algerije
gedeporteerd »

Een 16-jarige jongen uit
Mali, die liever anoniem blijft, haalt zijn schouders op wanneer ik hem vraag
hoe men in hemelsnaam over het 7 meter hoge hek geraakt?

«Dat is niets in vergelijking met wat ik in de woestijn
gezien heb. We hebben twee dagen aan de zijkant van een vrachtwagen gehangen.
De reisgenoten die van de vrachtwagen vielen zijn allemaal dood, want de
chauffeurs stopten niet. Het kan mij niet schelen hoe lang het duurt, maar met
de hulp van God geraak ik ooit in Europa. » 

Het wordt tijd dat de
Eurocommissaris eens met Pastoor Esteban Velásquez praat. Jarenlang deed deze
pater missiewerk in El Salvador. Nu werkt hij, met een handvol vrijwilligers,
vanuit het kerkje in Nador dat dient als opslagplaats voor hulpgoederen. Pater
Vélasquez bezoekt en helpt de migranten in de bossen rond de stad. Volgens hem
leven er op dit moment zo’n 1000 vluchtelingen op de berg. «De pogingen om over het hek te klauteren lopen steeds dramatisch af:
mensen met gebroken ledematen, jonge mannen die ogen verliezen en er vallen ook
doden. Ik kan nog begrijpen dat Europa er alles aan doet om migranten in Marokko
te houden. Maar wat ik niet aanvaard, is dat Europa de andere kant opkijkt
wanneer de mensenrechten hier worden geschonden.  Er is dringend nood aan onafhankelijke
waarnemers op het terrein. Als Europa één van haar basisprincipes opgeeft, wat
blijft er dan nog over?» 

De omstandigheden waarin
de vluchtelingen leven, zijn schrijnend. Op zoek naar eten durven ze het niet
om naar Nador te gaan. Ze zijn bang om onderweg opgepakt en gedeporteerd te
worden. Voor eten kunnen ze enkel rekenen op enkele vrijwilligers. Sommige
vluchtelingen zijn de ontberingen beu, maar weten niet hoe ze terug naar huis
geraken. 

Op de Gourougou berg zit
A. uit Mali, zich bij een vuurtje te warmen. Hij toont een lelijke hoofdwonde
die maar niet wil genezen. «Dit is het werk
van de Marokkanen. Ze hoeven ons niet. Marokko is echt geen land voor zwarten.
Dat weten de Europeanen maar goed genoeg. Hoe kunnen ze ons nu vragen dat we hier
blijven. Geen sprake van!»

Vorige week kregen de
Spaanse senatoren een petitie met 95 000 handtekeningen, waarbij ze gevraagd
werden om niet te stemmen voor de uitbreiding van de veiligheidswet die het
dumpen van migranten (devoluciones en caliente) moet legaliseren.

In december kwamen in 30
steden duizenden Spanjaarden op straat om te protesteren tegen de nieuwe
veiligheidswet die veel meer is dat een wet die het dumpen van vluchtelingen
moet legaliseren. De wet is vooral bedoeld is om de Spanjaarden monddood te
maken. Diegenen die zonder toestemming betogen, riskeren binnenkort boetes
tussen 3 000 en 600 000 euro. Daarnaast mag de politie meer en harder optreden
mochten zij dat nodig vinden. Met de nieuwe wet worden we met z’n allen
potentiële gevaren voor de samenleving en vooral nog een beetje banger.