Je kan je beginnen afvragen wie de werkelijke werkgever van staatssecretaris voor Buitenlandse Handel en ex-Defensieminister Pieter
De Crem (CD&V) is. Op de ‘diplomatieke dagen’ kon De Crem het niet
nalaten om nostalgisch om te kijken naar zijn vroegere job op Defensie
door opvallend lang stil te staan bij het dossier van de vervanging van
de gevechtsvliegtuigen. Hij vindt dat de procedure van de vervanging
moet ‘bespoedigd’ worden en bovendien herhaalde hij zijn uitdrukkelijke
voorkeur voor de ‘superieure’ F-35 van het Amerikaanse Defensiebedrijf
Lockheed Martin.

Culmineert deze staatssecretaris voor Buitenlandse Handel zijn
functie met die van handelsvertegenwoordiger van Lockheed Martin? Afgaande op de megalomane cijfers die
het Amerikaanse ministerie van Defensie voorziet voor de aanschaf van
nieuwe F-35’s voor het fiscale jaar 2015 en 2016 kan je het pleidooi van
De Crem zonder omhaal surrealistisch noemen.

Toekomst van het leger

In het dossier van de vervanging van de gevechtsvliegtuigen kunnen we
alvast een erg betrouwbare voorspelling doen: het dreigt een van de
grootste Belgische miskleunen van de 21e eeuw te worden. Momenteel vindt
er een reeks hoorzittingen plaats in de Kamercommissie Defensie over de
toekomst van het leger. Enkele vaststellingen:

1. Nog voor het debat en de visie daarover is afgerond, staat in het
regeerakkoord ingeschreven dat de F-16’s worden vervangen en is een
aanvang gemaakt met de aankoopprocedure.

2. Het heeft maanden aandringen gekost vooraleer de vragenlijst die
naar de verschillende kandidaat-vliegtuigbouwers is gestuurd, eindelijk
aan het parlement is overhandigd. De lijst, zoals reeds werd vermoed,
geeft een duidelijke voorkeur aan voor de F-35. Wellicht niet toevallig is dat
overeenkomstig de wensen van onze voormalige Defensieminister.

3. Legertop, gemilitariseerde academici, politici van de meerderheid
doen allemaal alsof de vervanging een noodzakelijke en budgettair
haalbare zaak is, terwijl voor de jongste besparingsronde de verwarming
in de kazernes al in april wordt dichtgedraaid, er geen geld meer is
voor gedrukte syllabussen voor militaire opleidingen, liften worden
afgeschakeld, dienstwagens niet meer worden gerepareerd, etc. Het lijkt
er bijna op dat men het volledige leger wil ontmantelen om toch maar die
nieuwe gevechtsvliegtuigen te kunnen bekostigen. De budgettaire
beperkingen staan in elk geval in scherpe contradictie met de ‘full
spectrum‘-ambities van het regeerakkoord.

Nederland in val getrapt van F-35

Het gaat hier om een van de meest hallucinante, leugenachtige en
surrealistische dossiers in de recente geschiedenis van dit land. Een
van de leugenachtige beweringen is dat de investering in
gevechtsvliegtuigen zich grotendeels zal terugverdienen als gevolg van
compensaties. Wel ontbreekt enige ernstige studie die dat pleidooi ondersteunt. En in Nederland, waar ze in de val zijn getrapt door
37 F35’s aan te schaffen, weten ze inmiddels beter. Voor de F-35 is
de kans dat we een graantje zullen kunnen meepikken bijzonder gering, temeer daar ons
land  – anders dan Nederland – geen deel uitmaakt van het
ontwikkelingsprogramma van de F-35.

Waar er wel compensaties te rapen vallen, is in het onderhoud van de
nieuwe toestellen. Maar daar staan dan exploitatiekosten tegenover die
in Nederland jaarlijks op 7,5 miljoen euro per toestel worden geraamd.
De tewerkstelling die als gevolg van de aankoop (hooguit minimaal) en de
exploitatiekosten wordt gegenereerd, zal in elk geval door zijn natuur
grotendeels door de overheid gesubsidieerd zijn, een euh, ‘kleine’
inconsequentie voor een regering die zweert bij noodzakelijke
besparingen en een heilig geloof hecht aan liberale principes. De
economische argumenten vallen overigens in het niet als we diezelfde
miljarden (zie verder) zouden investeren in de ontwikkeling van pakweg
alternatieve energietechnologie of de medische sector.

‘Geen geld voor investeringen’

Ook de komende jaren dienen zich besparingen aan. In 2018 worden de
eerste (nog af te betalen) A400M transportvliegtuigen geleverd. Ten
laatste volgend jaar moet er daarom gestart worden met aanpassingswerken
in de luchthaven van Melsbroek, zo stelde het Rekenhof. Kostprijs: 65
miljoen euro. Maar huidig Defensieminister Vandeput verklaarde vorig
jaar in De Standaard (22/11) dat er geen geld is voor investeringen. Zal
dat in de toekomst veranderen, zoals Vandeput op 2 februari tijdens de
‘diplomatieke dagen’ beweerde? Natuurlijk niet. Maar dat pleitbezorgers
voor de vervanging van de gevechtsvliegtuigen maken zichzelf en ons dat
wel wijs.

Als deze regering het contract met de uitverkoren vliegtuigbouwer
tekent, zoals is voorzien voor 2018, dan dreigt ze de belastingbetalers
willens en wetens op te zadelen met een onbetaalbare megafactuur van
vele miljarden euro’s. Ter illustratie: zopas heeft het Amerikaanse
ministerie van Defensie zijn officiële budgetaanvraag voor het fiscale
jaar 2016 ingediend. Daarin is de aankoop voorzien van 57 nieuwe F-35’s
voor het totaalbedrag van maar liefst 11 miljard dollar (9,6 miljard
euro), of omgerekend 168 miljoen euro per toestel. Als we de wensen van
de vorige Defensieminister, die ons land met 40 F-35’s wil opzadelen, op
basis van de Amerikaanse cijfers naar de Belgische budgettaire context
vertalen, dan gaat het om een investering van maar liefst 6,75 miljard
euro. Dat komt overeen met bijna drie jaar het volledige Defensiebudget.

Belastingbetaler

Een politicus die zo’n waanzinnige aankoop door onze strot wil duwen,
is simpelweg onbekwaam. Het is nu afwachten wat zijn opvolger Steven
Vandeput uit zijn hoed zal toveren. Over enkele weken wil hij zijn
strategisch plan voorstellen. De zogenaamde toverformule zou de
zogenaamde programmafinanciering zijn. Maar in werkelijkheid bestaan er
geen toverformules. Uiteindelijk moet het geld door de belastingbetaler
worden opgehoest. Minstens 6 miljard euro voor de aankoop van 40
gevechtsvliegtuigen die in Nederland en Canada op een levensduur van 30
jaar worden geschat. Met een exploitatiekost van 7,5 miljoen euro
per jaar (Nederland) komt daar nog eens 9 miljard euro bovenop.

Hoewel de
‘vliegtuiglobby’ ons van het tegendeel probeert te overtuigen, zijn deze
gevechtsvliegtuigen qua aankoop en exploitatie gewoonweg
onbetaalbaar… en bovendien geen prioriteit. Laat ons hier dus vlug een politieke streep onder trekken en ernstig
nadenken over wat we bereid zijn te betalen voor onze veiligheid, en
vooral op welke manier dat moet gebeuren met welk leger.