Het
dossier van de handel in emissierechten kwam op 20 januari 2015
opnieuw op de politieke agenda toen de Commissie voor Industrie en
Energie (ITRE) van het Europees Parlement enkele voorstellen tot
hervormingen behandelde.

De
leden van de Commissie konden niet tot een gemeenschappelijk akkoord
komen. De European Wind Energy Association (EWEA), de
vereniging van Europese producenten van windenergie, klaagde deze
besluiteloosheid aan in de Britse krant Financial Times. Om duidelijk
te begrijpen waar ze zich druk over maken, is het belangrijk om even
terug te kijken naar enkele basisbegrippen.

Emissiehandel

De
EU heeft de emissiehandel in 2005 in het leven geroepen na het
tekenen van het Kyoto-protocol in 1997. Dat verdrag tussen de
grootste industrielanden bepaalt dat de uitstoot van schadelijke
gassen zoals koolstofdioxide en methaan gemiddeld met 5,2 procent
moet verminderen tegenover het niveau van 1990. De EU doet dit door
middel van uitwisseling van emissies tussen landen in het Emissions
Trading Scheme (ETS).

ETS
werkt door middel van een systeem van vooraf vastgestelde limieten.
Elk Europees bedrijf krijgt het recht om een bepaalde hoeveelheid
schadelijke gassen uit te stoten. Stoot het meer van deze stoffen
uit, dan moet het rechten bijkopen. Is de uitstoot minder dan
verwacht, kan het zijn overblijvende rechten verkopen.

Die
verkoop verloopt via nationale marktsystemen waarbij overheden weinig
sturing moeten geven. Door het economisch principe van vraag en
aanbod ontstaat er een bepaalde prijs per uitgestoten hoeveelheid
gassen. De EU redeneert dat bedrijven op die manier sneller zullen
investeren in milieuvriendelijke maatregelen, omdat het prijskaartje
van hun luchtvervuiling hoog oploopt.

Joint
Implementation en Clean Development Mechanism

Naast
deze ‘pure’ vorm van emissiehandel bestaan er twee alternatieve
marktsystemen om de handel in uitstootrechten te stimuleren. Joint
Implementation (JI) en Clean Development Mechanism (CDM). Beide
systemen werken op basis van steun aan groene projecten in het
buitenland. Via het UNFCCC, de VN-organisatie die de VN-conventie
over de klimaatverandering uitvoert, kunnen deze projecten worden
goedgekeurd.

Het
verschil tussen de twee systemen zit hem in het land waar het project
wordt uitgevoerd. Bij JI vindt het project plaats in een
industrieland dat meewerkt in het emissiehandelssysteem. In het geval
van CDM gaat het altijd om een land dat geen emissiehandel voert,
waaronder veel landen in het Zuiden. De projecten, die onder VN-vlag
worden beheerd, kennen een groot succes. Vooral CDM heeft gezorgd
voor een grote geldstroom richting ontwikkelingslanden, zeggen de VN.

Backloading

De
financiële en economische crisis van 2008 heeft een stok in de
wielen gestoken van de emissiehandel. Bedrijven zien hun inkomsten
dalen en investeren bijgevolg minder in emissierechten, waardoor deze
handel instort.

Om
deze dramatische prijsdaling tegen te gaan, heeft de EU op 17
december 2014 besloten om voor 900 miljoen euro aan emissierechten
tijdelijk te bevriezen, wat in het jargon ‘backloading’ heet.
Door de verkoop van emissierechten uit te stellen met zeven jaar, hoopt
de EU dat ze schaarser worden en de prijs terug omhoog gaat.

Besluitvorming

Voorlopig
zijn er weinig signalen dat de prijsdaling wordt afgeremd. Daarom
trekken de Europese windenergieproducenten aan de alarmbel. Zij
vragen via verschillende media aan de EU om bijkomende
hervormingsmaatregelen goed te keuren, waaronder een eenvoudige
afschaffing van de overschot aan emissierechten.

Of
deze maatregelen uiteindelijk worden goedgekeurd door de EU hangt
grotendeels af van de politieke wil van de leden van het Europees
Parlement. Dat zegt directeur Sarah Deblock van de International
Emissions Trading Association (IETA), de internationale vereniging voor emissiehandel in een verklaring.
“Het is teleurstellend dat het Europees Parlementscomité voor de
Industrie en de Energie een voorstel tot hervorming van de
emissierechten heeft afgekeurd. We hopen dat het Milieucomité van
het Europese Parlement eind februari alsnog het voorstel zal
goedkeuren.”

Bronnen: 
European
leaders need to set tougher emissions targets, says Financial Times
Europe’s
flawed carbon market
Reform
of the EU carbon market