Snoeien in planlast en regeltjes?
Wim Van Roy

Snoeien in planlast en regeltjes?

'Mensen zijn het kotsbeu enkel consument te zijn', de open brief van Oikos-coördinator Dirk Holemans, heeft diverse reacties opgeroepen. Hier volgen de indrukken van Wim Van Roy, van de organisatie voor maatschappelijk werk De Wakkere Burger.

vrijdag 30 januari 2015 09:26
Spread the love




Wat
valt ons op in Dirk Holemans’ essay wanneer we het bekijken vanuit een
perspectief van de relatie burger-bestuur?

De
transitiegedachte heeft een golf aan spontane burgerinitiatieven op
gang gebracht: buurtcomités, stadstuinders, deelinitiatieven,… Op
zich niets mis mee, integendeel. Deze initiatieven geven mensen greep
op hun eigen leven en de kwaliteit van hun leefomgeving. De rol van
de (lokale) overheid wordt daarbij vaak omschreven als ‘facilitator’.
Het politieke bestuur moet die initiatieven mogelijk maken,
bijvoorbeeld via financiële en/of logistieke ondersteuning. Alweer:
niets mis mee. Maar de overheid in die rol fungeert, ons inziens,
eerder als een eenrichtingsverkeer, waarin de burger niet zozeer een
evenwaardige partner is.

Het
essay van Dirk Holemans pleit daarom terecht voor herpolitisering en
voor collectieve actie. Lokale transitie-initiatieven zoals een
samenmoestuin, hoe waardevol ook, zullen de wereld niet écht
veranderen. In een eigen bijdrage in hetzelfde Oikos-nummer (pg 30)
verwezen we immers al naar een mogelijk risico van deze evolutie:
raakt de politieke participatie – lees: beleidsinvloed – hierdoor
niet op de achtergrond? Heel wat van die actieve burgers zouden
immers leiden aan ‘goedgemutste machteloosheid’: ze zoeken actief
naar een positief en duurzaam alternatief voor het huidige beleid en
het mondiale kapitalisme, maar hebben tegelijk amper vertrouwen in de
tegenkracht van burgers die verandering en hervorming zou kunnen
afdwingen. Hoe deze (r)evolutie concreet op gang brengen is een even
boeiende als moeilijke vraag?

De
relatie tussen overheid en burgerinitiatieven is ook een samengaan
van verschillende logica’s. Enerzijds zit de overheid in de logica
van Nieuw Publiek Management waarin ze in ruil voor steun graag
meetbare en controleerbare doelstellingen voorop stelt. Strookt dit
met burgerinitiatieven die een maatschappelijke meerwaarde creëren,
maar vaak en vooral wél spontaan en onvoorspelbaar werken? Is het
niet aan die overheid om vertrouwen te schenken aan die actieve
burgers? Zou die overheid – als facilitator – niet beter snoeien in
planlast en regeltjes?

Het
essay over het heroveren van autonomie wijst op het belang van
‘ontmarkting’ en ‘onthaasting’ binnen de nieuwe wenselijke
identiteit. Misschien is ook ‘verrijking’ van belang binnen die
identiteit: niet van de eigen bankrekening, maar van het
maatschappelijke debat. Moeten overheden niet meer investeren in
participatie en een breed maatschappelijk debat voor zij ambtenaren
en studiebureau’s loslaten op een of ander dossier? Vaak levert dat
een breder en rijker debat op.

Nog
een slotbedenking: van P2P-netwerken wordt heel wat verwacht in deze
context. Maar draagt deze P2P-logica geen risico’s op nieuwe
ongelijkheden in zich mee? Is iedereen voldoende interessant om te
participeren aan deze nieuwe creatieve processen? Welke garanties
zijn daar nodig?

take down
the paywall
steun ons nu!