Militaire strategie krijgt Boko Haram niet klein

Er is meer dat de terreurslachtoffers in Parijs en Nigeria verbindt dan het tijdstip. De terreurgolf in Baga toont het failliet van de strategie van Hollande om Boko Haram militair te verslaan.

woensdag 14 januari 2015 23:48
Spread the love

Het was één van de meest schrijnende details van de
afgelopen week. De Nigeriaanse president Goodluck Jonathan bood zijn
condoléances aan na de aanslagen in Parijs maar bleef stil over de
slachtoffers in zijn eigen land. 

Volgens Amnesty
International kwamen er mogelijk 2000 mensen om het leven bij een
aanval begin januari door de terreurbeweging Boko Haram op enkele
woongebieden in het noordoosten van Nigeria in en rond de stad Baga.
De mensenrechtenorganisatie ondersteunt die bewering donderdag met
satellietbeelden van het gebied. Volgens die beelden werden 3700
gebouwen vernietigd.

Het Nigeriaanse leger houdt het op 150 doden,
onder wie veel strijders van Boko Haram. Om de waarde van die
bewering in te schatten, is het belangrijk te weten dat de
Nigeriaanse autoriteiten de slagkracht van Boko Haram altijd geminimaliseerd hebben. De overheid wil niet de indruk wekken dat ze
de situatie niet onder controle hebben. Zeker niet nu Nigeria
afstevent op woelige presidentsverkiezingen. Op 14 februari hoopt
Goodluck Jonathan herverkozen te worden.

De slachtoffers vielen nadat militanten van Boko Haram
een legerpost veroverd hadden in Baga. De stad en het gebied errond
werd grotendeels vernield. Opmerkelijk is dat die legerpost als
uitvalbasis moest dienen om de stellingen van Boko Haram in de regio
aan te vallen. Het was meteen ook één van de laatste legerbasissen
in het noordoosten van het land.

Het ziet er dus niet naar uit dat het leger de opmars
van Boko Haram snel onder controle zal krijgen. Nochtans slorpt het jaarlijks een vijfde van de
begroting van het land op. 

Opgestaan uit de doden

Vijf jaar geleden kondigde dat leger
triomfantelijk maar voorbarig het einde aan van Boko Haram. Die
beweging zelf bestond toen zeven jaar.

Boko Haram werd in 2002 opgericht door Mohammed
Yusuf. Het begon als een religieus complex met een school en een
moskee. Arme gezinnen stuurden hun kinderen naar de school. Boko
Haram is trouwens een bijnaam en betekent ‘Westers onderwijs is
verboden’. 

De ambitie van Yusuf was groot. Op termijn wou hij
een islamitische staat oprichten. Zijn aanhangers rekruteerde hij
door scherp uit te halen naar de corruptie van de overheid.
Aanvankelijk ging de beweging vreedzaam te werk.

In 2009 liep het mis. Boko Haram nam toen wraak
voor de arrestatie van enkele leden en voor een aanvaring met de
politie tijdens een begrafenisplechtigheid. Enkele politiekantoren
werden aangevallen.

Het leger en de politie sloegen terug en meer dan 700
mensen, onder wie veel aanhangers van Boko Haram, kwamen om het leven.
Ook Yusuf werd gearresteerd en gedood in de gevangenis. Zijn lijk
werd getoond op tv.

De beweging was echter snel terug op de been en
ging deze keer voluit voor de gewapende strijd. In 2010 slaagde Boko
Haram er al in om 105 gevangen leden te bevrijden tijdens een raid op
een gevangenis. De groep begon haar veroveringstocht met zelfgemaakte
wapens. Door de overvallen op politiekantoren en legerbasissen
beschikt Boko Haram inmiddels over modern oorlogstuig.

Baga was eerder al het toneel van gruweldaden. In
april 2013 hadden militanten van Boko Haram enkele soldaten in een
hinderlaag gelokt in de buitenwijken van Baga. Als wraak heeft het
leger een groot deel van de stad in vuur en vlam gezet. Volgens Human
Rights Watch kwamen daarbij 200 mensen om het leven. 

Escalatie

Het conflict escaleert en eist alsmaar meer doden.
Van de 16.000 mensen die sinds 2011 om het leven kwamen in het conflict
tussen Boko Haram en het Nigeriaanse leger, stierven er meer dan
11.000 in 2014 alleen. Vorig jaar ontvoerde Boko Haram ook 276
schoolmeisjes. Van hen zijn er nog altijd 219 vermist.

In 2014 ging Frankrijk zich ermee moeien. President
Hollande nodigde Jonathan uit op een top met staatshoofden van
voormalige Franse kolonies zoals Tsjaad en Kameroen, tevens
buurlanden van Nigeria. De landen beslisten om Baga te gebruiken als
coördinatiecentrum van de oorlog tegen Boko Haram. Er is dus meer
dan alleen het tijdstip dat de aanslagen in Parijs verbindt met de
terreur in Nigeria.

De terreurgolf in Baga toont het failliet van de strategie van Hollande om Boko Haram militair te verslaan.

Nigeria is sinds vorig jaar de sterkste economie van
Afrika. De overheid is voor 80 procent van haar inkomsten afhankelijk van
olie. Door de lage olieprijzen staan die inkomsten wel onder zware
druk. Maar niet iedereen in het land geniet van die economische groei
van de voorbije jaren. 

Meer dan 60 procent van de bevolking
leeft in absolute armoede. Dat betekent dat meer dan 100 miljoen
Nigerianen moeten rondkomen van minder dan 1 dollar per dag. In het
noorden loopt het aantal mensen dat in absolute armoede leeft op tot
80 procent.

Het noordoosten van Nigeria waar Boko Haram actief
is, is een achtergestelde regio. Boko Haram weet de onvrede over het
christelijke zuiden van het land waar een verwesterde elite alle
rijkdom naar zich toetrekt goed uit te spelen.

De beweging surft ook op de onvrede over de corruptie
in het land. Hoewel Nigeria een belangrijke olie-exporteur is, moet
het land brandstof invoeren. De eigen olieraffinaderijen staan na
jaren van wanbeheer en corruptie op instorten.

Dankzij de
overheidsubsidies bleef de brandstofprijs lange tijd laag, maar daar
kwam een einde aan in 2012 toen die subsidies werden afgeschaft onder
druk van het IMF. In heel het land werd toen betoogd en gestaakt.

Het geweld van Boko Haram kwam niet uit het niets. Tussen
1999 en 2003 – voor het ontstaan van Boko Haram – vielen er
10.000 doden bij gewelddadige clashes tussen moslims en christenen. In
2000 vielen er 2000 doden bij zware rellen in het noorden van het
land.

take down
the paywall
steun ons nu!