Alexis Tsipras, leider van SYRIZA (WikiMedia Commons)
Analyse -

Wie dingt naar de stem van de Griekse kiezer?

Op 25 januari gaan de Grieken weer naar de stembus, terwijl Europa de adem inhoudt. Welke partijen zijn er, waarvoor staan ze, en hoe reëel zijn hun kansen? Een gedetailleerd overzicht,rechtstreeks vanuit Athene.

dinsdag 13 januari 2015 11:39
Spread the love

De crisis in het land is nog lang niet bezworen en de Grieken zijn na meer dan vier jaar besparingsbeleid murw geslagen. Onder deze omstandigheden moeten de politici naar de gunst van de Griekse kiezer dingen.

Griekse stemplicht

Ter herinnering: de stembureaus gaan op 25 januari 2015 open
om 7 uur ‘s ochtends en sluiten rond 7 uur ‘s avonds (de wet zegt dat ze open
blijven ‘tot zonsondergang’) en deelname aan de verkiezing is – net als in België – verplicht. Er zijn geen echte gevolgen
als je niet komt opdagen, want de Griekse overheid heeft een ernstig probleem
met het actualiseren van de kieslijsten. Vaak staan er nog mensen op die overleden
zijn.

In een verkiezingsjaar worden de kieslijsten steeds in
februari geactualiseerd. Omdat
de verkiezingen dit jaar op 25 januari vallen, zullen zo rond de 100.000
jongeren van 18 niet kunnen gaan stemmen. Er zijn 300
zitjes in het parlement te verdelen (Griekenland heeft geen kamer of senaat).
Door een eigenaardige kieswet, opgesteld door Evangelos Venizelos, krijgt de
eerste partij sowieso 50 zetels cadeau, dus in praktijk gaat de strijd om de
overige 250 zetels.  

In 2012 deden er niet minder dan 36
partijen mee aan de parlementsverkiezingen. Dat was een absoluut record, maar deze keer komen we daar niet in de buurt. In totaal heeft de Griekse kiezer de keuze uit 21 partijen, 4 coalitielijsten en een lijst met onafhankelijke kandidaten. De volledige lijst vindt u hier onder: 

  1. Nea Dimokratia: de partij van uittredend premier Samaras. In principe is de partij
    conservatief en centrumrechts. Onder Samaras is ze ver naar rechts opgeschoven, getuige het feit dat hij de parlementsleden van het extreemrechtse LA.O.S. aan
    boord heeft genomen en ministerposten heeft gegeven. Bedoeling was om
    kiezers aan de rechterkant van het spectrum aan te spreken, maar de
    premier heeft daarmee de traditionele kiezer van Nea Dimokratia
    vervreemdt. In de
    laatste opiniepeilingen haalt de partij rond de 25 procent van de stemmen.

  2. SYRIZA: een coalitie van voornamelijk radicaal linkse partijen, die
    elk hun zegje hebben. Daardoor is de boodschap van SYRIZA aan de kiezer
    niet altijd even consistent en de tegenstanders hebben daar altijd gretig
    op ingespeeld. Het is de verdienste van partijleider Alexis Tsipras dat
    hij de neuzen min of meer in dezelfde richting heeft weten te krijgen. De
    voorbije jaren zijn heel wat politici van het doodbloedende PASOK de
    rangen van SYRIZA komen versterken. De partij spreekt een breed spectrum
    van linkse kiezers aan. In de laatste opiniepeilingen ligt de partij steevast voorop en lijkt
    30 procent van de stemmen te gaan halen.

  3. PASOK: de socialistische partij die gesticht is door Andrea
    Papandreou heeft harde klappen gekregen. Zoon Georgos Papandreou haalde
    met de partij nog 44 procent van de stemmen in 2009. Ondertussen zou de partij
    met de kiesdrempel van 3 procent flirten. Papandreou heeft de partij verlaten en vice-premier
    Venizelos probeert de brokken te lijmen. Decennialang
    waren PASOK en Nea Dimokratia gezworen vijanden, maar sinds de partijen
    samen een coalitieregering vormden, worden ze door de Grieken als twee kanten van
    dezelfde medaille gezien. Voor de Griekse kiezer heeft PASOK niets meer
    met socialisme te maken, omdat de partij een keiharde neoliberale
    besparingskoers volgde. Het wordt afwachten of PASOK nog in het parlement
    komt. De laatste opiniepeiling geeft 3 procent.

  4. Gouden Dageraad: deze neonazipartij kreeg in 2012 achttien leden in het parlement. De
    extreemrechtse kiezer die niet voor Nea Dimokratia wilde kiezen, omdat die
    partij het systeem vertegenwoordigde, koos resoluut voor Gouden Dageraad.
    Een stem voor de rechtse partij LA.O.S. was niet aan de orde, want die partij had even in de
    overgangsregering onder bankier Loukas Papadimos gezeteld. Sinds de
    opkomst van Gouden Dageraad heeft Griekenland heel wat criminaliteit
    gekend, waar zo goed als niet werd tegen opgetreden. Het duurde tot er
    Grieks bloed vloeide, voor justitie in actie schoot. Zeven parlementsleden,
    onder wie voorzitter Nikos Michaloliakos en woordvoerder Ilias Kasidiaris,
    zitten sinds september 2013 in voorhechtenis. Gezien ze officieel nog
    nergens van beschuldigd zijn, kunnen ze zich kandidaat stellen, wat ze dus
    ook hebben gedaan. Gouden
    Dageraad maakt kans om de derde partij te worden. Ze
    scoort rond de 6 procent in de opiniepeilingen, ongeveer de helft van het
    behaalde resultaat in 2012.

  5. KKE (Communistische
    Partij van Griekenland):
    de oudste partij van
    het land. Predikt steevast voor dezelfde bekeerden. Wil Griekenland uit de EU, uit de NAVO en nog
    zo veel meer. De partij is niet uit op
    samenwerking met een andere politieke partij. Het moet zoals de KKE het
    wil. De retoriek van de KKE klinkt oubollig, de partij laat zich vooral
    inspireren door het communisme zoals dat door Stalin werd uitgevoerd. De harde kern van om en bij de 4 à 5 procent zal voor de partij stemmen. En alles zal bij het oude blijven voor de KKE.

  6. Liberale Partij: een vrij onbekende partij die teruggrijpt naar het liberalisme zoals
    dat meer dan honderd jaar geleden werd gepredikt door Eleftherios Venizelos (geen
    relatie met de uittredende vice-premier). De partij zal niet op de radar
    verschijnen.

  7. Teleia: de
    vertaling van de naam van deze partij is ‘Punt’. Het is een partij die is opgericht door burgemeester Apostolos
    Gletsos van een klein dorp ongeveer 150 kilometer ten noorden van Athene. Hij is nog acteur geweest en is misschien wel efficiënt als burgemeester, maar
    op nationaal niveau wordt hij voornamelijk op gelach onthaald. Gletsos besloot
    de partij op te richten zodat Alexis Tsipras zeker geen premier kan worden.
    De kiesdrempel haalt hij in geen geval.

  8. Organisatie van de internationalistische
    communisten van Griekenland (OKDE):
    naar verluidt een partij van drie mensen. Die
    zeker niet zal wegen op de verkiezingen.

  9. Beweging van Democratische Socialisten (To Kinima): de gloednieuwe partij van Georgos
    Papandreou, die volgens velen daarmee een soort van vadermoord heeft
    gepleegd omdat hij zich heeft afgescheurd van PASOK. Papandreou zal steeds geassocieerd worden met het feit dat hij
    de trojka in Griekenland heeft binnengeloodst. Toch heeft de naam nog
    steeds heel wat aanhang, maar of dat zal volstaan om de kiesdrempel te
    halen, valt nog af te wachten. Aanvankelijk werd gedacht dat Papandreou
    stemmen zou weghalen bij SYRIZA, maar daar lijkt het in de laatste
    opiniepeilingen niet naar.

  10. Onafhankelijk Vernieuwend Links, Vernieuwend Rechts, Vernieuwende PASOK Vernieuwende Nea
    Dimokratia, Nee aan de Oorlog, Partij van de
    Operatie Geeft Land Weg, Schenkt
    Schulden Kwijt, Redt Levens, Algemene
    Boeren- en Werklieden Partij van Griekenland (PA.E.K.E.):
     verdient de prijs voor de origineelste naam. Deze
    partij is in handen van één persoon, die al jaren meedingt en in 2012
    welgeteld één stem heeft gehaald en dat was dan niet eens die van de
    oprichter: de 85-jarige Miltiadis Tzalazidis.

  11. Beweging van Nationaal Verzet (KEAN): partij van veearts
    Hippokratis Savvouras, van het eiland Limnos. De dieren kunnen niet op hem
    stemmen. Of mensen het zullen doen, valt ten zeerste te betwijfelen.

  12. EEK – Trotskisten –
    Revolutionaire Arbeiderspartij:
    een van de
    vele varianten op het communisme in Griekenland. Deze partij kan ook
    rekenen op een harde, zij het zeer beperkte, kern van kiezers. Zal de
    kiesdrempel niet halen.

  13. Nationale Hoop:
    een partij die de natie en religie hoog in het vaandel voert. God is met hen, volgens hun brochure. De kiezers zullen dat in
    mindere mate zijn.

  14. LA.O.S.: de partij van Georgos Karatzaferis, die zich jaren geleden
    heeft afgescheurd van Nea Dimokratia. LA.O.S. is bekend geworden als de
    partij die meestapte in de overgangsregering (“regering van nationale
    redding”) samen met Nea Dimokratia en PASOK. De partij heeft heel wat
    dubieuze figuren uit de extreemrechtse onderwereld salonfähig gemaakt,
    maar heeft ze allemaal naar Nea Dimokratia zien vertrekken. LA.O.S. is
    zijn traditionele kiezers kwijt en zal de kiesdrempel niet halen.

  15. Unie van
    Centralisten:
    partij van de excentrieke Vasilis
    Leventis, die al decennialang zendtijd koopt op kleinere televisiezenders,
    waar hij tekeer gaat tegen de twee partijen die het land sinds de val van
    de junta hebben geregeerd. Jarenlang werd er om hem gelachen, maar de man
    had wel een punt. Sommige van zijn uitvallen zijn legendarisch en vaak
    zelfs profetisch. Toch slaagt hij er niet in om dat aan de stembus te
    verzilveren.

  16. ELKSI – Griekse Witte
    Beweging met Actuele Ideologie:
    een
    gloednieuwe partij waarover geen informatie te vinden is. Zal dus ook geen
    potten breken.

  17. Unie van
    Democratische Nationale Hervorming:
    dit is
    een partij die uit drie leden bestaat en waarover verder heel weinig is
    geweten.

  18. ROMA – Radicaal
    Orthodox Front van Solidariteit:
    eveneens een nieuwe partij die is ontstaan in crisistijd. Solidariteitsbewegingen
    zijn er veel. Weinigen maken de stap naar de politiek en of ROMA stemmen
    zal behalen, is nog maar de vraag.

  19. Griekse Beweging van
    Directe Democratie:
    de partij bestaat al sinds
    2009, maar heeft zich versterkt met mensen die tijdens de protesten in
    2011 opkwamen voor meer directe democratie. De fondsen zijn beperkt, de naam is vrijwel
    ongekend en de partij zal zeker niet de kiesdrempel halen.

  20. To Potami (De
    Rivier):
    partij die is opgericht door
    journalist Stavros Theodorakis. De man heeft jaren gewerkt voor kranten en
    televisiezenders die erg nauw aanleunden bij PASOK. Theodorakis beweert
    dat hij vernieuwing brengt, maar krijgt veel kritiek, omdat hij vooral
    oudere politici weer opvist. Voor velen is hij de verpersoonlijking van
    het PASOK van voormalig premier Kostas Simitis. Zelf beweert To Potami
    centrumlinks te zijn, maar de partij heeft de rangen versterkt met
    ultraliberale politici, wat bij de kiezers tot veel argwaan heeft geleid.
    To Potami flirt met de derde plaats, volgens opiniepeilingen, en zou wel
    eens de kingmaker van deze verkiezingen kunnen worden. Theodorakis
    wil niet samenwerken met SYRIZA, maar een coalitie met Nea Dimokratia is
    niet uitgesloten.

  21. ELLADA – Griekse
    Volkse Democratische Bevrijding:
    een bonte
    verzameling van figuren die er de vreemdste theorieën op nahouden. Ook zij
    zullen niet wegen op de verkiezingen. 

Vervolgens komen er nog vier coalities van partijen
op: 

  1. ANTARSYA –
    Antikapitalistisch Linkse Samenwerking voor de Ommekeer
    , samen met Front van
    Antikapitalistisch Revolutionair Communistisch LinksenRadicale Ecologische en Frontale Links Confrontatie
    : de naam is duidelijk, dit is een uiterst linkse, communistische
    coalitie met een groen tintje. Even onverzoenlijk en radicaal als de KKE, waarmee ze niet willen samenwerken. De kiesdrempel zal niet worden
    gehaald.

  2. Communistische Partij
    van Griekenland (Marxistisch-Leninistisch)
    samen
    met Marxistisch-Leninistische
    Communistische Partij van Griekenland:
    bij uitstek een samenwerking
    zoals je ze enkel zou verwachten in een Monty Python-sketch.Op een glimlach kunnen ze
    rekenen. Op een stem heel wat minder.

  3. Groenen – DIMAR
    (Democratisch Links):
    DIMAR is gekend als de gematigde
    linkse partij die nog een tijdje deel heeft uitgemaakt van de
    coalitieregering onder premier Samaras, maar daar is uitgestapt toen die
    de openbare omroep sloot. DIMAR heeft zich afgescheurd van SYRIZA, en
    heeft geprobeerd de brokken te lijmen, maar zal nu met de groenen op één lijst naar de kiezer stappen. DIMAR haalt ongeveer 1 procent in de
    opiniepeilingen.

  4. Onafhankelijke
    Grieken van Nationale Patriotische Alliantie
    , Boeren- en Veehouderspartij van
    Griekenland
    , Wit, Brandend Heet Griekenland, Christendemocratische Partij van
    Griekenland
    , Onafhankelijke
    Grieken
    : dit zijn zes partijen die onder leiding
    van Panos Kammenos opkomen. Kammenos heeft zich jaren geleden afgescheurd
    van Nea Dimokratia en haalde met zijn Onafhankelijke Grieken 20 zetels in
    2012. De partij is rabiaat tegen het besparingsbeleid en is zeer
    nationalistisch. Ze wordt gekenmerkt door het verkondigen van allerlei
    samenzweringstheorieën, zoals het feit dat Joden geen taksen betalen. De
    partij flirt met de kiesdrempel en er doen geruchten de ronde dat een
    samenwerking met SYRIZA mogelijk is na de verkiezingen.  

Ten slotte is er een aparte lijst, met
onafhankelijke kandidaten:

  1. Waardigheid: een lijst van kandidaten die niet tot een of andere partij
    willen behoren. Ze worden dus niet verbonden door een ideologie, maar
    zetten zich af tegen alles wat de voorbije tientallen jaren fout is
    gelopen. Daarmee kunnen ze op goedkeuring rekenen van de Griekse
    bevolking, maar stemmen zal het niet opleveren.

Bronnen (volgens nummer van de partij in de lijst hierboven):

  1. http://ww.nd.gr
  2. http://www.syriza.gr
  3. http://www.pasok.gr
  4. http://www.xryshaygh.com/
  5. http://www.kke.gr
  6. http://www.liberalparty.gr/
  7. http://www.teleia.com.gr/
  8. http://www.okde.gr/
  9. http://www.tokinima.gr/
  10. geen website
  11. geen website
  12. http://www.eek.gr/
  13. http://www.ethnikielpida.gr/
  14. http://www.laos.gr/
  15. http://www.enosikentroon.gr/
  16. geen website
  17. geen website
  18. geen website
  19. http://www.dimopolis.gr/
  20. http://topotami.gr/
  21. http://www.el-la-d-a.gr/
  22. http://www.antarsya.gr/
  23. http://www.kkeml.gr/
    en http://www.m-lkke.gr/
  24. http://prasinoi.gr/
    en http://www.dim-ar.gr/
  25. http://anexartitoiellines.gr/
  26. http://www.axioprepeia.gr/ 

Het zal dus voornamelijk uitkijken zijn naar wat Nea Dimokratia (partij 1) en SYRIZA (partij 2) doen. Als we de opiniepeilingen op dit moment mogen geloven (en die moeten hier steeds met een korrel zout worden genomen), dan haalt geen van de twee partijen een
absolute meerderheid in het parlement.  

Zowel PASOK als Georgos Papandreou hebben
laten uitschijnen dat ze niet tegen een regeringscoalitie met SYRIZA zijn. Alexis
Tsipras heeft dan weer laten weten dat hij onder geen beding met de oude garde
wil samenwerken en sluit ook een coalitie met Panos Kammenos van Onafhankelijke
Grieken uit. Dan blijft enkel een samenwerking met KKE mogelijk, maar die
partij wil van geen enkel compromis weten en zal wellicht weigeren. 

Nea Dimokratia zou dan weer een coalitie
kunnen vormen met To Potami, als er genoeg zetels zijn in het parlement. Door het huidige electorale systeem van de 50 bonuszetels in het parlement voor de grootste partij bij de verkiezingen is dat bij winst van SYRIZA zo goed als
onmogelijk. (Om met die extra zetels op zichzelf alleen een meerderheid te behalen moet Syriza meer dan 36 procent halen, dat is zelfs in de meest positieve peilingen zo goed als uitgesloten). De bruggen tussen Syriza en  PASOK zijn wellicht verbrand. 

Als geen enkele partij de absolute
meerderheid haalt, dan volgt een tweede ronde en een nog langere periode van
politieke onzekerheid. Daardoor komt ook de uitbetaling van de laatste schijf
van de trojka-noodlening (de Europese Commissie, de Europese Centrale Bank en het Internationaal Muntfonds) in het gedrang, want de trojka kan de evaluatie van de
hervormingen in een verkiezingsperiode niet doorvoeren. In juni moet
Griekenland ruim 7 miljard euro van deze obligaties uitbetalen. Het worden spannende maanden. 

take down
the paywall
steun ons nu!