Reportage -

Recht op werk: deel 5

Iedereen die over het probleem van de werkzoekenden praat, en dit ook doet vanuit een welgemeende bezorgdheid, die stelt zich enkele vragen. Zo ook ik. Een logisch begin was dan ook hoe het komt dat deze mensen zonder werk kwamen te zitten, of misschien nog nooit werk gevonden hebben. En hoe verloopt nu hun zoektocht? Ik bundelde enkele vragen in reeksen, hieronder die voor reeks 5, alsook de antwoorden die ze gaven vanuit het gesprek dat hierop volgde.

maandag 12 januari 2015 18:08
Spread the love

1. Ben je wat op de hoogte
van genomen maatregelen, nu en in het verleden? Hebben ze je al geholpen of
waren ze soms eerder een rem? Wat denk je van de nieuwe maatregelen uit het
regeerakkoord, gaan zij je helpen?

2. Hoe moeilijk is het om in
je omgeving te praten over je werkloosheid, voel je dat er meer en meer maatschappelijk
onbegrip opduikt in gesprekken? Bemoeilijkt dat net de situatie of niet?

NN bijt de spits af, want
er leeft hoop bij hem, maar toch ook wat onzekerheid.

NN: “Ik heb gezien dat er in het nieuwe
regeerakkoord iets zal gedaan worden voor mensen met psychische problemen, dat
er weer een nieuwe screening zal ondergaan moeten worden waarbij ze je een
statuut op je hoofd kleven. Maar veel details ken ik nog niet. Het kan positief
in mijn voordeel uitvallen als er eindelijk eens begeleiding op maat komt,
specifiek voor mensen met psychische problemen, maar het kan evengoed zijn dat
men mij oplegt de straat te gaan vegen, om zogezegd onder de mensen te komen.
Dat ik weer een hele resem vaardigheden moet aanleren die ik niet zou hebben. Dat
zou, voor mensen zoals ik, voor een verslechtering kunnen zorgen van de
situatie.”

“Sowieso
zit ik eind dit jaar zonder inkomen. Recent is men ook strenger gaan
controleren op mensen met een arbeidshandicap, dus ik hoop niet op verbetering
rond mijn werksituatie want moet ik nu bij een werkgever zeggen dat ik het
statuut van arbeidshandicap heb, of doe ik dat best niet? Sommigen vinden dat immers
positief, want ik kost hun veel minder. Anderen lopen meteen de deur uit als ze
weten dat ik psychische problemen heb.”

Naomi: “Voor mij is het eigenlijk redelijk simpel, Ik
wil eigenlijk gewoon weten in hoeverre die maatregelen ook daadwerkelijk bijdragen
tot een oplossing.”

Dax: “Het is misschien moeilijk te geloven
maar het zijn niet
enkel maatregelen die je situatie verbeteren, of ja, zelfs verslechteren. Sinds 2011 woon ik in Oost-Vlaanderen, en
voorheen in Antwerpen. Met die verhuis heb ik ook een duidelijk verschil gezien
in werking van de VDAB.”

“Hier in
Merelbeke ben ik voor het allereerst écht geholpen, door mijn trajectbegeleider.
Die heeft me in de richting van een opleiding geduwd, en ‘dankzij’ mijn
werkloosheidsstatuut kon ik deze kosteloos volgen, en kon zelfs mijn
kinderopvang worden terugbetaald! Zonder dat zou mijn zelfvertrouwen niet die
nodige boost hebben gekregen en mijn financiële status nog dieper onder de
zeespiegel zijn gezakt.”

Marjolein schudt haar hoofd

Marjolein: “Het is echt wel zo
dat maatregelen geen garantie zijn op beterschap. Bij VDAB maken ze je graag
wijs dat ze jongeren extra helpen. Misschien is dat nu wél zo maar ik heb het
toch nooit mogen meemaken. Eens je de 30 voorbij bent, behoor je trouwens niet meer
tot die groep, zoals ik, maar ik vind 30 ook nog best jong hoor 😉 Zeker als
je ziet tot welke leeftijd mensen tegenwoordig studeren.”

“Verder
ben ik weinig op de hoogte van maatregelen. Je krijgt ze alvast niet in je
inbox en men weet nochtans erg goed wie werkzoekend is!”

“Momenteel
ben ik wel in trajectbegeleiding via VDAB, waar ik eigenlijk niet veel bijleer,
want ik heb al eerder dergelijke ‘cursussen’ gevolgd en moeten volgen. Wat is het
nut om een persoon telkens opnieuw naar zulke workshops te sturen? Sommigen
hebben waarschijnlijk nu en dan een spreekwoordelijk ‘shot onder hun kont’ nodig
maar veel personen die ik er al heb ontmoet, zitten daar niet op hun plaats.”

“Dus
laat die veralgemening maar achterwege want ze is fout.”

“Maar
hier is een idee: wat dacht je van loopbaanbegeleiding voor werkzoekenden? Een
soort van outsouring zoals na een reorganisatie ofzo. Zou dat niets zijn? Ik
heb het via via gedaan maar moest er wel
per gesprek 40 euro voor neertellen, iets wat ik eigenlijk niet heb en dus na drie gesprekken
ook maar ben gestopt. Ik heb er dus uiteindelijk ook niets aan gehad. Maar voor
werkenden is dat gratis, waar zit die logica?”

Darrin: “Eigenlijk heb ik met
de RVA nog geen contact gehad en ik denk dat dit komt omdat ik nooit een
uitkering aangevraagd heb. Misschien is dat de reden dat ik niet zo goed op de
hoogte ben. Nu, ik heb ook al gehoord dat mensen gecontroleerd moesten worden
voor ze een uitkering konden krijgen. Straffe kost eigenlijk, moest dat waar
zijn.”

“Ik
ben eens bij de vakbond langsgegaan en ik was wel tevreden over de hulp daar.
Ik kreeg veel informatie, maar heb uiteindelijk toch niet de stap durven zetten
om een uitkering aan te vragen.”

“Recent
heb ik een aanvraag voor begeleiding gedaan bij GTB Vlaanderen. Ik deed dit
omdat mijn concentratieproblemen heel hardnekkig waren en toen was ik nog in
behandeling voor mijn ADHD en mijn medicatie sloeg nog niet aan. Ik heb nu een
afspraak op 4 november, maar wat mij verbaasde was de volgende zin onder aan de
brief: “U bent verplicht op deze uitnodiging in te gaan. Reageert U niet, dan
kan dit gevolgen hebben voor Uw uitkering”. Excuseer? Ik vraag dit op eigen
initiatief aan.”

“Weet
je, het is het wantrouwen dat er voortdurend heerst in die opmerkingen dat echt
begint te vervelen.”

“Veel
andere maatregelen ken ik op dit moment niet, maar ik ben niet echt tevreden
over zaken zoals IBO’s of stages. Blijkbaar was het voor de vorige generatie
jongeren geen problemen dat ze geen werkervaring hadden, maar is dit nu anders.”

Ax maakt een
wegwerpgebaar

Ax: “Ik begrijp dat volledig. Via de media
probeer ik op de hoogte te blijven van wat zich her en der afspeelt. Ik heb
zelf geen al te beste ervaring met de vakbond, omdat ik als dakloze werd
geschorst. Ik verbleef op dat moment in het doorgangshuis te Sint-Niklaas. Daar
ontvangen begeleiders de post en daar
was post van mij (VDAB-oproeping) verloren geraakt. Aangezien ik die brief
nooit heb ontvangen kreeg ik van de RVA een uitnodiging, dus ik naar daar om
aan te horen wat er was. Toen ik daarna met iemand van de begeleiding naar de
vakbond stapte (ACLVB) kreeg ik daar te horen dat ik zelf maar op mijn post
moest letten, dakloos of niet, en een terugvordering van mijn stempelgeld was
een feit.”

“Dus
heel veel geloof in de vakbonden heb ik niet meer.”

Loes lacht wat,
schuchter, in zichzelf.

Loes: “Ik ben hiervan, nu niet meer, zo op de
hoogte, omdat ik het ook niet meer zo volg. Eén keer ben ik bij de RVA ‘geholpen’,
en u mag dit vrij sarcastisch opnemen, geweest. Ik wou informeren naar een
opleiding, om eventueel van werk te veranderen omdat ik zelf vond dat ik al zo lang
naar werk zocht, en een eventuele vrijstelling om deze opleiding te kunnen volgen.
Zijn antwoord: ‘joema madammeke, da gaat niet he, gij zijt nog geen jaar
werkloos!’ Dat was het dan.”

“Serieuze
motivatie was dat!”

Lisette: “Ik volg de politiek wel
wat op. Ze verdienen godverdomme veel geld, om wat te doen? Te kaarten, op Facebook zitten? Kijk, Guy Verhofstadt krijgt
nog is 18 miljoen extra bij. Extra?! Nog niet genoeg verdiend misschien?”

“En
wij moeten sparen? Van wat dan wel! De jeugd kan maar ongeveer drie jaar doppen, terwijl
er niet genoeg jobs zijn. Politiekers moeten de werkloosheid bestrijden en niet
de werkzoekenden. En om dat te kunnen doen moeten ze volop gaan voor een betere
herverdeling.”

“Maar
weet je wat? De reden dat Verhofstadt zoveel bij krijgt, daar bestaat een
spreekwoord voor. Wie bij de hond slaapt, die krijgt zijn vlooien.”

Nr. 305 wijst naar
Dax.

Nr. 305: “Ik heb al mijn twijfel uitgesproken over
genomen maatregelen. In vorige regeringen en in de komende. Ik ben als
actualiteitsvreter, en gewapend met drie Pol & Soc-diploma’s, behoorlijk goed
op de hoogte. Naar mijn mening zijn die maatregelen behoorlijk contraproductief want zolang
menswaardig bestaan niet op de eerste plaats komt, zijn ze allemaal waardeloos.”

“Ook
op een hoger niveau is het uiterst twijfelachtig dat de maatregelen in het
regeerakkoord extra jobs zullen opleveren. Er zijn geen garanties dat eventuele
economische winst ook effectief banen zal scheppen waar ze nodig zijn. Andere
maatregelen zijn zelfs lachwekkend. Er valt bijvoorbeeld iets te zeggen voor
het toegankelijker maken van sport voor werkzoekenden, wat al in bepaalde
OCMW’s de praktijk is, maar niet zoals het door Muyters geformuleerd wordt. Het
aanleren van een competitieve arbeidsethos… serieus?! Datzelfde geldt voor
verplichte gemeenschapsdienst. Vrijwilligerswerk
is daarentegen natuurlijk zeer zeker erg zinvol. Het lijken slechts nuances
maar het taalkader alleen al heeft destructieve gevolgen.”

“Men
zoekt dan ook trendy woorden om alles te kaderen. ‘Verkeerde arbeidsethiek’ is
zo een term. Maar wat is de realiteit? Zeg, heb je geen interesse in wat
persoonlijke coaching? Ja? Top, we gaan dat doen. Ah, maar daarvoor moet je wel
leefloongerechtigd zijn. Ik kan je eventueel wel op een wachtlijst zetten van
het een of het ander? Maakt niet uit wat hé, werk is werk! Of ben je daar niet
content mee? Hoe? Je wil niet schoonmaken? Dat is werkonwilligheid! Geen dop
meer, nah!”

“Het
lijkt wel alsof men liever de werklozen aanpakt dan het tekort aan werkbaar
werk. De economische kost, naast de moeilijk in te schatten welzijnskost en maatschappelijke
schade van die vele duizenden mensen die niet kunnen doen waar ze goed in zijn,
moet gi-gan-tisch zijn.”

“Wat
dus opvalt is het verdwijnen van menselijkheid in de steun en in de maatregelen.
Letterlijk zelfs: hoewel de e-ondersteuning van de VDAB er erg goed op vooruitgegaan is (snelle respons, betere matching,…) is een persoonlijke ondersteuning
nagenoeg onbestaande geworden. Iedereen gelooft intussen het gekende adagium van
onze ouders ‘Je moet het zelf doen’.”

Sven: “En als jullie al die problemen
bespreekbaar willen maken in jullie naaste omgeving?”

NN: “Ten eerste is het al heel moeilijk om
over angsten en depressie te praten. Ook hier scheppen de media een totaal
verkeerd beeld. Iemand met een depressie zit niet elke dag op zijn kamer te huilen
omdat die zwak is. Ik heb zelfs nooit gehuild. Iemand met een depressie heeft
emotioneel te veel gegeven, die is mentaal op. Iedereen heeft dagen dat het
tegenzit, iedereen voelt zich slecht bij het overlijden van een goede vriend,
familie,… Dat is heel normaal. Maar bij een depressie voel je je altijd
slecht, heb je in niets meer zin. Ik erger me er dan ook aan dat er mensen zijn die drie dagen thuis blijven omdat ze zich slecht voelen of zeggen dat ze depressief zijn en een week later weer vrolijk staan te lachen op het werk. Dat schept alleen maar verkeerde beelden en
onbegrip voor mensen die er echt aan lijden.”

“Sinds
kort gaat het wel een heel pak beter met me. Ik zit ondertussen al zo een zestien jaar met deze problemen, dus ik kan me echt wel een ervaringsdeskundige noemen.
Ik kan alles veel beter relativeren nu en begrijp meer van de menselijke
psyche. Zij die zeuren en oordelen over mensen die het moeilijker dan hen
hebben, zijn zelf ongelukkig. Boontje komt bij hun nog wel om zijn loontje.”

Nr. 305: “Als werkzoekende beperkt je sociaal contact
zich na verloop van tijd enkel nog tot zij die begrip tonen. Dat zijn dus
meestal mensen die zelf kampen met persoonlijke problemen, tegenspoed,… Het is
ook erg belangrijk ver weg te blijven van sociale media bijvoorbeeld als je nog iets van
zelfwaarde of geloof in de maatschappij wil overhouden. De vergelijking die je
maakt met vakbondswerk is inderdaad treffend: het beeld dat in de media
‘gemaakt’ wordt, strookt helemaal niet met de werkelijkheid. Het zijn dikwijls dezelfde stereotiepe voorgekauwde
uitspraken die gelanceerd worden – dikwijls door politici die ofwel
instrumentalistisch populistisch (lees: crimineel) zijn of volstrekt
wereldvreemd, al is het onmogelijk een onderscheid te maken. Een handvol stakers met gewelddadige acties, een
leefloontrekker met een gigantisch inkomen… deze anekdotische voorvallen worden
met sprekend gemak veralgemeend naar een hele maatschappij. Iedereen lijkt wel
een profiteur of zakkenvuller te kennen. Al dan niet overstresste hardwerkende
Vlamingen slaan zich masochistisch op de borst en reageren hun, dikwijls
terechte, eigen frustraties af op zij die al te graag zouden willen tekenen
voor dergelijke, in hun ogen, luxeproblemen.”

“Een
breder wordende kloof.”

“Het
is dus absoluut noodzakelijk om vrijuit te kunnen praten over de shit waar je
in zit. Helaas verdragen enkel zij die ook verontwaardigd zijn deze litanieën.
Dergelijke opluchtende gesprekken zijn dan ook zeldzaam en zij die er zouden
moeten aan deelnemen zijn afwezig. Het kan dus best zijn dat beleidsvoerders
van niet beter weten, aangezien zij enkel spreken met diegenen die ‘profiteurs’
kennen. Er is met andere woorden een soort geluidsdichte wand aanwezig. 240.000
werklozen in Vlaanderen. In volstrekte stilte. Van wie velen overtuigd zijn dat
ze effectief minderwaardig zijn.”

“Het
is duidelijk: werkloos zijn mag niet gezien worden als een persoonlijk falen,
ten aanzien van jonge werkzoekenden is dit trouwens een groteske visie, en de
werklozen als een probleem, want dit staat de zoektocht naar een job net in de
weg.”

Lisette: “Ik durf er nog wel met iedereen over praten,
ook al krijg ik regelmatig het deksel op de neus. Mensen in je omgeving maken
nogal snel de vergelijking met een ander, ja maar die heeft toch wel werk. Zo
gaan ervan uit alsof ik een ganse dag niets loop te doen en dan word ik een
beetje kwaad.”

“De
maatschappij zou beter kwaad zijn op al diegene die het probleem van de
werkloosheid kunnen oplossen, want zij doen er te weinig aan.”

Loes is het er
duidelijk mee eens

Loes: “Er zijn mensen met wie ik erover kan
praten, maar de meesten hebben al snel een oordeel klaar. Er heerst een heel
grote ‘als je maar werk hebt’-mentaliteit. Zelfs uit eigen familie, en ik weet
dat ze het bedoelen om mij te helpen, maar het is niet altijd makkelijk om uit
te leggen waarom je niet op elke vacature ingaat. Voor sommige jobs ben ik
langer onderweg dan dat ik op de werkvloer zou staan omdat je geen voltijds
werk krijgt aangeboden. Ik was bij mijn eerste job telkens vier uur onderweg, twee uur
heen en ’s avonds nog eens twee uur terug
naar huis. Ik kan dat niet bij elke job gaan doen als ik dan ook nog eens geen
werkzekerheid heb. Achttien uur per week werken is dus niet ideaal want je bent wel elke
dag weg om een paar uurtjes te werken. Maar het antwoord van de meeste is dan:
‘Je bent dan toch bezig he?’”

Ax: “Eigenlijk is het heel simpel, steeds
vaker sluipt onbegrip van die mensen binnen. Ze denken dat ieder huis hetzelfde
kruisje heeft en we allemaal dezelfde shit meemaken in ons leven. En je krijgt
dat zwart-witdenken bij die mensen er niet uit. Hoe moeilijk is het, denkt u,
om sociaal contact te houden als je werkloos bent? Kortom, je verliest niet
alleen je job maar vaak ook vrienden en familie. Het is een vicieuze cirkel en
daaruit kan je, op een gegeven moment, zonder hulp niet meer uitkomen.”

Darrin zijn
lichaamstaal zegt alles, het verhaal gaat worden bevestigd.

Darrin: “Mensen zijn niet meer in staat om eens op
een andere manier naar de zaken te kijken. Iedereen voelt zich tegenwoordig
benadeeld. Het is echter vaker het geval dat mensen bijzonder blind zijn voor
de voordelen die ze zelf ontvangen.”

“Enkele
gevallen. Mijn eigen moeder is leerkracht en maakte zich boos over de 50%
belasting die ze van haar bonus moest afstaan. Haar loon is kunnen opklimmen
van 1400 euro naar 2300 euro netto, ze kon tijdens haar carrière zomaar
veranderen naar parttime zonder jobverlies, ze is vastbenoemd wat haar dus een
enorme jobzekerheid gaf en wat dus de financiële situatie van ons gezin
positief ten goede kwam. Haar pensioen zal ook niet slecht zijn als ik op haar
berekeningen mag afgaan. Ze heeft ook veel betaald verlof. Dat mag ook gezegd
worden. Leerkrachten werken wel ook hard na de uren, maar veel mensen in
privébedrijven ook.”

“Hiermee
wil ik niet in zo’n logica vervallen dat leerkrachten het te goed hebben. Maar
in de private sector zou mijn ma de bovenstaande kansen nooit gehad hebben. En
dat vergeet ze dan soms al eens.”

“Je
moet het volgende maar eens doen, begin eens over een maatschappelijk probleem
en kijk eens hoeveel mensen dat onmiddellijk beginnen te reflecteren op
zichzelf. Dat is op zich normaal, maar het is altijd vanuit zo’n ik-voel-me-tekortgedaan-logica. Ik merk dit vooral bij mijn ouders en broer. Nu dit kan
zijn omdat ik hen het meest persoonlijk ken en daardoor deze kant sneller zie.
Ik vermoed ook dat men de rol van media hierin niet moet onderschatten. Je
hoort altijd een verhaal over een profiteur die van een uitkering leeft. Mediaberichtgeving
is ook zo eenzijdig.”

Marjolein: “Je moet al vrij sterk
in je schoenen staan om dat soort praat telkens opnieuw over je heen te laten
gaan. Het constante verhaal dat wij de profiteurs van de maatschappij zijn, dé parasieten
en dat zij toch wel hard moeten werken terwijl wij in onze zetel mogen liggen.
Wanneer er verkiezingen waren en iemand moest gaan bijzitten kreeg ik, en zeker
niet ik alleen, vaak volgende uitspraak te horen: ‘Sorry dat ik het moet
zeggen, Marjolein, maar ik moet gaan bijzitten en heb nu al geen tijd met het
werk en de kinderen. Kunnen die werklozen dat niet, jullie hebben toch niets te
doen?!’ Dat zijn uitspraken die kwetsen en wij, de werkzoekenden, moeten ons
daar telkens weer kunnen boven zetten. Dat houdt op lange termijn geen mens vol, hoor.”

“Dus
als zij er niet over beginnen, ik zeker ook niet, maar dat is slechts een
minderheid. Want iedereen weet hoe wij kennismaken met elkaar. ‘Hallo, ik ben
Jan met de Pet, ik ben 34 jaar en werk bij bedrijf X als ingenieur. En gij?'”

Dax: “Ik ga kort zijn. Praten erover doe ik
met niemand, zelfs m’n eigen ouders niet. Je kan in deze tijden nog beter
zeggen dat je cocaine verslaafd bent maar wel een job hebt, dan dat je gewoon
werkloos bent.”

Volgende
week de laatste vraag van deze reeks:
Hoe
sta je nu in het leven? Ga je onverdroten verder zoeken, ben je kwaad, triest,
of heb je het helemaal gehad?

Bron: sblog.be

take down
the paywall
steun ons nu!