Net
zoals bij de inslag van een atoombom lijkt het erop dat de fall out
van deze gebeurtenissen weleens de meeste slachtoffers zou kunnen
maken. Het onzichtbaar maar o zo dodelijk goedje verspreidde zich in
de uren daarop als een lopend vuurtje over de sociale media.

Mensen
zijn het meest beïnvloedbaar op momenten dat ze enkel functioneren
op emotie waarbij de ratio volledig uitgeschakeld is. Iedereen was
verdrietig en, als we eerlijk zijn met onszelf, ook angstig en
moedeloos. Helder denken is op dergelijke momenten erg moeilijk en
het is menselijk dat we dan dingen zeggen waar we achteraf spijt van
hebben. Als de rust in het hoofd terugkeert, zijn we ons van de
buitenproportionele reacties bewust en kunnen zelfs diegenen die hard
gekwetst werden de gedane uitspraken in de context plaatsen en
enigszins nuanceren. We kunnen het vanuit menselijk oogpunt begrijpen
maar uiteraard niet goedkeuren. Want altijd blijft er wel iets
hangen. Altijd zijn er scherven die we niet meer aan elkaar kunnen
lijmen.

Medeplichtigheid

Maar
het gaat er deze keer veel erger aan toe omdat er, op het moment dat
we het meest kwetsbaar en beïnvloedbaar zijn, handig wordt op
ingespeeld. Door bewust de erg dunne lijn op te zoeken waar het uiten
van een vrije mening overgaat in het platvloers discrimineren van
mensen, het tegen elkaar op te zetten van bevolkingsgroepen en de
latente gevoelens van angst te misbruiken om kwetsbare zielen te
overtuigen van een even verwerpelijke ideologie, namelijk deze
waarvan het resultaat ook een repressief en totalitair regime is.

Als
van Gods hand geslagen kan bijna niemand op dergelijke momenten met
rede tegenargumenteren en krijgen de aanzetters tot haat jegens een
hele geloofsgemeenschap vrij spel. Het opzettelijk verspreiden van
misleidende informatie wordt op momenten van collectieve
verontwaardiging vaak gebruikt om het draagvlak vanuit de
samenleving dermate groot te maken dat elke actie die daarop volgt
gerechtvaardigd kan worden. Gehuld in schaapsvachten komen ze op
voor de democratische principes waar ze helemaal niet hoog mee
oplopen en zelfs op het eigenste moment zo hard als mogelijk tegen
vloekten.

De meesten onder ons zijn te verlamd om er überhaupt te
kunnen op reageren, maar zijn ook bang om een mening te verkondigen
die op dat moment door de gemanipuleerde massa als verraad tegenover
onze westerse waarden zou beschouwd worden. De wolven zijn er immers meteen bij om ons dan te beschuldigen van medeplichtigheid.
Dus zwijgen we. Verwerken het verdriet in eenzaamheid en leggen ons
neer bij zoveel onmacht. Stilletjes hopend dat het koelt zonder
blazen.

Draagvlak

Van
onze gezagsdragers verwachten we op dergelijke momenten moed. Moed om
wel tot kalmte op te roepen en niet het inzetten van militairen op
straat hoog op de agenda te plaatsen bijvoorbeeld. Moed om te durven
stellen dat een daad van barbaarsheid onze samenleving nooit kan
ontwrichten als we de goed menende leden ervan blijven aanvaarden
zoals ze zijn. Moed om te stellen dat het eveneens verwerpelijk is
dat bepaalde mensen, groeperingen of politieke partijen een
dergelijke tragische gebeurtenis misbruiken met als het doel het
draagvlak voor hun doctrine te vergroten. Moed om te stellen dat we
deze tragedie moeten aangrijpen om een stap naar elkaar toe te zetten
in plaats van een pas achteruit.

We
richten nu massaal onze ogen op de volgers van een radicale islam. In
die focus zien we echter niet wat er achter onze rug afspeelt. Daar
zijn we blind. Het kunnen weerstaan aan de lokgroep
van eender welk extremisme houdt in dat we onze ogen in alle
richtingen blijven openhouden, ons brein door niemand of niets laten
injecteren met sap van radicale denkbeelden en onze mening te
gepasten tijde onderwerpen aan een kritische test. In welke mate is
het jouw mening of reproduceer je enkel het subtiel ingelepelde en
ben je slechts een pion van een schaakspel waarin uiteindelijk de
meeste stukken omvervallen maar remise vaak het resultaat is? Dan
pas blijven we vrij in denken.   

Laten
we nu rouwen om alle doden en treuren om alle slachtoffers van eender
welke zinloze strijd, verspreid over de gehele oppervlakte van onze
planeet, gisteren, vandaag en morgen.