Toen president Obama de verbetering van de relaties met Cuba
aankondigde was hij bijzonder duidelijk: ‘Na tientallen jaren van isolatie van
Cuba door de VS zijn we er niet in geslaagd ons objectief te realiseren. Cuba
wordt vandaag nog steeds geregeerd door de Castro’s en door de Communistische
Partij’.
En hij voegt er nog aan toe: ‘via het herstel van de
diplomatieke banden kunnen wij als VS onze waarden verdedigen en het Cubaanse
volk helpen zichzelf te helpen’. Wie de recente geschiedenis wat gevolgd heeft
weet dat dit een vrij onverhulde verwijzing is naar een mogelijke
‘kleurenrevolutie’ op Cuba.
Kunst als wapen?
Het goede nieuws
over het heropnemen van de diplomatieke relaties van de VS met Cuba en de
euforie over de vrijlating van de Cuban Five is nog niet koud of de eerste
poging tot ‘ordeverstoring’ komt eraan. De Cubaanse kunstenares Tania Bruguera
wou op 30 december een ‘open micro’ organiseren op het plein van de revolutie.
Op zich is er niets mis met die ‘open micro’. Ze had dat al eens eerder gedaan
als kunstact in 2009 op de Biënnale van Havana in het gerenommeerde Centro
Wilfredo Lam. Normaal gezien was dat zelfs nooit nieuws geweest, ware het niet
dat Joany Sanchez, een der meest gesponsorde Cubaanse ‘dissidentes’, er ook een
minuut de micro nam.
Bruguera is een
46-jarige Cubaanse plastisch kunstenares die na haar opleiding aan het Hoger
Kunstinstituut van Havana aan de slag kon en optrad in o.a. Parijs en Venetië.
De laatste drie jaar verbleef ze in de Verenigde Staten. Na de aankondiging van
de hernieuwde relaties door Obama en Raul Castro schreef ze een ‘brief’ aan
Obama, Raul en paus Franciscus, waarin ze de Cubaanse Juan met de pet opriep om
op straat te komen. Dat bracht blijkbaar
een aantal mensen op ideeën, zo vertelt Tania zelf, die haar contacteerden om echt
een initiatief te nemen.
De dag vóór oudejaar, net vóór de viering van de 56e
verjaardag van de Revolutie, plande ze dus haar kunstact op het Plein van de
Revolutie. Op de sociale media lanceerde zij of haar medestanders bovendien de
FB pagina #yotambienexijo waarop werd opgeroepen om massaal naar het plein van
de Revolutie te komen. De zaak groeide uit tot een ware provocatie waarbij vooral
uiterst rechtse anti-Castristische groepen garen sponnen. M.a.w. personages en hun
media die als belangrijkste objectief hebben komaf te maken met de revolutie en
het kapitalisme in Cuba te herstellen.
Om de provocatie te stoppen ging de Cubaanse vereniging voor
Intellectuelen en artiesten in gesprek met Tania. Ze boden haar aan om de act binnen een
theater te laten plaatsvinden. Er was echter duidelijk geen ruimte tot
bemiddeling. De kunstenares wou en zou de activiteit laten doorgaan op het
symbolische plein van de Revolutie en dus volledig in de kaart spelen van de
contra-revolutionaire krachten.
Op dat moment besloot de Cubaanse overheid in te
grijpen. Net als in elk land, gelden ook
in Cuba wetten en reglementen met betrekking tot openbare manifestaties, zoals
bijvoorbeeld het krijgen van een toelating. Zo is ook bij ons de vrijheid van
meningsuiting en betogingen aan regels onderworpen, en mag de ‘openbare orde’ niet
in gevaar worden gebracht. Aangezien Bruguera gewoon doorging met het
initiatief werden zij en een aantal van haar medestanders administratief
aangehouden.
‘Dissidenten’ vechten
om het been
Het is interessant om even de reacties te bekijken van een
aantal ‘dissidenten’. Guillermo Fariñas,
een van de uithangborden van de Cubaanse ‘dissidentie’ beschuldigt er openlijk
de Cubaanse overheid van achter #yotambienexijo te zitten (1). Hij voelt zich
duidelijk in snelheid gepakt door de actie van Bruguera, of moeten we zeggen: door
de krachten die er gebruik van maakten.
Lazaro Saavedra, die zijn oppositie met de revolutie niet onder stoelen
of banken steekt, noemt het gewoon een publiciteitsstunt van de artieste die
zich in het buitenland op de kaart wil zetten (2).
En wat denkt Juan met de pet? Het is interessant om de
reacties op www.cubadebate.com te lezen en op andere sociale media. Verder was
er van een volkstoeloop op het Plein van de Revolutie hoegenaamd geen sprake,
dat blijkt ook uit de foto die de Westerse pers verspreidde en waarop bijna alleen
buitenlandse journalisten te zien zijn.
Cubaans journalist Jorge Wejebe Cobo windt er geen doekjes
om. ‘Yotambienexijo kan beschouwd worden als de eerste reactie (in Cuba) van de
ultrarechtse Cubano-Amerikanen tegen de beslissingen van 17 december. In Miami
kregen ze amper 200 man bijeen om te protesteren tegen de VS-president en hem
en passant te belasteren. Onder hen bevond zich wel Posada Carriles, de meest
gevaarlijke terrorist van de Westerse hemisfeer volgens het FBI.’(3) Daarmee geeft de auteur meteen aan in welk
kamp figuren als Bruguera verzeild geraken.
Tania Bruguera is intussen de volgende dag terug vrijgelaten.
Ze zegt hartelijk behandeld te zijn geweest door de politie. Ze blijft er bij
dat het haar alleen om de kunst ging en dat ze niet handelde onder leiding van
de CIA of een andere Amerikaanse firma (sic) (4)
Cuba blijft een klein eiland dat ervoor vecht om zijn eigen
weg te gaan, tegenover een supermacht. Het Cubaanse volk mag de terugkeer van
de Cuban Five en het begin van het einde van de VS-blokkade terecht als een
overwinning beschouwen. De Cubanen weten echter heel goed dat er een veldslag
gewonnen is, maar niet de oorlog. Zoals Obama zelf duidelijk gemaakt heeft in
zijn speech van 17 december, zijn de plannen van de VS om een ‘regime-change’
te bewerkstelligen niet veranderd.
Solidariteit met de Cubanen blijft dus ook heel hard
nodig. Ongetwijfeld gaan zich in de
toekomst nog meer dergelijke ‘incidenten’ voordoen en ongetwijfeld zal de
Westerse pers die opnieuw breed uitsmeren.
Laten we in zo een geval niet uit het oog verliezen dat buurland VS
jaarlijks miljoenen dollars uitgeeft om oppositiebewegingen op te zetten,
zogenaamde dissidenten te ‘kopen’ en de media te manipuleren. De dag dat de VS
ermee ophouden zich te mengen in de binnenlandse aangelegenheden van Cuba, zal de
Cubaanse overheid op een andere manier met openbare uitingen van oppositie kunnen
omgaan.
Lees ook:
BREAKING NEWS: De Cuban Five vrij
Historisch akkoord Havana-Washington overwinning voor Cuba
en Latijns-Amerika
Noten
(2) http://cubaadiario.blogspot.be/2015/01/carta-de-lazaro-saavedra-proposito-del.html
(3) http://cubaessurtidor.blogspot.be/2014/12/notas-sobre-una-campana-subversiva-en.html
(4) http://news.yahoo.com/artist-tania-bruguera-speaks-cuba-detention-025837611.html
