Om precies te zijn 23.336 mensen tekenden de
petitie tegen een parkeergarage onder het wereldberoemde Vossenplein in de Marollen in Brussel. Met die stapel handtekeningen onder de arm vertrok de Koning van
de Brol, de vertegenwoordiger van de Marollen, van het Vossenplein naar het
stadhuis. Vergezeld door een stoet die de
veelkleurigheid en de verscheidenheid van de Marollen weerspiegelt. Velen
zwaaiden met protestborden en spandoeken. Sommigen hadden zich voor de gelegenheid in een beren- of vossenpak gehesen.

Onderweg plaatsten nog mensen een handtekening onder de petitie. Een fanfare op kop zorgde voor de muzikale begeleiding en huis-tuin-en-keukenmiddelen, zoals
pannendeksels en pollepels, waren uit de keukenlades getrokken om de fanfare bij te staan. Het protest onderweg op straat kon aan niemand ontgaan.

Zodra de bewoners van de Marollen eind november hoorden dat het
stadsbestuur (voor een nieuw mobiliteitsplan in
Brussel) een ondergrondse parking wil aanleggen onder het Vossenplein – het hart
van hun buurt waar de hele lokale economie om draait – kwamen ze in actie om
de plannen te stoppen. Onder andere de rondgang voor een petitie was meteen een feit.  

Precies drie weken later, donderdag 18 december, vonden de bewoners het
tijd om de petitie te overhandigen aan het stadhuis “om het college van
burgemeester en schepenen van de stad Brussel in staat te stellen er zonder dralen
rekening mee te houden”, voordat ze in de lente starten met het openbaar
onderzoek naar het parkingproject.  

Overhandiging aan stadhuis

Voor de poort van het stadhuis riepen de actievoerders om schepen van
Mobiliteit en Openbare Werken Els Ampe. Het duurde zeker tien minuten en er
ontstond een klein feestje, maar toen verscheen Ampe door de kleine opening in
de poort. Het werd even muisstil en politieagenten posteerden zich rond Ampe.  

Op officiële wijze overhandigde de Koning van de Brol de meer dan
twintigduizend handtekeningen aan Ampe. De stapel op haar linkerarm werd
zwaarder en zwaarder. “Els Ampe stelde nog voor om drie mensen van ons binnen
te laten en even te praten. Maar een gesprek is voor ons niet nodig”, vertelt
Gwenael Brees, bewoner van de Marollen.

“Ons standpunt is duidelijk: wij willen
geen parking. In een gesprek zou Ampe alleen maar herhalen dat de parking er
toch gaat komen. Wij komen daarom alleen de duizenden handtekeningen overhandigen
en de vele motivaties van mensen waarom ze de petitie tegen de parking getekend
hebben. Ook hebben we er een algemene brief aan toegevoegd. Voldoende lectuur
voor Ampe om de kerstdagen door te komen.”

Brief

In de brief vragen de bewoners van de Marollen om definitief een punt te
zetten achter het project voor de bouw van een ondergrondse parking. “Een
project dat noch de problemen van mobiliteit, noch die van het parkeren in de
Marollen zou kunnen oplossen. Integendeel, deze parking en de werken die ermee
gepaard zouden gaan, zouden onherstelbare schade aanrichten aan de specifieke
economische en sociologische evenwichten in onze wijk en ook aan de rust van de
bewoners.”  

De bewoners erkennen problemen van mobiliteit en parkeren, maar er zijn
volgens hen vele andere manieren om ze op te lossen. “Het opgeven van
het parkingproject zou een begin betekenen van een echt overleg met alle
actoren van de wijk om tot een consensus te komen over de aard van de
problemen en over mogelijke oplossingen.” 

Autolozen wees solidair

Anderhalve week eerder zaten de bewoners al tegenover schepen Ampe, die was afgereisd naar de Marollen om al hun vragen te beantwoorden. Verschillende burgers,  brachten naar buiten dat Ampe die avond op een gegeven moment de mensen zonder auto verzocht heeft om zich solidair op te stellen met mensen die wel over een auto beschikken. Marollen-inwoonster Isabelle Marchal was aanwezig bij de info-avond en bevestigt dit.

“Alsof de mensen zonder auto een minderheid zijn zonder rechten”, vervolgt Marchal ontsteld. Bruno De Lille, Brussels parlementslid van partij Groen, schrijft op zijn website sprakeloos te zijn nadat hij had gelezen over de uitspraak. “Pardon? Hoe wereldvreemd kan je zijn? U vraagt om solidariteit? Wel, de plaats die voetgangers, de fietsers en de bus-, tram- en metrogebruikers afgeven en de moeite die ze doen om zich anders te verplaatsen, is volgens mij al een eerste, hele grote vorm van solidariteit.”

Maar de woordvoerder van Ampe legt uit dat dit helemaal niet is wat de schepen heeft gezegd. “Op een gegeven moment werd er door iemand uit het publiek gesteld dat ze zelf geen wagens hebben. Daarop heeft Ampe gereageerd dat het niet zo kan zijn dat omdat iemand geen auto heeft, anderen kan worden ontzegd een auto te hebben. Sommigen kunnen niet anders dan een wagen gebruiken”, verklaart de woordvoerder. 

Meer ondergrondse parkings

De Marollen is niet de enige wijk waar het stadsbestuur een parking wil
aanleggen. Voor een nieuw mobiliteitsplan zijn in totaal vier plekken aan de
rand van de vijfhoek aangewezen om voor een ondergrondse parking onder handen
te worden genomen. 

De bedoeling is dat in de toekomst automobilisten via een
bestemmingslus in één rijrichting – een zogeheten miniring die parallel loopt
aan de Brusselse centrale lanen – uitkomen op deze vier ondergrondse parkings.
Maar bewoners zijn bang dat de plannen alleen maar meer auto’s zullen
aantrekken. 

Marchal: “We begonnen met acties tegen de parking onder het Vossenplein, maar deze breidden zich uit naar acties tegen alle geplande ondergrondse parkings.” Onderweg naar de Grote Markt passeerde de kleurrijke stoet het Rouppeplein
om solidariteit te betuigen aan hun buren die ook zijn getroffen. De lokale inwoners
wachtten de mars daar met spandoeken en protestborden op en sloten zich aan bij de tocht op weg naar het stadhuis. 

Koppen bij elkaar

Met een zwarte schoen slaat bewoonster Tine Declerck op een knalpaars
plastic bord: “Ik woon met mijn twee kleine jongens in het centrum en ik wil
dat ze een toffe veilige plek hebben om in op te groeien. Er wordt nu vooral
plaats gegeven aan evenementen en bezoekers van de stad, maar men vergeet te luisteren naar de bewoners. Andere vrienden verhuizen, omdat ze Brussel niet
meer leefbaar genoeg vinden nu ze kinderen hebben. Maar ik vind dat je er zelf
voor moet vechten. Ik ben hier om mijn stukje bij te dragen aan een leefbare
stad.” 

Daarbij is het volgens Declerck ongelooflijk belangrijk om solidariteit te
creëren tussen de verschillende wijken binnen de Vijfhoek, die allemaal geraakt
worden door het nieuwe mobiliteitsplan en de geplande ondergrondse parkings. “We
zitten allemaal in dezelfde shit, heel het centrum wordt overrompeld met een
beslissing die iedereen aangaat.”  

En dat beseffen de inwoners van de wijken binnen de Vijfhoek maar al
te goed. Een dag eerder, woensdagavond 17 december, staken ze de koppen bij
elkaar om zowel grotere als kleinere ludieke acties te bedenken die
ze het komende jaar tegen het mobiliteitsplan gaan organiseren.  

Grote en kleine ludieke acties

“We hebben genoeg van discussiëren, de meesten zijn het niet eens met deze
politiek en zijn het beu. Het is tijd om actie te ondernemen”, aldus Bram Dewolfs,
die zelf ook in het centrum woont.  

Ook architect en bewoner Tom Lootens toonde zich een sparringpartner: “Ik heb een warm gevoel
vanavond. Er zijn veel goede ideeën bedacht en mensen geven goede feedback aan
elkaar. Niemand is cynisch, iedereen wil er iets positiefs van maken.”  

Verdeeld over zes tafels bogen de inwoners zich over concrete uitvoeringen
van ludieke acties. Lootens: “Met de acties willen we vooral mensen informeren
over de plannen. Wat het stadsbestuur heeft nagelaten, gaan wij doen. Platform
Pentagone ondersteunt ons met cijfermateriaal, die wij met onze acties onder de
inwoners verspreiden.” 

Cijfermateriaal ontbreekt

Direct nadat het mobiliteitsplan bekend was gemaakt, werd Platform Pentagone in het leven geroepen. Het is een overkoepelende organisatie van Brusselse bewonersgroepen, handelaars en organisaties. Ze willen de constructieve kritiek kanaliseren
door met deskundigen de mogelijke gevolgen van het mobiliteitsplan te
onderzoeken en een alternatief plan op te stellen voor het College van Burgemeester en Schepenen.  

Negen mensen van het platform zaten vorige week nog met Els Ampe om de
tafel. Nadat ze een kritisch persbericht hadden uitgebracht, belde ze hen
persoonlijk op om hen uit te nodigen voor een gesprek. “Bijna twee uur hebben
we met elkaar gezeten. Het was erg amicaal, maar onze vrees over een aantal
zaken is bevestigd”, vertelt Joost Vandenbroele van de Brusselse Raad voor het
Leefmilieu.

“We hebben bijvoorbeeld nog steeds geen cijfers gezien die bewijzen
waarom dit specifieke mobiliteitsplan de beste oplossing is en die verklaren
waarom de nieuwe parkings nodig zijn. Er zijn genoeg parkings in de stad, maar die
worden slecht ingezet. Hoe komt dat? En gaat daar iets aan gebeuren?”

Parking mythe

Twintig Brusselaars telden vorige zaterdag tussen 16:00 en 17:30 uur
1.700 lege plaatsen in de bestaande parkeergarages binnen de Vijfhoek.   

“Het gaat hier om een politieke keuze in plaats van een keuze voor betere
luchtkwaliteit of een betere levenskwaliteit in de Vijfhoek”, aldus Vandenbroele. “Het stadsbestuur wil het centrum bereikbaar houden voor de auto, in plaats van
auto’s uit de stad weren.”

Het alternatieve voorstel is om een doorgedreven lussensysteem in te voeren,
zodat auto’s snel het centrum worden uitgeleid als ze de Vijfhoek willen
verlaten. Vandenbroele: “De reactie van het stadscentrum hierop luidt: ‘Wij
willen dat niet, dat is niet onze keuze’. Het gaat hen alleen om een sterker
infrastructuur. Maar hierdoor wordt de autodruk alleen een paar 100 meter
opgeschoven.” 

Met de ludieke acties hopen bewoners de rest van de inwoners in de Vijfhoek warm te maken om ook tegen het mobiliteitsplan te protesteren. “We
proberen er een drive in te krijgen”, aldus Lootens. “Zeker als je hoort dat er
bijvoorbeeld zoveel scholen liggen aan de wegen waar straks de miniring komt.” 

Scholen zijn slachtoffer

Een van de scholen die geraakt wordt door de plannen is de Maria
Boodschaplyceum aan de Moutstraat, een zijstraat van het Sint Cathelijneplein dat ook op de schop gaat voor een ondergrondse parking. In dezelfde straat bevinden zich nog vijf andere scholen. Om de protesten
te steunen en ouders en leerlingen op de hoogte te brengen van wat er allemaal
gaande is, gooide Griet Blondiau, directrice van het Maria Boodschaplyceum, de
deuren open voor de bijeenkomst van de actievoerende bewoners.  

Ook leerlingen denken mee over de mogelijke ludieke acties. Bijvoorbeeld Jeanne
Coppens: “De plaatsen waar de parkings komen, zijn plekken die veel voor ons
betekenen. De Marollen, daar gaan we zo vaak naartoe. Het is het hart van
Brussel. En ook de Graanmarkt zouden we echt niet willen kwijtraken. Daarbij
wordt de straat voor onze school de in- en uitgang van de parking die onder de
Graanmarkt komt. Het is er nu al druk met auto’s en dat zal dan alleen maar
toenemen. Ondertussen fietsen en lopen er dagelijks 2.000 jongeren doorheen.”

Pentagone optimistisch

Platform Pentagone ziet kans dat het mobiliteitsplan niet volledig
doorgaat. Joost Vandenbroele: “We merken dat er scheurtjes komen in de meerderheid
van het stadsbestuur die voor het mobiliteitsplan gestemd had. Zeker als het
gaat om het Vossenplein. Sommige schepenen beginnen vragen te stellen.”

“Ook de
burgemeester heeft toegegeven dat de communicatie met de bewoners niet
altijd optimaal is geweest. Zo is een eerste ingreep al ingevoerd: twee lanen zijn
veranderd in een eenrichtingsbaan. Maar door de slechte communicatie hierover
was er geen doorkomen aan. Ook de fasering van het mobiliteitsplan is onduidelijk. En tot nu
toe zijn er alleen plannen getekend. Ik denk dat het best kan zijn dat het plan zoals die nu is niet zal worden doorgevoerd.”