De rechter sprak zijn oordeel uit op zaterdag 29 november. Die zaterdagavond vielen er prompt twee doden en negen gewonden te betreuren, toen veiligheidstroepen met traangas en geweerschoten duizenden demonstranten tegenhielden om op het Tahrirplein samen te komen. Het plein stond drie jaar geleden symbool voor een nieuw en democratisch politiek tijdperk in Egypte.

Veiligheidstroepen

Honderden demonstranten hadden zich in het weekend van 29 en 30 november verzameld bij de Caïro Universiteit. Ze zwaaiden met posters van Mubarak achter tralies en schreeuwden om de “val van het regime”. Een welbekende slogan die sterke herinneringen oproept aan de vervlogen tijden van de Arabische Lente in het Midden-Oosten.

Veiligheidstroepen sloten de toegang tot een metrostation in Caïro af, zodat niemand zich nog bij de demonstranten kon vervoegen. Ook in de buurt van de Zagazig Universiteit aan de Delta-Nijl raakten demonstranten slaags met veiligheidstroepen. Staatskrant Al Ahram meldde dat elf studenten werden opgepakt wegens het in brand steken van een gebouw.

Het Egyptisch Initiatief voor Persoonlijke Rechten – een bekende burgerrechtengroep – meldde: “Het vonnis (tegen Mubarak, nvdr) versterkt de zorgen over het selectieve justitiële systeem in Egypte dat ten dienste staat van politieke doeleinden, en dissidentie bestraft.”

Rechter van alle Rechters

In plaats van een toelichting bij het rechtelijke oordeel te geven, verwees rechter Mahmoud Kamel al-Rashidi naar een 240 bladzijden tellende samenvatting van het rechtsdossier dat in zijn geheel 1340 bladzijden omvat. Al-Rashidi zei dat Mubarak net als ieder ander mens dwaalmomenten in zijn leven heeft gekend. De rechter suggereerde dat ouderdom Mubarak een strafproces heeft bespaard: “Gezien hij oud is geworden, kunnen we het oordeel beter overlaten aan de Rechter van alle Rechters (God) (…) die hem over zijn bewind zal bevragen.”

Maar formeel gezien is het oordeel gebaseerd op een technische beslommering: de openbare aanklagers hadden in mei 2011 een specifieke procedure moeten volgen om Mubarak als medeverdachte aan een reeds bestaande zaak toe te voegen. Ze zouden hiervoor het nodige papierwerk niet op tijd hebben ingeleverd. 

Smeergeld

Mubarak wordt in een militair ziekenhuis vastgehouden. Liggend op een brancard luisterde hij in de rechtszaal naar het oordeel. Hij zal niet vervolgd worden voor de samenzwering om 239 demonstranten te doden tijdens de burgeropstand tegen zijn presidentschap in februari 2011.

De achttiendaagse
burgeropstand staat bekend als de Egyptische Revolutie van 25 januari
2011. Onder het bevel van Mubarak hadden veiligheidstroepen burgers gedood. Tijdens
de Egyptische Revolutie verloren in totaal 900 mensen het leven.

De ex-president wordt ook niet vervolgd voor jarenlange corruptie,
waaronder het verkopen van gas aan Israël beneden de marktprijs. Ook kregen hij en zijn zonen, Alaa’ en Gamal, aanklachten
van omkoperij. Ze zouden namelijk vakantiehuizen aan de Rode Zee als smeergeld hebben gekregen voor een vastgoeddeal.

In mei 2014 kreeg hij een gevangenisstraf van drie jaar opgelegd voor een
aantal afzonderlijke corruptieaanklachten. Deze zouden te maken hebben met
woningrenovaties die met overheidsgeld gefinancierd zijn. 

Vrije presidentsverkiezingen

Mubarak wordt al drie
jaar vastgehouden en heeft een groot deel van de straf voor verschillende andere aanklachten uitgezeten. Dit kan een
reden voor vervroegde vrijlating zijn, maar het is niet zeker of Mubarak vervroegd
vrij zal komen. De openbare aanklager kan nog in beroep gaan tegen het oordeel
van de rechter.

In de directe nasleep van
de Egyptische Revolutie was het vrijwel zeker dat Mubarak berecht zou worden. Het
afzetten van Mubarak maakte ook ruimte voor de allereerste vrije
presidentsverkiezingen in Egypte in het voorjaar van 2012. Maar de winnaar,
Mohammed Morsi van de Moslimbroederschap, werd in juli 2013 door de Supreme
Court of the Armed Forces (SCAF) afgezet. Leden en sympathisanten van de
Moslimbroederschap werden opgepakt. In juni van dit jaar is legerleider Abdelfattah
Al-Sisi president van Egypte geworden.

Het Sisi-regime herbergt
een aantal belangrijke figuren die het
Mubarak-regime hebben gediend. Ook andere figuren van het regime die gevangenzaten, zijn
vrijgelaten. Tegelijkertijd wordt nieuwe wetgeving ingevoerd die de rechten en
vrijheden van burgers beknot. Ruim drie jaar na de Egyptische Revolutie heerst in de samenleving angst voor een terugkeer naar repressie en autoritair bestuur.