Sinds de onthullingen van
klokkenluider Edward Snowden is bekend dat inlichtingendiensten
wereldwijd ongekende mogelijkheden hebben ontwikkeld om de
activiteiten burgers en activisten nauwgezet te volgen.
“Overheden gebruiken
steeds vaker ingewikkelde software om de activiteiten van
journalisten en activisten in de gaten te houden. Zo is het eenvoudig
om hun e-mail te lezen of hen af te luisteren via de microfoon of
webcam van hun computer”, getuigt Marek Marczynski, medewerker
van Amnesty International.
Eenvoudig
Om overheidssurveillance op
deze risicogroepen een halt toe te roepen, heeft Amnesty in
samenwerking met de organisaties Electronic Frontier Foundation, Privacy International en Digitale Gesellschaft een gratis programma laten
ontwikkelen door de Duitse beveiligingsexpert Claudio Guarnieri.
Zijn softwareprogramma Detekt, dat voorlopig enkel voor Windows beschikbaar is, kan de
meest gebruikte overheidsspionageprogramma’s opsporen.
Wie Detekt voor de eerste keer
opstart, wordt gevraagd om zijn internetverbinding uit te schakelen.
Als het programma spyware detecteert, zal het nogmaals vragen om de
computer niet meer te verbinden met internet. Spionagesoftware kan
bijvoorbeeld elke ingedrukte toets of geopende website vastleggen en
deze gegevens via internet doorsluizen naar veiligheidsdiensten.
Een gebruiker van Detekt kan
met één klik zijn computergeheugen en harde schijf laten scannen op
verdachte software. Na het scanproces, dat in bepaalde gevallen een
halfuur duurt, toont het programma een logbestand waarin de
gebruiker kan zien of zijn computer besmet is met spionagesoftware.
Noodzakelijk
Dat het gebruik van dit
programma geen overbodige luxe is voor journalisten en activisten,
blijkt uit de cijfers over overheidsspionage die Amnesty aanhaalt. De
mensenrechtenorganisatie schat dat de jaarlijkse wereldhandel in
surveillancesoftware op zijn minst 5 miljard Amerikaanse dollar (4
miljard euro) waard is.
Bovendien maakte de
internetorganisatie Wikileaks twee maand geleden bekend dat
tientallen naties, waaronder België, licenties hebben gekocht
van het Duitse spionageprogramma FinFisher. Dit programma kan
moeiteloos Skype-gesprekken afluisteren en grote hoeveelheden
gegevens van harde schijven, USB-sleutels en zelfs microfoons of
webcams vastleggen.
Amnesty waarschuwt burgers ook
dat veiligheidsdiensten voortdurend nieuwe manieren uitvinden om
detectieprogramma’s te omzeilen. “Het is niet uitgesloten dat
Detekt bepaalde onbekende en geavanceerde spionageprogramma’s nog
niet kan detecteren. Dat het programma geen sporen van spionage kan
vinden, wil dus niet zeggen dat er geen risico is”, benadrukt
Amnesty op haar website. De ngo wil daarom nauwer gaan samenwerken
met beveiligingsexperten.
Hulp
Wie wordt getroffen door
overheidsspyware, kan volgens Amnesty best contact opnemen met
beveiligingsexperten van organisaties als de Electronic Frontier
Foundation.? De mensenrechtenorganisatie raadt
slachtoffers van overheidsspionage in elk geval aan om nooit hulp te
zoeken via een geïnfecteerde computer of zelfs via het
computernetwerk waarmee deze computer is verbonden.
Burgers die Detekt niet kunnen
gebruiken omdat ze geen Windows-computer hebben, kunnen handige
beveiligingstips vinden op de webpagina Surveillance
Self-Defence van de Electronic Frontier
Foundation.
Zo raadt deze website aan om voor gevoelige gegevens een aparte computer te
gebruiken die nooit met internet wordt verbonden, een zogeheten
“air-gapped” computer.
Bronnen:
Amnesty helps launch free
anti-spyware tool for activists
Detekt: A New Malware Detection
Tool That Can Expose Illegitimate State Surveillance
