Scholieren op de speelplaats in het Kirgizische dorpje Barskoon in februari 2013 (foto David Trilling/EurasiaNet/IPS)

Lage lonen leraars ondermijnen toekomst jeugd Kirgizië

Jonge leerkrachten in de Centraal-Aziatische republiek Kirgizië verkiezen ongeschoold werk dat beter betaalt. Het lerarentekort dat zo ontstaat, weegt zwaar op het openbaar onderwijs, met rampzalige gevolgen voor een hele generatie schoolgaande Kirgiezen.

woensdag 5 november 2014 16:29
Spread the love

De
38-jarige Minovar Roezieva was tot de zomer van 2013 leerkracht
Engels in de zuidelijke stad Osh, de tweede grootste van het land. Nu
verkoopt deze moeder van vier kinderen kleren uit China in een lokale
bazaar. Net als veel andere Kirgizische leerkrachten kon ze niet
overleven met haar karig salaris als leerkracht. Ze zocht een andere
baan om de eindjes aan elkaar te knopen.

“Als
lerares verdiende ik amper 55 euro per maand”, verklaart
Roezieva. Ze verduidelijkt dat één kilo rundvlees al 5 euro kost.
“Ik kon daar genoegen mee nemen toen mijn man een inkomen had
waarmee we ons gezin kunnen onderhouden. Een alleenstaande moeder zou
er niet van kunnen leven.”

Salarissen

Naast
het lage salaris doet de lage sociale status van het beroep jonge
leerkrachten naar ander werk zoeken. Bovendien worden oudere
leerkrachten die met pensioen gaan, niet meer vervangen. Daardoor zakt
de kwaliteit van het openbaar onderwijs naar een dieptepunt.

Zo
ontstaat vooral buiten de hoofdstad Bisjkek een generatie van
afgestudeerde Kirgiezen die niet over de nodige vaardigheden
beschikken om een goedbetaalde baan te vinden. “Sommige prille
twintigers kunnen niet eens hun naam correct spellen”, verklaart
Gaisja Ibragimova, voorzitter van de Vereniging voor
Onderwijsinstituten in Kirgizië.

Kanybek
Osmonaliev, voorzitter van de parlementaire commissie voor onderwijs, meent dat er ongeveer 80.000 leraren in het land zijn. Dat is minstens 2.500 te weinig. Ook hij verwijst als oorzaak naar het
lage loon. “We zouden hun salarissen met minstens 30 procent
moeten optrekken.”

Dat
zou de staatskas ongeveer 50 miljoen euro kosten, rekent Osmonaliev
voor, wat de regering zich niet kan veroorloven. Op 15 oktober 2014
was er een hoorzitting in het parlement waar beleidsmakers
discussieerden over de salarissen van leerkrachten, maar ze slaagden
er niet in om maatregelen te nemen.

Na
een verhit debat besloot Erkin Sakebajev van de Sociaaldemocratische
Partij waartoe ook de president behoort, dat het geen zin heeft om
een beslissing te nemen, omdat de regering wegens geldgebrek toch
niets kan doen.

Corruptie

Oksana
Kiseleva, bestuurder in een publieke school in Osh, noemt het tekort
aan leerkrachten “een zeer ernstig probleem”. In de
hoogdagen van de Sovjet-Unie was er een overaanbod aan
hooggeschoolde leerkrachten, “terwijl we nu gedwongen worden
iedereen die zich aanbiedt in dienst te nemen, ongeacht zijn of haar
vaardigheden.”

Door
de lage salarissen is er in scholen over het hele land een tekort
ontstaan van leraren aardrijkskunde, wiskunde, biologie en Russisch,
vertelt Kiseleva. “Vandaag werken veel onderwijzers in lokale
bazaars”, meent ze. “Het zijn vooral gepensioneerden die
nog les geven. Omdat de pensioenen zo laag zijn, maar ook omdat het
schoolbestuur hen kan overtuigen om hun pensioen uit te stellen,
omwille van het tekort.”

Er
zijn nog andere redenen waarom het onderwijs in Kirgizië op
instorten staat. De schoolgebouwen zijn overbevolkt en slecht
onderhouden. “De meeste kinderen hebben geen handboeken”,
hekelde de International Crisis Group (ICG) al in 2011. “Het
leerplan is gedateerd, irrelevant en incoherent.”

Ook
corruptie veroorzaakt problemen, niet alleen met leerkrachten die
ouders geregeld om een betaling vragen of die leerlingen goede punten
geven in ruil voor geld. Onder het bewind van de vorige president,
Koermanbek Bakijev, ging een opdracht voor het drukken voor
handboeken naar een bedrijf dat banden had met zijn zoon Maxim, aldus
een rapport van ICG. Toen de familie Bakijev in 2010 van de macht
verdreven werd, bleek dat slechts weinig handboeken bij de
leerlingen terechtgekomen waren.

Lokale
politici kijken naar buitenlandse geldschieters om de problemen aan
te pakken en aanvaarden slechts schoorvoetend hun eigen
verantwoordelijkheid, als ze de tekortkomingen in het systeem al
erkennen.

In
2005 en 2009 eindigde Kirgizië als laatste in een internationaal
vergelijkend onderzoek van OESO. Meer dan 80 procent van Kirgizische
15-jarigen scoorde onvoldoende op leesvaardigheid, wiskunde en
wetenschappen. In plaats van de situatie aan te pakken, besloot
Kirgizië om de test niet langer te organiseren.

“Losers”

Voor
velen is het lerarentekort slechts het meest zichtbare probleem.
Amantoer Akmatov, woordvoerder van het ministerie van Onderwijs,
houdt vol dat het ministerie met succes het tekorten aan het
wegwerken is – er zou nog maar een tekort van 1200 onderwijzers
zijn. Hij ontwijkt echter vragen over hoe de salariskloof
gefinancierd wordt door de overheid.

Experts
vertrouwen deze cijfers van het ministerie van Onderwijs niet.
Mevrouw Ibragimova van de Vereniging van Onderwijsinstituten stelt
dat Kirgizië 3.000 leerkrachten extra nodig heeft, vooral voor
wetenschappen en Russisch, een noodzakelijk vak omdat veel werkloze
Kirgiezen hun geluk in Rusland gaan beproeven.

Ook
de lage status van het beroep speelt een rol. “Vandaag geloven de
mensen hier dat alleen de grootste losers, mensen die echt niets
anders kunnen, leerkracht worden”, besluit Ibragimova.

Kyrgyzstan’s
Teachers Quitting to Take Better Paying, Unskilled Jobs

take down
the paywall
steun ons nu!