‘Onbewoond’ zeggen bedrijven, bewoners menen van niet

‘Onbewoond’ zeggen bedrijven, bewoners menen van niet

Meer dan 93 procent van alle concessies wereldwijd voor mijnbouw, olie- of gasboringen liggen in bewoonde gebieden, volgens het Amerikaanse Rights and Resources Institute. De betrokken volkeren zijn niet zomaar bereid voor deze grote bedrijven te wijken.

donderdag 30 oktober 2014 21:17
Spread the love

Enorme stukken land en bos in
groei-economieën (zoals de BRICS-landen) worden via concessies door
de overheid beschikbaar gesteld aan commerciële bedrijven. De
inheemse bevolkingsgroepen die al generaties lang op deze gronden
leven, worden daarbij meestal genegeerd.

“Het verstrekken van
concessies zonder medeweten of goedkeuring van de mensen die daardoor
direct getroffen, is een ernstige schending van elementaire
mensenrechten”, staat in het rapport Communities as Counterparties
van het Amerikaanse Rights and Resources Institute (RRI).

De auteurs van het rapport
wijzen erop dat meer dan 93 procent van het land dat door commerciële
bedrijven wordt gebruikt, bewoond wordt door inheemse
bevolkingsgroepen. In sommige gevallen zijn grote oppervlakken land
in handen van investeerders.

In Peru gaat het bijvoorbeeld
om 40 procent van de totale landoppervlakte en in Indonesië om 30
procent. Indonesië is 1,8 miljoen vierkante kilometer groot. Zo’n
500.000 vierkante kilometer daarvan is in handen van
concessiehouders.

Onzichtbaar

“In de meeste gevallen
denken overheden dat het eenvoudiger is om de inheemse bevolking er
niet bij te betrekken”, zegt Bryson Ogden, analist bij RRI.
Overheden en bedrijven maken afspraken alsof er niemand in die
gebieden woont. Op het moment dat de commerciële projecten beginnen,
ontstaan er dan onvermijdelijk botsingen met de plaatselijke
bevolking die hetzelfde land opeist.

De financiële schade voor de
betrokken bedrijven door die confrontaties loopt soms in de
miljoenen. Desondanks is de wereldwijde trend nog steeds om inheemse
bevolkingsgroepen op een zijspoor te zetten bij de toekenning van
exploitatieconcessies, zegt Ogden. “In de meeste contracten
blijven ze onzichtbaar.”

Die onzichtbaarheid kan
dodelijk zijn. In Zuid-Kalimantan op het Indonesische eiland Borneo,
brak twee weken geleden ernstig geweld uit tussen de politie en
demonstranten, zegt Mina Setra, plaatsvervangend algemeen secretaris
van de Indonesische Alliantie voor Inheemse Bevolkingsgroepen van de
Archipel (AMAN).

Dergelijke geweld komt vaak
voor. Eerder dit jaar bleek uit onderzoek van Global Witness, een
organisatie die zich bezighoudt met milieurechten, dat tussen 2002 en
2013 minstens 903 burgers omkwamen bij acties voor de bescherming van
het leefmilieu.

In de betreffende periode
werden op de Filipijnen 41 mensen vermoord die zich hadden gekeerd
tegen mijnbouwactiviteiten. Alleen al in 2012, had 68 procent van de
moorden in Brazilië rond conflicten over landeigendom, te maken met
ruzies over ontbossing van de Amazone.

Grijs en gevaarlijk gebied

In Indonesië lobbyt AMAN al
vier jaar voor een wet die de rechten van inheemse bevolkingsgroepen
erkent. Die wet zou deze maand worden aangenomen, maar werd door het
aantreden van een nieuwe regering weer uitgesteld. “We zijn nu
weer terug bij nul”, zegt Setra.

Setra merkt echter op dat
zonder juridische basis, nog weinig rekening zal gehouden worden met
de rechten van de bewoners in commerciële contracten. Werken in dat
grijze gebied tussen wet en onwettelijkheid kan gevaarlijk zijn.

Aleta Baun, een Indonesische
activiste uit West-Timor en winnares van de Goldman Milieuprijs 2013, lanceerde in 2000 een campagne tegen mijnbouwactiviteiten die
schadelijk uitpakten voor haar Molo-gemeenschap. Ze werd belaagd, met
een mes gestoken en bedreigd. “Meestal staan de inheemse
gemeenschappen zonder enige bescherming tegenover groepen met veel
geld en overheidssteun”, voegt ze er nog aan toe.

New
Report Analyzes 73,000 Mining, Oil & Gas, Logging, and
Agriculture Developments; Most Involve Land That Is Inhabited

Communities
as Counterparties:
Preliminary
Review of Concessions and Conflict in
Emerging and Frontier Market Concessions

They
Say the Land is ‘Uninhabited’ but Indigenous Communities Disagree

take down
the paywall
steun ons nu!