Politiebarricade in Gezi Park, groene oase op het Taksimplein, dat voor het overige een enorme stenen ruimte is met standbeelden, fonteinen en ingangen van de metro (foto Wikimedia Commons)

Istanboel ontdekt groene solidariteit

De bewoners van de Turkse stad Istanboel zijn het afgelopen jaar meer milieubewust geworden. Tot die conclusie komen betrokkenen een jaar na de opstand in het Turkse Gezi Park, die begon als een actie om bomen te redden en uitmondde in protesten tegen de regering in het hele land.

woensdag 15 oktober 2014 09:53
Spread the love

“Het
is niet toevallig dat de demonstraties zijn aangezwengeld door een
ecologische kwestie, door zorgen over stedelijke ontwikkeling”,
zegt Morat Ozbank, docent politieke theorie aan de Bigli-universiteit
en bestuurslid van de Turkse Groene Partij. “Later mondden ze
uit in een mensenrechten- en democratiseringskwestie.”

Op
27 mei 2013 reden bulldozers Gezi Park in, de groene oase op het
Taksimplein en een van de laatste groene ruimtes in het district
Beyoglu in Istanboel. De bomen moesten verwijderd worden voor de bouw
van een controversieel winkelcentrum in Ottomaanse stijl. Al snel
blokkeerden demonstranten de activiteiten. Zij bleven vervolgens
twintig dagen, totdat ze door de politie verwijderd werden.

Megalomane projecten

Het
geplande winkelcentrum was slechts één van de
megaprojecten die de Turkse premier Recep Tayyip Erdogan op zijn
lijstje heeft staan. Andere projecten zijn onder meer een derde brug
over en een tunnel voor particuliere voertuigen onder de Bosporus,
het grootste vliegveld ter wereld. Veel van deze projecten gaan door
ondanks tegenstand van bijvoorbeeld de Unie van Kamers van Turkse
Ingenieurs en Architecten, die verantwoordelijk is voor
onderzoek naar de potentiële milieugevolgen van de projecten.

Volgens
Akif Burak Atlar, bestuurssecretaris van de Turkse Kamer van
Stedelijke Planners, is bij alle genoemde projecten sprake van
milieuschade. “De megaprojecten zijn desastreus voor Istanboel”,
zegt hij. “Alle ontwikkeling levert wel ergens schade op.
Stedelijke planning is een rationeel beroep, maar de regering luistert niet naar rationele argumenten. Ze gooit onze publieke ruimte in de
uitverkoop voor bouwprojecten.”

Atlar
vindt dat elke wijk in Istanboel wettelijk recht zou moeten hebben op
een bepaalde hoeveelheid groene ruimte, om zo te kunnen voldoen aan
de standaarden voor stedelijke planning. Desondanks worden openbare
parken in de stad opgeofferd. Buiten de stad verdwijnen bossen om
plaats te maken voor de derde brug.

Groene solidariteit

Hoewel
tegen al deze projecten bezwaar is gemaakt door verschillende kleine
organisaties, kwam niets in de buurt van de acties in Gezi Park.
“Gezi was een uniek moment in de Turkse geschiedenis”, zegt
Atlar. “Er was geen leider en er zat geen formele organisatie
achter. Mensen werden wakker.” Een jaar later leeft deze
beweging nog steeds, hoewel het beleid op het gebied van stedelijke
planning niet veranderd is. De maatschappelijke organisaties en
groepen proberen dat nog steeds te beïnvloeden.

Een
van deze organisaties, de Noordelijke Bosverdediging, is een beweging
van vrijwilligers die zich inzet voor het behoud van de bossen ten
noorden van Istanboel. De beweging probeert projecten als de derde
brug tegen te houden en motiveert stadsbewoners om de vernietiging
van parken te stoppen.

Hoewel
het vaak om kleinschalige initiatieven gaat, zijn ze wel essentieel
voor de stad, zegt Cigdem Cidamli, een van de oprichters. “Kleine
bewegingen kunnen minder veranderen dan grote bewegingen. Er kunnen
geen grote bewegingen ontstaan zonder de kleine. We proberen via
verschillende kanalen solidariteit op te wekken.”

Cidamli,
Atlar en Ozbank zijn het erover eens dat de integratie van
organisaties het belangrijkste wapenfeit van Gezi is tot nu toe. Veel
buurten hebben inmiddels een eigen groep die zich bezighoudt met
discussies rond stedelijke planning. Veel van deze groepen zijn
opgegaan in grotere organisaties, zoals Taksim Solidariteit,
Stedelijk Verweer Istanboel en de Noordelijke Bosverdediging. De
protesten vorig jaar hebben de solidariteit versterkt, zegt Cidamli.

Istanbul’s
Citizens Discover Green Solidarity

dagelijkse newsletter

take down
the paywall
steun ons nu!