Duits
minister van Binnenlandse Zaken Thomas de Maizière heeft onmiddellijk een bezoek gebracht aan het
asielzoekerscentrum en noemde het incident
‘verontrustend en deprimerend’. Ralf Jäger, minister van
Binnenlandse zaken van de deelstaat, verkondigde dat de
staatsveiligheidsdienst voortaan een antecedentenonderzoek gaat doen naar de bewakers van alle opvangcentra. ‘Ik wil me graag
verontschuldigen bij de slachtoffers.’

Systeemfout

Het
blijft de vraag wat die verontschuldigingen waard zijn. Nog
steeds zien politieke gezagdragers de systeemfout niet in het
huidige asielbeleid, dat wordt gekenmerkt door politiek-bestuurlijk
falen, strakke budgetten, overvolle opvangplaatsen, onvoldoende
voorzieningen – en onbekwaam personeel, inclusief bewakers met een luguber
verleden.

De
foto van het opvangcentrum is Burbach lijkt een teken aan de wand. Zeker na de sterke toename van  asielzoekers in Duitsland. Verschillende
crisissen in wereld hebben hieraan bijgedragen. Vóór 2010
hoefden er 10.000 vluchtelingen per jaar ontvangen te worden. Aan het
einde van 2014 is dit aantal minstens vertwintigvoudigd, en men
heeft geen benul van waar en hoe ze deugdelijk opgevangen moeten worden.

In
de tussenliggende jaren zijn, in een permanente staat van paniek en urgentie, veel
opvangcentra uit de grond gestampt. Ook personeelsbestanden moesten in een rap tempo vergroot worden.
Een
bedrijf dat hier een grote rol in speelt, is European Homecare. Binnen 24
uur kan zij een opvangplaats volledig uitrusten en voorzien van personeel. Men heeft geen idee hoe het bedrijf dit
bewerkstelligt.

Leemte

Aan
de vestiging van opvangcentra en de werving en selectie van personeel
zijn geen duidelijke, laat staan bindende voorwaarden verbonden. Het
stipuleren van algemene procedures en voorwaarden door Duitse
gemeenten en deelstaten staat, om het zacht uit te drukken, nog
in de kinderschoenen. Feitelijk hebben zeven van de zestien
deelstaten geen minimumstandaarden voor opvangplaatsen voor
vluchtelingen. Met vier deelstaten die mondjesmaat aanbevelingen
doen, is alles gezegd.

Tegen
de achtergrond van deze bestuurlijke leemte hebben zich verontrustende elementen in de praktijk van het asielbeleid
weten te nestelen. Vanwege de sterke toename van het aantal
vluchtelingen en de weigering van politici om het asielbeleid
daaraan aan te passen, wordt de sector bevolkt
door slecht gekwalificeerd personeel, onder wie bewakers met een
extreemrechtse of neonazistische achtergrond.

In de Duitse stad
Hoyerswerda is er een onderzoek gestart naar een bewaker nadat hij in juli tijdens een woordenwisseling de lumbale
wervels van een Tunesische bewoner had gebroken. De bewaker zelf heeft een aanklacht ingediend tegen deze bewoner. In München verzetten Irakese en Somalische vluchtelingen zich
tegen bewakers die hen uitschelden voor ‘apen’ en ‘negers’ en die hun
kamers in de holst van de nacht binnenvallen met bivakmutsen op hun
hoofd.

Grote
delen van de vluchtelingenopvangsector zijn uitbesteed aan privébedrijven. Dit heeft deels te maken met besparingen van gemeenten en
deelstaten op zoveel mogelijk
uitgaafposten. De meeste bedrijven nemen het menselijk geweten als
leidraad in hun werk, maar sommigen hebben overduidelijk het doel om
elk druppel winst uit hun faciliteiten te persen. De opvangplaatsen
zijn divers: asielzoekerscentra, zogenaamde vluchtelingenhostels, en hotels die moeite hebben hun kamers gevuld te krijgen.

Getraumatiseerd

Er
is vrijwel geen toezicht op hoe men de opvang van
de vluchtelingen omzet in de praktijk. Regelgeving bestaat vrijwel niet. Zo verwachten geen van de zestien Duitse deelstaten dat hotels
maatschappelijke dienstverleners of psychische zorgverleners in
dienst nemen.

Hoteloperator
Martin Steinhart geeft hiervan een sterk voorbeeld. Met 30.000 euro
aan overheidsgeld per maand wordt vluchtelingen een kamer aangeboden
voor een relatief klein bedrag. Het bedrag is voor een hotel met
tientallen kamers waarvan de helft leeg blijft staan niet groot, maar
door te besparen op maatschappelijke dienstverleners of psychische
zorgverleners kunnen de eindjes aan elkaar geknoopt worden.

Steinhart zegt dat hij welbewust is van het feit dat een aantal van
de 84 vluchtelingen die onder zijn hotelleriezorg vallen, ernstig
getraumatiseerd is. Maar hij is ervan overtuigd dat hij het aankan: ‘
soms moet je gewoon een arm om hun schouders slaan.’

Nog
steeds luidt de hamvraag: komen er wettelijk bindende
standaarden? Ondanks de publieke politieke uitspraken
over foto uit Burbach, laat een wezenlijke verandering van het
asielbeleid op zich wachten. Minister De Maizière heeft al
laten weten dat de federale regering geen kosten zal maken voor een oplossing van de opvangproblemen van vluchtelingen.

Lees hier het volledig artikel op Spiegel.be