In
Niger, partnerland van de Belgische ontwikkelingssamenwerking, zijn 3
op 4 vrouwen getrouwd toen ze nog een minderjarig meisje waren. Het
West-Afrikaanse land spant daarmee de huwelijkskroon, maar ook in
Zuidoost-Azië (Bangladesh, Nepal, India) en Centraal-Amerika
(Ecuador, Bolivia) worden meisjes slachtoffer. Als de huidige
demografische trends aanhouden en er geen extra maatregelen worden
genomen, voorspelt de UNFPA 142 miljoen kinderhuwelijken voor het einde
van het decennium (2011-2020).

Heel wat bruidjes zijn niet ouder dan twaalf jaar, sommigen zelfs maar acht. Fysiek en emotioneel zijn
minderjarige meisjes niet klaar om echtgenotes of moeders te worden.
Ze lopen een veel groter risico op gevaarlijke complicaties bij de
zwangerschap en bevalling, op hiv-besmetting en gezien hun zwakke
machtspositie staan ze makkelijk bloot aan huiselijk geweld. Om nog
te zwijgen over de mentale gevolgen van zo’n bruusk einde van de
kindertijd.

Armoedespiraal

De
belangrijkste oorzaken zijn armoede en ongelijkheid tussen mannen en
vrouwen. Meisjes uit de armste gezinnen lopen driemaal keer meer risico dan
andere kinderen. De ongelijkheid vertaalt zich in minder
onderwijskansen en beroepsopleiding dan voor jongens. Meer dan 60 procent van
minderjarige bruiden in ontwikkelingslanden genoten geen opleiding.
De praktijk zal blijven bestaan zolang meisjes een lagere
maatschappelijke status hebben dan jongens. Meisjes verkeren niet in een
positie om zelf te beslissen of, wanneer en met wie ze trouwen. Het gevolg hiervan is dat armoede wordt doorgegeven aan de volgende generaties, en ontwikkelingslanden niet uit de armoedespiraal geraken. Ongelijkheid
is dus zowel een oorzaak als een gevolg.

In
een rapport van HIVA (2014) wordt de strijd tegen kinderhuwelijken
omschreven als “een blinde vlek in de Belgische
ontwikkelingssamenwerking”. De onderzoekers leggen uit dat er over
heel de wereld veel politieke consensus bestaat over de noodzaak om
er eindelijk iets aan te doen, maar ze stellen vast dat er bijna
nergens iets aan wordt gedaan. Omdat het ‘moeilijk ligt’, omdat
het ‘complex’ is, omdat het ‘interne keuken’ is, dat zijn
vaak gehoorde echo’s. Met de woorden van Nelson Mandela blijft Plan
België niettemin hameren op dezelfde nagel: “Education is the most
powerful weapon which you can use to change the world.”

Levenskeuzes

Als
kindgerichte ngo die al decennialang actief is in dorpen en
gemeenschappen in ontwikkelingslanden, erkennen we dat tradities en
gewoontes hardnekkig zijn. Ook wanneer ze als schadelijk worden
gezien door de betrokkenen. Die gewoontes veranderen vraagt tijd en
geld, opleiding en dialoog, onderwijs en economische ontwikkeling. Er
bestaat geen quick fix. Ook niet met wetten. Je moet dus
communiceren en sensibiliseren, en de bevolking sterker maken. Het
is belangrijk dat de betrokkenen zelf aan de basis van de verandering
staan.

Naar aanleiding van de VN Internationale
dag van het Meisje organiseert Plan België een internationale
conferentie over het thema. Belgische beleidsmakers moeten de
investeringen voor onderwijs in het Zuiden opvoeren in de strijd
tegen kinderhuwelijken. Beter opgeleide moeders willen vermijden dat
hun kinderen jong trouwen en staan sterker in het onderhandelen over
hun levenskeuzes. In de school ligt het sterkste wapen in de strijd
tegen kinderhuwelijken besloten.

Ten slotte
nog dit, beste lezer: in de drie minuten die u aan het lezen van dit
artikel besteedde, traden 90 meisjes in het huwelijk. En ze leefden
nog lang en ongelukkig.

Dirk
Van Maele is directeur van Plan België