Zweeds minister van Buitenlandse Zaken Margot Wallström met eerste minister Stefan Löfven. (foto Socialdemokraterna/Flickr CC)

De echte Zweedse coalitie sociale antipode van Belgisch en EU-beleid

De nieuwe regering in Zweden van sociaaldemocraten en groenen kiest voor een sociaal-progressieve koers, in tegenstelling tot de beleidskeuzes van de 'Zweedse' coalitie in België. Ze stelt ook ander sociale prioriteiten dan de EU.

dinsdag 7 oktober 2014 11:33
Spread the love

Bij gebrek aan een historisch precedent in België zelf wordt de huidige
federale coalitie van CD&V, Open VLD, N-VA en MR een ‘Zweedse’ coalitie
genoemd, naar de kleuren geel en blauw van de nationale Zweedse vlag. Momenteel
zijn ze in onderhandeling over de vorming van een federale regering.

De Belgische onderhandelaars zullen in de komende dagen meer dan
waarschijnlijk de laatste stappen zetten naar de vorming van een regering. Deze
‘Zweedse’ onderhandelingen slepen nu reeds meer dan vier maanden aan. In Zweden
zelf deden de politieke partijen er nauwelijks drie weken over om een nieuwe
regering te vormen. 

Een vergelijking met België is niet helemaal correct. Eerst en vooral was
Zweden historisch altijd etnisch homogeen – de kleine Finse en
Sami-minderheden hebben nooit op het politiek bestel gewogen. Bovendien zijn in
dit noordelijke land de sociaaldemocraten altijd de dominante partij geweest,
terwijl de christendemocratie er altijd een conservatieve minderheidsstrekking
was.

Andere politieke cultuur

Het grootste verschil zit hem echter in de traditie van
minderheidsregeringen. In België is dit zo goed als ondenkbaar. In Zweden is
het meer regel dan uitzondering. Deze politiek-culturele ingesteldheid
vergemakkelijkt de vorming van regeringen aanzienlijk. De regeringspartijen
gaan voor hun politieke doeleinden voortdurend op zoek naar partners bij de
oppositie.

Sommige partijen geven de minderheidsregering een redelijk groot vertrouwen,
maar behouden het recht om op specifieke punten een tegenstem te geven in het
parlement. De minderheidsregering gaat dan op zoek naar steun bij andere
partijen. De strategie om volledige oppositie te voeren, zoals in België
gebruikelijk is, wordt in Zweden slechts zelden toegepast.

Bovendien
heeft een nederlaag in het parlement bij een of ander specifiek
wetgevend initiatief niet noodzakelijk de val van de regering tot
gevolg. Het is meestal niet eens aanleiding tot een politieke crisis. In Zweden is het niet ongewoon voor een regering om een politieke nederlaag te aanvaarden.

Löfven heeft wel elke mogelijke samenwerking uitgesloten met
de xenofobe partij ‘Zweedse Democraten’ die pas sinds
2010 in het parlement zetelt en nu van 4 naar 13 procent van de
stemmen ging. Samenwerking met de drie centrumpartijen en twee
rechtse partijen over specifieke punten blijft dus mogelijk.

Andere koers van België en de EU

De nieuwe regering van sociaaldemocraten en groenen is op sociaal vlak zowat
de antipode van de ‘Zweedse’ coalitie in België. In Zweden zelf betekent dit
een grote ommekeer tegenover het beleid van de vorige rechtse regering die een
strak neoliberaal beleid voerde.

De Zweedse regering wil onder meer wetgeving invoeren, die alle in Zweden
actieve bedrijven verplicht om volgens de Zweedse sociale wetgeving geldende
regels te werken. Nu is het nog mogelijk voor buitenlandse bedrijven om voor
een bepaalde periode in Zweden te werken volgens de loonnormen en sociale
voorwaarden van hun eigen land. Dat wil de nieuwe regering volledig afschaffen.

Sociaaldemocraat Stefan Löfven, de nieuwe eerste minister, heeft geen enkele
hogere opleiding gehad. Hij is als lasser beginnen werken en heeft in de
vakbond carrière gemaakt. Daar liet hij zich kennen als een hard, maar correct
onderhandelaar.

Hij wil ‘Zweedse’ lonen voor
iedereen. Hij wil tevens strenge regels voor de eerlijke tewerkstelling
van allochtone arbeiders, die nu nog zwaar worden gediscrimineerd en
voor een groot deel in de illegaliteit werken.

De nieuwe Europese commissaris voor Sociale Zaken, de Belgische
christendemocrate Marianne Thyssen, heeft op haar hoorzitting van 1 oktober
2014 al laten verstaan dat ze niet van plan is om dergelijke wetgeving op
Europees niveau te bepleiten.

Gender

De nieuwe Zweedse regering breekt ook een lans voor gender-gelijkheid,
door eerst en vooral zelf het voorbeeld te geven. De nieuwe regeringsploeg
omvat 12 mannen en 12 vrouwen. Vier ministers hebben niet-Zweedse roots. De minister van Onderwijs is de 27-jarige Bosnisch-Zweedse Aida
Hadžiali?, die als klein kind de burgeroorlog in Bosnië ontvluchtte.

Eerste minister Löfven heeft al laten weten
wetgevende initiatieven te nemen om tegen 2016 alle bedrijven te verplichten
minstens 40 procent vrouwen in dienst te hebben in hun raden van bestuur. 

De
EU wil enkel voor de grote openbare bedrijven 40 procent vrouwen
en alleen voor de niet-leidinggevende functies. De EU wil dit bovendien niet opleggen aan
kleine en middelgrote bedrijven. De nieuwe Zweedse regering wil ook werk
maken van een strenge wet voor de bescherming van internetgegevens.

Palestina

Minister
van Buitenlandse Zaken wordt de sociaaldemocrate Margot Wallström.
Zij was eerder Europees commissaris voor Leefmilieu (1999-2004) en
voor Institutionele Hervormingen (2004-2010). Het groene
parlementslid Isabella Lövin wordt minister van Ontwikkelingssamenwerking.

De
meeste buitenlandse aandacht voor de nieuwe Zweedse regering ging naar de verklaring van eerste minister Löfven om Palestina als staat te erkennen.
Daarmee wordt Zweden de eerste EU-lidstaat die dat doet, terwijl het lid is van
de EU. Hongarije, Polen en Slovakije hebben Palestina wel al erkend, maar
hadden dat gedaan voor ze lid werden van de EU.

De
rechtszaak van Julian Assange was geen punt in de
verkiezingscampagne. Ten gronde verschillen de standpunten van
sociaaldemocraten en groenen hierover niet van die van de vorige
conservatieve regeringspartijen. Ook zij blijven achter het standpunt
staan dat Assange in Zweden moet verhoord worden, om op basis van zijn verklaringen al dan niet tot het formuleren van een aanklacht te beslissen. De kans dat Assange onder
deze regering aan de VS zou worden uitgeleverd tijdens zijn verblijf in Zweden, is echter veel kleiner
dan onder de vorige.

Sweden to recognise state of Palestine

Sweden’s new government to change EU affairs policies

take down
the paywall
steun ons nu!