NICC Vitrine, Triple Candie, ‘Let the Artists Die (If They Want To)’, 13.09. - 16.11.14 foto: Filip Gilissen
Opinie, Samenleving, Cultuur - Josine De Roover

“Respect betekent ook hier niet gewoon meer centen”

De match aftrappen met het publiekelijk verscheuren van een contract. Daaraan denkt een beleidsmedewerkster van NICC, belangenbehartiger voor professionele kunstenaars, als ze zich rekenschap geeft van de bezuinigingen op Cultuur door de nieuwe Vlaamse regering. Ze roept op tot preventie, in naam van alle kinderen.

maandag 29 september 2014 10:44
Spread the love

Gehuild.
Ja, ik heb gehuild. Bij het vernemen van het nieuws dat de publieke
middelen ter ondersteuning van de werking van organisaties uit het
Kunstendecreet en de actuele kunstenaarspraktijk nog maar eens met
7,5 procent gereduceerd worden.

Zelf
werk ik al jaar en dag in die kunstensector. Twee onderbetaalde doch
veeleisende parttime jobs voor twee kunstenaarsinitiatieven in
combinatie met twee veeleisende doch “onderbetaalde” jongens van drie en zes. Het zijn de ingrediënten van wat je, of mijn moeder toch,
zou kunnen omschrijven als een masochistische levensstijl, waarbij
avondlijke vergaderingen, e-mailavonden alleen maar kunnen dankzij
jongleerkunsten, multitasking, poetsvrouw, babysit en andere mama’s
en papa’s die de goede zaak genegen zijn.

En
toch prijs ik mezelf gelukkig. Zelfs mijn kinderen zijn blij voor mij
als ik mag gaan werken. Juist omdat ik en zij weten dat werken in
opdracht van de kunsten zelf van onschatbare waarde is. Waar termen
zoals “autonomie”, “authenticiteit” en “kwaliteit” geen holle begrippen
zijn. Waar inhoud de potentie in zich draagt om perfect samen te
vallen met vorm. En dat dit iets doet met een mens en een omgeving.

Gelukkig
ook omdat ik hiervoor – hoe bescheiden ook – betaald krijg. In
tegenstelling tot de vele kunstenaars met wie en voor wie ik werk.

Pixel

Jaar
na jaar heb ik de publieke middelen voor kleine en middelgrote
kunstenorganisaties, die dicht bij kunstenaars en hun praktijk staan,
zien verminderen. Een stadssubsidie geschrapt hier, een
provinciesubsidie minder daar, een tijdelijke projectenstop, de
Schauvliegekaasschaaf van 4 procent, een actueel aankoopbeleid verworden
tot dode letter in een te krap decreet. Het is van Bert Anciaux
geleden dat er nog extra middelen voor de kunsten in de wacht werden
gesleept; de curve van de organisaties schoot de hoogte in; al bewoog
het op de totale Vlaamse begroting niet eens een pixel naar links of
rechts. Misschien tekenend voor een latere langzame neoliberale
opgang culminerend in een Vlaamse besparingsregering die
waarschijnlijk nu niet eens aan hun sluitstuk is.

De match aftrappen
met het publiekelijk verscheuren van een contract, afgesloten door
een ook nu regerende coalitiepartner, dat belooft lelijk te worden.
Ook al kopen de voetbalgangers vanaf nu massaal bier en worst.
Deze
noodzakelijke professionaleringsinhaalbeweging voor organisaties, die
al dateert van 2004, zou op een directe manier doorvloeien naar
kunstenaars. Niet dus.

Dus bepleit ik in mijn hoedanigheid van beleidsmedewerker voor NICC, belangenbehartiger voor professionele
kunstenaars, al jaren bij elke minister van Cultuur niet alleen een
belangrijke indexering van de rechstreekse ondersteuning aan
kunstenaars, maar ook dat kunstenorganisaties de kunstenaars wier
werk ze tonen hen hiervoor billijk zouden vergoeden. Zodat
kunstenaars via de uitvoering van hun praktijk rechtmatige sociale
rechten kunnen opbouwen. Net zoals elke andere cultuurwerker en
poetsvrouw. De goedbedoelende diensten van de administratie Kunsten
en Erfgoed zitten al jaren met de handen in het haar over hoe dit in
kaart te brengen, te evalueren, laat staan bijsturen.

Goodwill

En
neen, beste heren Bourgeois en Gatz, wij hebben geen last van calimerogevoel. Wij wensen geen voorkeursbehandeling voor cultuur.
Wij ondersteunen en maken deel uit van het platform Hart boven Hard
dat pleit voor een zuurstofrijke samenleving die in menselijke
waarden investeert.

Ook
al steekt het dat grote kunstinstellingen in relatieve cijfers eerder
gespaard blijven. Ook al sta ik, terwijl ik nadenk over dit stuk, met drie universitaire diploma’s in de achterzak de WC’s te schrobben
van een kunstenaarsgeïnitieerde presentatieplek. Omdat daar vandaag
een tentoonstelling opent van veertien jonge kunstenaars die uit alle
hoeken van Europa een week lang op basis van goodwill en in opdracht
van de autonomie van de kunsten het beste van zichzelf geven, aan
elkaar en aan hun publiek.

Neen,
wij zijn ervan overtuigd dat u allen verkeerd rekent. Musea verdienen
een inhaalbeweging, organisaties beeldkunst verdienen het ook, maar u
vergeet in de totale rekening de onzichtbare tewerkstelling van
individuele kunstenaars en hun bijdrage die de kosten ruimschoots
overstijgt. Zij die niet betaald worden, zij die aan de bron staan
van de creatie en van een nieuwe generatie waar uw musea later hun
programma rond opbouwen. De vlaggenschepen waar u zo graag in uw
regeerakkoord naar verwijst. Gerespecteerd socioloog Pascal Gielen
berekende al in de jaren stilletjes dat 90 procent van de beeldende-kunstproductie gefinancierd werd door kunstenaars zelf. Onzichtbaar
dus. Maar niet minder onbestaand.

Preventie

In
haast elk mediabericht wordt verwezen naar de draconische besparingen
op Cultuur in Nederland van 2011. Dan valt het in Vlaanderen toch nog
mee anno 2014. Pardon? Zelfs na de Hollandse Kaalslag bedraagt de
rechtstreekse ondersteuning aan kunstenaars nog twintigmaal meer dan
die van Vlaanderen. Los van de Nederlandse ‘federale’ overheid,
heeft de stad Den Haag alleen al per jaar meer veil voor kunstenaars
dan de hele Vlaamse Gemeenschap op jaarbasis.

In
2011 organiseerde NICC een grootschalig debat
Kunstenaar/Vlaanderen/Respect. Grote instellingen, beleidsmakers en
kunstenaars vereenden krachten met een toekomstvisie voor een
respectvol kunsten- en kunstenaarsbeleid. En voor de cynische lezer
betekende respect ook hier niet gewoon meer centen. Debat en dialoog
die wederom vrijwillig en onbezoldigd ter dienste werd gesteld aan
beleidsmakers en ministers. Ook in 2014 werkten wij – achteraf
bekeken waarschijnlijk al te gewillig – constructief mee aan een
professioneler Kunstendecreet.

Nog voor het weliswaar talentvolle
kind geboren kan worden in 2016, staat het gehandicapt aan de start.
Dus daarom een oproep voor preventie. Kijk maar eens naar de
kunstwerken die de burelen in de Koolstraat sieren en in het Huis van
de Vlaamse volksvertegenwoordigers, terwijl u leest over de heilzame
en effecten van kunst in ziekenhuis- en andere openbare omgevingen.

Bescherm
uw kinderen.

dagelijkse newsletter

take down
the paywall
steun ons nu!