Oleg Sentsov op het International Film Festival van Rotterdam in 2013 (foto internationalfilmfestival.nl)

Lode Vanoost

Filmregisseurs vragen aan Poetin vrijlating collega

Europese filmregisseurs – onder wie Ken Loach, Pedro Almodóvar en Wim Wenders – vragen in een open brief aan Russisch president Poetin om hun collega Oleg Sentsov vrij te laten in afwachting van een eerlijk proces. Sentsov wordt sinds 11 mei 2014 vastgehouden in Moskou op beschuldiging van terrorisme.

donderdag 11 september 2014 11:08

Spread the love

Oleg Sentsov (1976) is een jonge
Russischsprekende Oekraïense filmregisseur, die na zijn opleiding
in Moskou twee veelbelovende korte documentaires uitbracht. In
2013 werd zijn eerste film Gaamer, over een aan computerspelletjes
verslaafde jongen, lovend onthaald op het International Film Festival in Rotterdam (zie trailer onder aan dit artikel). Deze zomer zou hij beginnen aan
het verfilmen van zijn eerste grote productie Rhino.

Aanhechting

Sentsov woont in Semforopol, de
hoofdstad van de Krim, waar hij ook geboren is. Begin 2014 onderbrak hij het
voorbereidend werk voor zijn nieuwe film om deel te
nemen aan de Maidan-protesten in Kiev. Hij werkte mee aan de
voedselleveringen voor geïsoleerd geraakte Oekraïense soldaten in de Krim,
tijdens de periode dat de provincie werd afgescheurd. Hij is een
openlijk en uitgesproken criticus van de aanhechting van de Krim bij
Rusland en weigert de Russische nationaliteit aan te nemen.

Samen met drie andere personen werd Sentsov op 11 mei 2014 door de
Russische staatsveiligheid FSB (opvolger van de KGB uit de
Sovjet-periode) aangehouden in Semforopol en naar Moskou
overgebracht. Daar wacht hij in de gevangenis op zijn proces. Hij wordt
beschuldigd van ‘het plannen van terroristische activiteiten’, waarvoor hij twintig jaar gevangenschap riskeert. Deze beschuldigingen
werden hem pas drie weken na zijn aanhouding medegedeeld.

Rechtsgang

Onder de hoofding van
de European Film Academy richtten een aantal filmregisseurs zich tot
Russisch president Poetin met een open brief, waarin zij hem vier verzoeken deden:

Het verzekeren van de fysieke
veiligheid van Sentsov.
Het openbaar maken van de plaats
waar hij gevangen wordt gehouden.
Het formuleren van een officiële
beschuldiging van een herkenbaar misdrijf of zijn vrijlating.
Een onmiddellijk, onpartijdig en
volledig onderzoek naar de blijkbaar willekeurige aanhouding door de FSB om de
verantwoordelijken voor het gerecht te dagen.

De ondertekenaars spreken zich met dit
initiatief niet uit over schuld of onschuld van hun collega. Wat zij
vragen, is niet meer of minder dan een eerlijke rechtsgang met de
vrijwaring van het recht op verdediging en het kennen van de
aanklacht of, bij gebrek aan dat laatste element, zijn vrijlating.

Overdracht

Rusland weigert consulaire bijstand van Oekraïne voor Sentsov toe te staan, een bij verdrag vastgelegde, verplichte procedure voor de assistentie van aangehouden burgers in het buitenland. Rusland erkent echter het Oekraïense
staatsburgerschap van Oleg Sentsov niet en behandelt hem als een
Russisch staatsburger.

Het internationaal recht voorziet
dat bij overdrachten van landen (of delen van landen) naar
andere staten, de betrokken individuele burgers niet automatisch mee
van nationaliteit veranderen. Zelfs als een overdracht internationaal
wordt erkend, behouden individuele burgers het recht hun eerste
nationaliteit te behouden, al dan niet in combinatie met de nieuwe
nationaliteit (indien de betrokken landen dubbele nationaliteit
toestaan). De annexatie van de Krim wordt niet erkend door Oekraïne.

De ondertekenaars van de brief gaan
op dit aspect van de zaak niet in. Waarschijnlijk hopen zij nog op een meer diplomatische oplossing die
een uitwijzing van Sentsov uit Rusland inhoudt zonder proces. Dat zou ook voor
Rusland de meest elegante uitweg zijn voor een zaak die het
international imago van Rusland geen goed doet. Of dat in de huidige
omstandigheden de grootste zorg is van president Poetin, is wel de
vraag.

Ondertekenaars van de brief: