In de voorbije weken zijn we getuige geweest van een ongeziene activiteit door leden van de
burgergemeenschap over de hele wereld, gericht tegen het onrecht van
de buitenproportioneel wrede Israëlische reactie tegen het afvuren
van raketten vanuit Palestina.

Als je alle manifestanten
samenvoegt die de laatste week samenkwamen om recht te vragen
in Israël en Palestina – in Kaapstad, Washington D.C., New York,
New Delhi, Londen, Dublin en Sydney, en alle andere steden – dan
kun je stellen dat dit het grootste actieve protest was van burgers
tegen één specifieke zaak in de wereldgeschiedenis.

Een kwart eeuw geleden nam
ik deel aan enkele druk bijgewoonde manifestaties tegen de apartheid.
Ik heb nooit kunnen denken dat we opnieuw demonstraties van die
omvang zouden zien, maar de opkomst vorige zaterdag (9 augustus, nvdr) in Kaapstad was
even groot, zo niet groter. Onder de deelnemers vond je jong en oud,
moslims, christenen, joden, hindoes, boeddhisten, agnosten,
atheïsten, zwarten, blanken, roden en groenen… zoals te verwachten valt van een levendige, tolerante, multiculturele natie.

Ik verzocht de menigte om
met mij te zingen: “We zijn gekant tegen het onrecht van de
illegale bezetting van Palestina. We zijn gekant tegen het doden
zonder onderscheid in Gaza. We zijn gekant tegen de onwaardige
behandeling van de Palestijnen bij checkpoints en
wegblokkades. We zijn gekant tegen het geweld aangericht door alle
partijen. Maar we zijn niet gekant tegen de joden.”

Eerder in de week riep ik
op om Israël uit te sluiten van de Internationale Unie van
Architecten, die in Zuid-Afrika samenkwam.

Ik riep de Israëlische
zusters en broeders aanwezig in de conferentie op, om zichzelf en hun
beroep te dissociëren van het ontwerpen en bouwen van
infrastructuur die erop gericht is onrecht te bestendigen, inclusief
de scheidingsmuur, de veiligheidsterminals en checkpoints, en
de nederzettingen gebouwd op bezet Palestijns gebied.

“Ik bezweer u deze
boodschap mee te nemen naar huis: keer alstublieft het tij van geweld
en haat, door mee te doen met de geweldloze beweging voor recht
voor alle volkeren van de regio,” zei ik.

De laatste paar weken
hebben wereldwijd meer dan 1,6 miljoen mensen deze beweging
onderschreven door een Avaazcampagne te steunen. Ze roept bedrijven
op die profijt hebben bij de Israëlische bezetting en/of betrokken zijn
bij het misbruik en de onderdrukking van de Palestijnen om zich terug
te trekken. De campagne richt zich speciaal op het Nederlandse
pensioenfonds ABP, Barclays Bank, de leverancier van
beveiligingssystemen G4S, het Franse transportbedrijf Veolia, het
computerbedrijf Hewlett-Packard en de leverancier van bulldozers
Caterpillar.

Vorige maand riepen
EU-regeringen hun burgers op om geen zaken te doen of te investeren
in illegale Israëlische nederzettingen.

Onlangs waren we er getuige
van dat het Nederlandse pensioenfonds PGGM tientallen
miljoenen euro’s uit Israëlische banken terugtrok, dat de
Bill and Melinda Gates Foundation afstand nam van G4S en dat de
Noord-Amerikaanse Presbyteriaanse Kerk naar schatting 21 miljoen
dollar terugtrok uit HP, Motorola Solutions en
Caterpillar.

Deze beweging krijgt vaart.

Geweld verwekt geweld en
haat, en dat verwekt alleen meer geweld en haat.

Wij, Zuid-Afrikanen, kennen
haat en geweld. We begrijpen de pijn om de verschoppeling van de wereld te
zijn; wanneer het ernaar uitziet dat niemand ons standpunt begrijpt of zelfs maar bereid is ernaar te luisteren. Dat is waar wij vandaan komen.

Wij kennen ook de voordelen
die de dialoog tussen onze leiders uiteindelijk gebracht heeft; toen
organisaties die als “terroristisch” bestempeld werden, erkend
werden en hun leiders, waaronder Nelson Mandela, uit gevangenschap
en verbanning werden vrijgelaten.

Wij weten dat de reden voor
het geweld dat onze maatschappij had geruïneerd, vervluchtigde en
verdween toen onze leiders met elkaar begonnen te spreken.
Terreurdaden van na het begin van de gesprekken – zoals
aanvallen op een kerk en een café – werden bijna universeel
veroordeeld, en de partij die verantwoordelijk gehouden werd, werd in
de stembus terechtgewezen.

De uitbundigheid die volgde
toen we voor de eerste keer samen gestemd hadden, was niet de
eigenheid van de zwarte Zuid-Afrikanen alleen. De werkelijke triomf
van onze vreedzame regeling was dat allen zich betrokken voelden. En
later, toen we een grondwet onthulden zo tolerant, meedogend en
inclusief dat die God zelf trots zou maken, voelden we ons allen
bevrijd.

Vanzelfsprekend hielp het
dat we een kader hadden van buitengewone leiders. Maar wat
uiteindelijk deze leiders dwong om aan de onderhandelingstafel samen
plaats te nemen, was de cocktail van overtuigende, geweldloze
instrumenten die ontwikkeld waren om Zuid-Afrika te isoleren:
economisch, academisch, cultureel en psychologisch.

Op een bepaald punt – het
kantelpunt – besefte de toenmalige regering dat de kostprijs van de
poging de apartheid te behouden de voordelen ervan overtrof.

De terugloop van de handel
met Zuid-Afrika vanwege de multinationale ondernemingen met een
geweten in de jaren 1980 was uiteindelijk een van de belangrijkste
hefbomen die de apartheidsstaat – zonder bloedvergieten – op de
knieën gebracht hebben. Die ondernemingen begrepen dat ze, door bij
te dragen aan de Zuid-Afrikaanse economie, bijdroegen aan het behoud
van een onrechtvaardige status quo.

Wie verder zakendoet met
Israël, wie bijdraagt aan een gevoel van “normaliteit” in de
Israëlische maatschappij, bewijst het volk van Israël en Palestina
een slechte dienst. Ze dragen bij aan de bestendiging van een diep
onrechtvaardig status quo. Wie bijdraagt tot het tijdelijke isolement
van Israël, zegt dat Israëli’s en Palestijnen gelijke rechten hebben
op waardigheid en vrede.

Uiteindelijk zullen de
gebeurtenissen in Gaza van de voorbije maand een beproeving zijn voor wie
gelooft in de waarde van mensen.

Het wordt meer en meer
duidelijk dat politici en diplomaten er niet in slagen met antwoorden te komen, en dat de verantwoordelijkheid voor het uitwerken van een
duurzame oplossing voor de crisis van het Heilig Land rust bij de
burgergemeenschap en het volk van Israël en Palestina zelf.

Afgezien van de recente
vernietiging van Gaza, zijn weldenkende mensen overal – waaronder velen in
Israël zelf – diep verontrust door de dagelijkse schendingen
van de menselijke waardigheid en bewegingsvrijheid waaraan de
Palestijnen onderworpen worden bij de checkpoints en
wegblokkades. En Israëls politiek van illegale bezetting en de bouw
van bufferzonenederzettingen op bezet gebied maakt het probleem nog
ingewikkelder om in de toekomst een overeenkomst te vinden die
aanvaardbaar is voor allen.

De staat Israël gedraagt
zich alsof er geen toekomst bestaat. Zijn volk zal niet het vredige
en veilige leven leiden waarnaar het verlangt – en recht op heeft
– zolang hun leiders de voorwaarden bestendigen die het conflict
onderhouden.

Ik heb veroordeeld wie in
Palestina verantwoordelijk is voor het afvuren van raketten naar
Israël. Ze voeden de vlammen van de haat. Ik ben gekant tegen alle
manifestaties van haat.

Maar we moeten er heel
duidelijk in zijn dat het volk van Palestina het recht heeft om te
strijden voor zijn waardigheid en vrijheid. Het is een strijd die de
steun krijgt van velen van over de hele wereld.

Elk door de mens gemaakt
probleem kan behandeld worden, wanneer mensen de koppen bij mekaar
steken met het ernstige verlangen om de problemen te boven te komen.
Vrede is mogelijk wanneer mensen vastbesloten zijn ze te bereiken.

De vrede vereist dat het volk
van Israël en Palestina de mens in zichzelf en elkaar erkent; dat ze
hun onderlinge afhankelijkheid begrijpen.

Raketten, bommen en rauwe
smaad maken geen deel uit van de oplossing. Er is geen militaire
oplossing.

Waarschijnlijker is dat de oplossing komt van de geweldloze instrumenten die we in
Zuid-Afrika ontwikkeld hebben in de jaren 1980, om de regering te
overtuigen van de noodzaak om de politiek te wijzigen.

De reden dat deze
instrumenten – boycot, sancties en desinvestering – uiteindelijk
effectief bleken, was dat ze een kritische massa van steun bereikten,
zowel binnen als buiten het land. Dat is het soort steun waarvan we de
voorbije weken getuige zijn geweest met betrekking tot Palestina.

Mijn oproep gericht tot het
volk van Israël is om verder te kijken dan het moment, verder dan de
woede van het zich voortdurend in een staat van beleg wanen, om een
wereld te zien waarin Israël en Palestina samen kunnen leven – een
wereld waarin wederzijdse waardigheid en respect heersen.

Het vereist een mentale
verschuiving. Een mentale verschuiving die erkent dat de poging om de
huidige status quo te bestendigen de toekomstige generaties tot
geweld en onveiligheid veroordeelt. Een mentale verschuiving die
ophoudt legitieme kritiek op de politiek van een staat als een aanval
op het jodendom te beschouwen. Een mentale verschuiving die thuis
begint en uitdijt over gemeenschappen, naties en regio’s – tot de
diaspora verspreid over de wereld die we delen. De enige wereld die
we delen.

Mensen die verenigd zijn in het
nastreven van een rechtmatige zaak kunnen niet worden tegengehouden.
God komt niet tussenbeide in de zaken van mensen in de hoop dat we
zullen groeien en leren, door onze moeilijkheden en verschillen zelf
op te lossen. Maar God slaapt niet. De joodse geschriften vertellen
ons dat God aan de kant van de zwakken staat, de onteigenden, de
weduwe, het weeskind, de vreemdeling die de slaven vrijlaat bij een
exodus naar het Beloofde Land. Het was de profeet Amos die zei dat we
gerechtigheid zouden moeten laten vloeien als een rivier.

Goedheid haalt het uiteindelijk. Het nastreven van vrijheid voor het volk van Palestina, weg van
vernedering en vervolging door de politiek van Israël, is een
rechtmatige zaak. Het is een zaak die het volk van Israël zou moeten
ondersteunen.

Nelson Mandela zei, zoals
bekend, dat Zuid-Afrikanen zich niet vrij zouden voelen tot de
Palestijnen vrij waren.

Hij had eraan kunnen
toevoegen dat de bevrijding van Palestina ook Israël zal bevrijden.

De oorspronkelijke
versie van deze tekst vind je hier.

Vertaling Andries
Termote