Analyse -

Wapenbestand Gaza: wat voorafging

Na de derde militaire aanval van Israël op Gaza in vijf jaar wordt op 26 augustus 2014 een wapenbestand bereikt. De voornaamste eis van Hamas blijft de opheffing van de economische blokkade door Israël. Een overzicht van wat voorafging.

woensdag 27 augustus 2014 15:22
Spread the love

Gaza is 42 kilometer lang en 5 tot 11
kilometer breed. Er wonen 1,6 miljoen mensen, van wie 1 miljoen
door de VN erkende vluchtelingen uit Israël en de Westelijke
Jordaanoever. Bevolkingsdichtheid is 4750 mensen per km2.

Ter vergelijking: de Belgische kust is 67 kilometer lang,
de bevolkingsdichtheid is 345 inwoners/km2  en Mortsel, de dichtstbevolkte gemeente van Vlaanderen, heeft 3230
inwoners/km2.

Voorgeschiedenis

  • 1923-1948: Ottomaanse Rijk valt uit elkaar, Gaza onder Brits mandaat Volkenbond (voorloper
    VN);
  • 1949: wapenstilstand legt de facto
    grens met pas opgerichte staat Israël vast, Gaza komt onder Palestijns bestuur, maar
    Egypte neemt macht over, duizenden Palestijnen vluchten uit hun huizen in ‘Israël’;
  • 1956-1959: Israël bezet Gaza, geen
    annexatie;
  • 1959-1967: na wapenstilstand bezet
    Egypte Gaza, geen annexatie;
  • 1967-1994: tijdens Zesdaagse oorlog
    vluchten nog 200.000 Palestijnen naar Gaza; Israël bezet Gaza en
    bouwt 21 koloniale nederzettingen.

Palestijnse Autoriteit

  • 1994: akkoorden Oslo geven bezette gebieden beperkt zelfbestuur,
    koloniale nederzettingen niet inbegrepen, militaire bezetting blijft;
    Palestijnse Autoriteit (PA) wordt opgericht als regering van delen van de bezette gebieden;
  • 2000: tijdens Tweede Intifada
    (Palestijns verzet tegen bezetting) worden voor het eerst kleine
    raketten afgevuurd vanuit Gaza, door Hamas en andere verzetsgroepen; Israël begint economische blokkade;
  • 2005: Israël trekt leger eenzijdig
    terug uit Gaza en ontmantelt alle 21 nederzettingen met 9000
    kolonisten; luchtruim en territoriale waters bijven volledig onder
    Israëlische militaire controle; EU en VN blijven Israël als
    de ‘bezetter’ beschouwen.

Palestijnse
verkiezingen

Op 25 januari 2006 organiseert de Palestijnse Autoriteit de eerste en tot nu enige democratische verkiezingen in de bezette gebieden. Die worden internationaal gemonitord en als vrij,
eerlijk en transparant beoordeeld. Uitslag:

  • Hamas: 440.409 stemmen, 44,45
    procent = 74 zetels.
  • Fatah: 410.554 stemmen, 41,43
    procent = 45 zetels.
  • Vier kleinere partijen halen
    3, 2, 2 en 2 zetels.

De bevolking van Gaza stemt massaal voor Hamas, maar de partij haalt ook een aanzienlijke minderheid van stemmen op de Westelijke
Jordaanoever. Israël, de EU en de VS hadden echter gerekend op een
overwinning voor Fatah. Bestaande akkoorden met Fatah om de bezetting en kolonisering verder te zetten, met meer uitgebreid civiel
Palestijns zelfbestuur, vallen in het water.

Hamas verklaart
immers zich door die akkoorden niet gebonden te voelen. De overwinnaar van de democratische verkiezingen weigert de
staat Israël te erkennen, zolang Israël geen Palestijnse staat erkent en
zolang Israël koloniale nederzettingen bouwt op de Westelijke
Jordaanoever.

Hamas weigert ook het eigen gewapend verzet op te
geven zolang de militaire bezetting van alle Palestijnse gebieden en de
economische blokkade van Gaza voortduurt.

EU en VS negeren resultaat verkiezingen

Israël, de EU en de VS weigeren het recht te
erkennen van Hamas om de nieuwe regering van de Palestijnse Autoriteit te
vormen. Israël geeft logistieke steun aan Fatah om de macht in Gaza
militair over te nemen. Hamas weet echter de controle over Gaza te
behouden.

De eenheidsregering van Fatah en Hamas
wordt na korte tijd door Palestijns president Abbas (zelf van Fatah)
ontbonden en vormt terug een regering met alleen Fatah. Deze regering op de Westelijke Jordaanoever wordt tot vandaag erkend als enige Palestijnse regering door Israël, de VS, de EU en een aantal Arabische landen,
waaronder buurland Egypte. Dit gebeurt in tegenspraak met het resultaat van de verkiezingen van 2006. Vanaf dan functioneren de facto twee afzonderlijke Palestijnse regeringen over Gaza en de Westelijke Jordaanoever.

Palestijnse verdeeldheid

Fatah voert harde repressie tegen
Hamas-kaders op de Westelijke Jordaanoever, Hamas doet hetzelfde in
Gaza. Egypte sluit de enige zuidelijke grensovergang. De smokkel van wapens en onderdelen voor raketten wordt reeds sinds 2000 via tunnels naar Egypte georganiseerd. Die tunnels zijn echter ook cruciaal
om de economische blokkade te omzeilen. Egypte ontmantelt in 2007
zestig van deze tunnels.

Hamas en andere verzetsgroepen in Gaza
voeren het verzet tegen de militaire bezetting en de nog strengere economische blokkade door Israël op met raketaanvallen. Het
ontbreekt deze raketten aan vuurkracht, reikwijdte (tot 40 km)
en technologie om militair-strategische impact te hebben. Hamas en de
andere verzetsgroepen zetten ze vooral in als symbool van hun
onverzettelijkheid.

Israël plaatst daar de gesofisticeerde wapens van een van de best uitgeruste
moderne legers ter wereld tegenover, met onder meer door de VS en de
EU geleverde raketten, drones, tanks en gevechtsvliegtuigen, wat tot een disproportioneel aantal Palestijnse slachtoffers leidt.

Collectieve bestraffing bevolking Gaza

  • Januari 2008: Israël voert de
    economische blokkade verder op en wordt internationaal veroordeeld voor
    het toebrengen van collectieve bestraffing aan het Palestijnse volk.
  • Maart 2008: bij een aanval op Gaza
    door Israël vallen 110 Palestijnse doden, van wie 45
    volgens Israëlische vredesbeweging B’Tselem niets met de gewapende
    strijd te maken hebben, onder wie 15 kinderen.
  • Een wapenstilstand
    word afgesproken, die ondanks voortdurende openlijke schendingen door
    Israël vijf maanden stand houdt.

Operation Cast Lead 2008-2009

Nadat in oktober-november 2008 Hamas met vernieuwde raketaanvallen reageert op de voortdurende schendingen van het wapenbestand door Israël, gaat Israël over tot een
militair offensief op 27 december 2008 en een invasie op 3 januari
2009.

Operatie Gegoten Lood (Cast Lead) laat 22 dagen later 1400
Palestijnen dood achter tegenover 13 Israëli’s. Tienduizenden
huizen, 15 van de 27 hospitalen in Gaza, 43 van de
110 verzorgingsinstellingen, 800 waterputten worden vernield. Meer dan 50.000
Palestijnen hebben geen huis meer, 500.000 Palestijnen hebben geen
toegang meer tot leidingwater, 1 miljoen Palestijnen moeten minstens
21 uur per dag zonder stroom leven.

De wapenstilstand is alleen militair.
De militaire en economische blokkade gaat onverminderd door en wordt
geïntensifieerd. Voedingsmiddelen en cement, essentieel voor de
wederopbouw worden niet doorgelaten, pijnstillers, röntgenapparaten
en kinderspeelgoed worden geblokkeerd. Zelfs krijt voor schoolborden komt er niet door. 

De militaire wapenstilstand
wordt voortdurend geschonden door beide zijden, maar gezien de zeer onevenwichtige krachtsverhoudingen is de impact voor de Palestijnse
bevolking aanzienlijk groter.

Operation Pillar of Defense 2012

Vermits tijdens de wapenstilstand de verstikkende economisch/militaire blokkade (en de bouw van
koloniale nederzettingen op de Westelijke Jordaanoever) onverminderd
doorgaat, blijven Hamas en andere verzetsgroepen in Gaza raketten
afvuren op het zuiden van Israël.

Dit escaleert tot een nieuw militair
offensief van Israël op 14 november 2012. Operatie Zuil van
Verdediging (Pillar of Defense) duurt acht dagen. Vier Israëlische
burgers en twee soldaten komen om, tegenover 158 Palestijnen, onder wie 102 burgers.

Een nieuwe wapenstilstand wordt onderhandeld. Die wordt
voor het eerst door Hamas verbroken op 25 februari 2013, nadat Israël datzelfde bestand reeds meer dan honderdmaal had geschonden.

Kinderslachtoffers

  • 15 mei 2014: Een Israëlisch soldaat
    doodt zonder aanleiding twee Palestijnse jongens, die ongewapend over
    straat liepen. Niets ongewoons in de bezette gebieden, sinds 2000
    werden meer dan 1405 kinderen vermoord door Israëlische soldaten of
    door zionistische kolonisten. Ditmaal zijn er echter camerabeelden van het incident. Het leidt echter niet tot
    internationale verontwaardiging. EU-regeringsleiders roepen op tot ‘kalmte’ aan beide zijden.
  • 2 juni 2014: Fatah en Hamas komen na zeven jaar interne strijd terug
    tot een politiek akkoord voor een eenheidsregering. Die wordt
    onmiddellijk door de EU, de VN, de VS, China, India, Rusland en
    Turkije erkend. Israël weigert categoriek, in lijn met de
    beleidsstrategie die het land volgt sinds 1949. Die strategie is
    erop gericht de Palestijnen te verdelen en te verzwakken voor
    onderhandelingen. Eerste minister Benjamin Netanyahu kondigt militaire represailles aan.

Operatie Protective Edge 2014

Op 13 juni 2014 worden drie Israëlische
scholieren
 uit een kolonie op de bezette Westelijke Jordaanoever
ontvoerd. De internationale reactie is massaal. De
misdaad wordt unaniem veroordeeld door alle regeringsleiders van de
EU (en door de VS). Tot vandaag is niet bekend wie de daders zijn.
Toch wijst de Israëlische regering Hamas onmiddellijk als verantwoordelijke dader
aan. Later blijkt dat ze bijna onmiddellijk werden vermoord.

De situatie escaleert nogmaals en Israël zet zijn derde militaire aanval op Gaza in sinds 2008. Operatie Protective
Edge
start op 8 juli 2014. Na talloze eerdere pogingen
wordt op 26 augustus een wapenstilstand bereikt. Volgens het
ministerie van Volksgezondheid van Gaza vallen er meer dan 2100 Palestijnse doden, onder wie minstens 1700 burgers. Er komen ook 64 Israëlische
soldaten en vier burgers om.

De details van het bestand van 26
augustus 2014 zijn nog niet bekend. Hamas eist het einde van de
economische blokkade en de bouw van een zee- en luchthaven voor
economische ontwikkeling. Israël eist de volledige demilitarisering
van het Palestijns verzet en de repatriëring van twee dode
Israëlische soldaten.

Of het akkoord ditmaal stand zal houden, moet
in de komende dagen blijken.

dagelijkse newsletter

take down
the paywall
steun ons nu!