Dat een gezinsdrama bij allochtonen meteen een eremoord wordt
genoemd, is een populaire theorie waar weinig van aan is, schrijft
Tom Naegels in De Standaard (2/07/14). Met deze stelling wil de
ombudsman kritische kanttekeningen plaatsen bij de vermeende dubbele
standaarden die (vooral) minderheden lijken te ervaren, wanneer
vormen van huiselijk geweld worden aangekaart.

Terwijl het begrip ‘gezinsdrama’ vooral van toepassing zou zijn op
autochtone daden van geweld, lijkt de term ‘eerwraak’ of ‘eremoord’ de
voorkeur te genieten wanneer het over etnische minderheden gaat.

Op basis van een eenvoudige zoekopdracht in het krantenarchief komt
de ombudsman tot de vaststelling dat deze populaire theorie niet
klopt. Naegels toont aan dat het begrip ‘eremoord’ zelfs zeer
weinig voorkomt, en minderheden dan ook van deze categorisering
worden gespaard.

Als gelijkekansenorganisatie die reeds jaren ijvert voor de
emancipatie van etnisch-culturele minderheden juichen wij deze
lovenswaardige aanzet van Naegels om enige nuance en rechtzetting te
brengen in deze berichtgeving toe.

Het thema ‘eremoord’ is een delicaat thema, en het is belangrijk
om hierover correct te berichten. Net daarom zijn we verbaasd over de
keuze van de ombudsman om dit te doen via een eenvoudige
internetzoektocht, waardoor niet alleen voorbij wordt gegaan aan de
andere termen die in het kader van dit debat worden gebruikt
(‘eergerelateerd’ geweld), maar ook aan de manier waarop deze
term op een toenemende wijze wordt gehanteerd door beleidsactoren om
daden van geweld bij etnisch-culturele minderheden te gaan monitoren
en bestrijden.

De termen ‘eremoord’ en ‘eerwraak’ zijn slechts een deel van
de instrumenten waarmee geweld wordt geculturaliseerd en geassocieerd
met minderheden. De koepelterm die verwijst naar geweldsvormen die
‘eer’ als motief hebben en die de laatste jaren steeds meer de
aandacht krijgt in Vlaanderen, is ‘eergerelateerd’ geweld (EGG).
‘EGG’ kan gaan van strenge (vrijheids)beperkingen tot
‘eremoord’, de meest extreme vorm van ‘EGG’.

Herhalen we de oefening van Naegels met het concept ‘EGG’, dan vinden
we in de database van De Standaard 15 hits. Belangrijker dan dit
aantal is de context waarin de term wordt gehanteerd. Zo zien we dat
in maar liefst 11 van de 15 artikels ‘EGG’ exclusief wordt
gelinkt aan etnische minderheden. Dit impliceert dat deze vorm van
geweld vooral zou voorkomen bij etnische minderheden.

Tal van nationale en internationale wetenschappelijke onderzoeken
tonen echter aan dat de realiteit veel complexer is dan deze
simplistische stelling. Het concept ‘eer’ is geen statisch begrip
en krijgt verschillende betekenissen en invullingen toegekend. In
‘Westerse’ contexten kan ‘eer’ benoemd worden als imago,
reputatie, aanzien en status.

Bovendien merken we vanuit onze dagelijkse werking een toenemende
tendens bij tal van werkgroepen, platformen, actieplannen,
vormingstrajecten en publicaties om deze term ‘eer’ exclusief met
daden van geweld bij minderheden te gaan linken.

Neem maar eens een kijkje in de Brochure Eergerelateerd Geweld of in
het Nationaal actieplan ter bestrijding van partnergeweld en andere
vormen van intrafamiliaal geweld van het Instituut voor Gelijkheid
van Vrouwen en Mannen of surf eens naar de website van het Steunpunt
Cultuursensitieve Zorg of die van de Dienst voor strafrechtelijk
beleid: we zien we telkens een exclusieve link van ‘EGG’ naar
etnische minderheden.

Een dergelijke focus op ‘eer’ zorgt er echter voor dat andere
factoren die intrafamiliaal geweld bij minderheden kunnen helpen
kaderen verwaarloosd worden. Daardoor worden ‘allochtonen’ niet
alleen in een slachtofferpositie gedrukt, maar gaat men ook voorbij
aan de dieperliggende oorzaken van het geweld.

Al jarenlang tracht ella vzw meer duiding in het dominante discours
te brengen. Betere preventie en hulpverlening kunnen pas verzekerd
worden wanneer de context wordt meegenomen in de aanpak van geweld.
Correcte berichtgeving over deze zaken moet daar ook een onderdeel
van zijn. We juichen dan ook de betrokkenheid van journalisten als
Tom Naegels toe, maar een correcte analyse van dit fenomeen vergt
meer dan het tellen van hits op GoPress.

Ella vzw: kenniscentrum voor gender & etniciteit