Vorige week keurde een meerderheid binnen de Mensenrechtenraad van de VN (UNHRC) in Genève het voorstel tot uitwerking van een verdrag goed. Maar de na de stemming waarschuwden de EU en de VS dat ze niet zullen meewerken binnen de werkgroep die de basisregels moet vastleggen om over het voorgestelde verdrag te onderhandelen.
Praktische vragen
“De VS zullen niet deelnemen aan die werkgroep, en we moedigen andere landen aan hetzelfde te doen”, zei Stephen Townley, de Amerikaanse vertegenwoordiger in de Mensenrechtenraad. Er zijn volgens Townley ook een hele reeks praktische vragen over hoe een dergelijk internationaal bindend instrument van toepassing kan zijn op bedrijven, die niet onderworpen zijn aan internationale wetgeving, en hoe staten het instrument moeten implementeren.
Van de 47 leden van de Raad stemden 20 landen voor en 14 tegen. Dertien onthielden zich. Naast de VS zijn EU-lidstaten als Frankrijk, Duitsland, het Verenigd Koninkrijk, Italië, Ierland, Oostenrijk, Estland en Tsjechië tegen een verdrag, net als Zuid-Korea en Japan.
Ecuador en Zuid-Afrika namen de leiding in het voorstel. Onder meer China, India, Indonesië, Kenia, Pakistan, de Filipijnen en Algerije stemden voor. De Arabische landen, net als Mexico, Peru en de Maldiven, onthielden zich.
Bedrijfsbelangen
Volgens Anne van Schaik, campagneleidster verantwoorde financiering bij Friends of the Earth Europe (FoEE), maakt de stemming duidelijk dat “we het tegen machtige spelers moeten opnemen”. FoEE ijvert al jaren voor een verdrag dat grote bedrijven ter verantwoording kan dwingen voor mensenrechtenschendingen.
De EU maakte duidelijk dat ze niet zal meewerken aan een implementatie van het voorstel, zegt Van Schaik. En na de stemming zeiden de VS dat dit instrument niet wettelijk bindend zal zijn voor degenen die tegenstemden.
“Dus we kunnen hevige oppositie verwachten”, concludeert Van Schaik, ook al plant de werkgroep zijn eerste bijeenkomst pas volgend jaar. “Maar we zijn blij dat het publieke belang het voor een keer wint van de bedrijfsbelangen die door de EU en de VS gesteund worden”, vult ze aan.
Zowel de Verenigde Staten als de EU argumenteerden dat de Guiding Principles on Business and Human Rights, een leidraad binnen de VN voor de omgang met mensenrechten door bedrijven, volstaan om de praktijken – en wanpraktijken – van grote bedrijven te monitoren. Die niet-bindende principes werden in 2011 unaniem goedgekeurd door de VN-Mensenrechtenraad.
Auteur: Thalif Deen
