De
21-jarige Yakiri Rubí Rubio woont in de drukke buurt Tepito, een van
de gevaarlijkste buurten van de hoofdstad Mexico-Stad. In de avond
van 9 december 2013 werd ze op straat benaderd door twee mannen. Met
de punt van hun mes dwongen ze haar op de motor mee te komen naar een
hotel, zo luidt haar verhaal.
Daar
werd ze verkracht door een van hen, de 37-jarige Miguel Ángel Anaya,
een man van 90 kilo, terwijl zijn broer buiten een sigaret ging
roken. Rubio wist echter zijn eigen mes te pakken en stak het in zijn
buik en zijn nek. Miguel Ángel vluchtte op zijn motor weg.
Relatieruzie?
Rubio
vluchtte ook en ging direct naar een bureau van de openbaar aanklager
in de buurt, halfnaakt en bebloed. Terwijl ze haar wonden
behandelden, waaronder een jaap van 14 centimeter in haar arm, kwam de broer van Anaya binnen en beschuldigde haar ervan zijn
broer te hebben vermoord in een relatieruzie. Dat is een merkwaardige
verklaring, volgens de advocaten van Rubio, want zij is lesbisch.
Rubio
werd aangeklaagd voor moord, een misdaad waar twintig tot zestig jaar
celstraf op staat, en werd naar een vrouwengevangenis gestuurd. Drie
maanden later beoordeelde een rechter haar overtreding als een vorm
van “legitieme zelfverdediging met excessief geweld”. Hij
liet haar vrij op borgtocht van 7500 euro. Ze moest zich iedere week
melden. Intussen heeft ze zich vanwege bedreigingen in haar eigen
huis opgesloten en gaat ze alleen naar buiten onder begeleiding van
haar ouders.
Afgelopen
maandag diende Anaya een verzoek in bij de federale rechter om
Rubio’s voorlopige vrijlating terug te draaien. Een besluit volgt
binnen negentig dagen. Volgens hem was hij niet bij het misdrijf,
maar kwam zijn broer halfdood bij hem aan de deur om alles te
vertellen. Zo blijven de broers de hele rechtsgang buiten schot,
terwijl Rubio zich moet verdedigen tegen in elkaar gezette bewijzen.
Machismo
Voor
organisaties die opkomen voor rechten van vrouwen in Mexico, is Rubio
een symbool geworden in de strijd tegen machismo in het
rechtssysteem. Klachten van vrouwen die zijn verkracht worden er
stelselmatig niet serieus genomen. “Duizenden vrouwen zijn
verkracht en vermoord, en hun moordenaars gaan vrijuit. Een
slachtoffer dat zichzelf verdedigt, eindigt daarentegen in de cel,
terwijl een van haar aanvallers nog vrij is”, schrijft
journalist en activist Lydia Cacho.
Tussen
2006 en 2012 is het aantal moorden op vrouwen in Mexico toegenomen
met 40 procent, tot gemiddeld 6,4 per dag. De helft is gerelateerd
aan seksisme of vrouwenhaat. Er worden jaarlijks 15.000
verkrachtingen gemeld, maar slechts 2.000 leiden effectief tot een
rechtszaak en minder dan 500 tot een veroordeling. Zo blijkt uit een
rapport van de Mexicaanse lokale overheden in samenwerking met
VN-Vrouwen. De situatie is veel erger, volgens Amnesty International,
omdat slechts 12 tot 15 procent van de vrouwen aangifte doet na een
verkrachting.
Geen
nazorg
Rubio’s
zaak is behandeld door een speciale dienst van het Openbaar
Ministerie die zich richt op geweld tegen vrouwen. Ze werd echter
nooit onderzocht door een gynaecoloog en heeft nooit psychologische
nazorg gekregen of anticonceptie, terwijl dat volgens de wet wel
moet.
“Dat
is nog een andere vorm van machismo”, zegt advocaat Ana Katiria
Suárez. Volgens haar wordt de categorie “excessief geweld”
meestal tegen slachtoffers van verkrachting gebruikt. Had de rechter
dat niet gezegd, dan was Rubio vrijgesproken. Als ze hiervoor wordt
veroordeeld, moet ze de familie van Anaya echter meer dan 20.000 euro
schadevergoeding betalen. Anaya heeft genoeg vergoeding betaald,
vindt de federale aanklager. De rol van de broer van de dader is ook
niet nader onderzocht.
Zo
is de strijd van Rubio en haar familie niet alleen juridisch. Ook
persoonlijk moet ze de angst te boven zien te komen. Haar ouders
kunnen niet meer werken en haar broers en zussen zijn van school
gegaan. De familie krijgt nu psychologische hulp. “Eerst was het
vreselijk en moest ik huilen als ik erover moest vertellen”,
zegt ze. “Nu huil ik niet meer. Ik wil alleen maar dat het
allemaal over is.”
